به گزارش ایرنا، ایران در زمره ۱۰ تولیدکننده و صادر کننده برجسته سنگ تزئینی در جهان است که با همه ظرفیت‌ها هنوز در معرفی داشته‌های خود در این حوزه به بازارهای هدف مشکل دارد و نتوانسته با عبور از خام‌فروشی به ارزش افزوده مناسب برسد و سهم تولیدات معدنی را در درآمد ناخالص ملی بر مبنای توانمندی این بخش به طور کامل ارتقا دهد.
عمده تولیدات سنگ تزئینی ایران با وجود کیفیت بالا اکنون به دو صورت خام (بدون برش) و همچنین برش خورده (اسلب و تایل) در بازارهای داخلی عرضه شده و حتی رویه شاغلان این بخش در سطح صادرات محصولات به اقصی نقاط جهان به‌همین شیوه است و مادامی که این رویه اصلاح نشود، نمی‌توان انتظار داشت سهم محصولات معدنی و سنگ تزئینی در درآمد ناخالص ملی اثربخشی قوی ایفا کند.
براساس آمار موجود، ظرفیت تولید کشور در بخش فرآوری سنگ، ١٨٠ میلیون متر مربع محصول به ارزش هر متر ٢٠ دلار است اما با این وجود در حوزه سرمایه ملی ذخایر سنگ معدنی می‌توان تا ۷ میلیارد دلار از فرآوری این محصول، تولید ثروت داشت.
ظرفیت معادن سنگ شناخته شده کشور بالغ بر ۴۷ میلیارد تن است که تاکنون تنها حدود ۲ هزار واحد صنعتی با ظرفیت استخراج ۲۷ میلیون تن در این حوزه فعالیت دارند و چهار میلیارد تن از تولیدات این بخش مربوط به سنگ نما و سنگ های تزئینی است که این تولیدات، ایران را در رنکینگ چهارم تولیدکنندگان سنگ جهان قرار داده است.
بنا بر اعلام محمد رضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران، سیاست کنونی دولت سیزدهم حمایت از اقتصاد معدنی است چرا که معادن اشتغالزا هستند و سبب افزایش درآمدهای ارزی کشور می‌شوند.
این در حالی است که سایه سنگین تحریم‌های ظالمانه و خام فروشی گریبانگیر صنعت سنگ کشور شده است افت صادرات این حوزه زنگ خطر جدی در حیات این صنعت پولساز و اشتغال آفرین است.
به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران اقتصادی، حمایت دولت از بخش معدن و اقتصاد معدنی به عبارت دیگر جهش تولید در بخش معادن و حوزه صنعت سنگ می تواند با ارزش افزوده اقتصادی، الزامات حضور در بازارهای جهانی را نیز فراهم آورد و جلوگیری از خام فروشی فرصتی است تا کارآفرینان این بخش درآمد زایی بیشتری برای کشور داشته باشند.
نگاهی گذرا به اقتصاد سنگ ایران نشان می‌دهد که بیشترین حجم صادرات سنگ از ایران به‌صورت خام‌فروشی است و حدود ۲ سوم کل صادرات سنگ بدون فرآوری به مقاصد چین، امارات متحده عربی، ترکیه و کشورهای اروپایی ایتالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه، بلژیک، لهستان و آمریکای جنوبی، استرالیا و ژاپن صادر می‌شود.
آن طور که دبیر انجمن سنگ ایران نیز گفته، پیش بینی شده تا چهار هزار میلیارد تومان نقدینگی کشور در مسیر تولید قرار گیرد و رئیس جمهوری دستور آن را به شبکه بانکی داده اند.
" احمد شریفی" معتقد است در صورتی که این دستور اجرایی و نقدینگی در مسیر تولید هزینه شود، مشکل تورم نیز حل می‌شود و تولید رونق پیدا می‌کند.
دبیر انجمن سنگ ایران با ابراز امیدواری از اتخاذ این تصمیم حیاتی می گوید: امیدواریم با اجرا و عملی شدن این راهبرد ارزشمند دولت سیزدهم و در کنار آن بحث تک نرخی ارز، جایگاه پول کشور نیز ارتقا پیدا کند.
زیبایی و جلای سنگ‌های ساختمانی از معادن ایران
ایران کشوری غنی از معادن انواع سنگ‌های ساختمانی است و ۴۴ درصد سنگ مرمریت، ۲۵ درصد سنگ چینی، ۲۰درصد سنگ گرانیت، ۱۰ درصد سنگ تراورتن و ۲ درصد سنگ مرمر، بیشترین سهم از تنوع سنگی معادن ایران است که استان‌های اصفهان، کرمانشاه، مرکزی، قم، زنجان، قزوین، همدان و آذربایجان شرقی سهم بزرگی از معادن کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
این در حالی است که برخی از کشورهای دنیا به‌دلیل فقر معادن سنگ، فقط به تولید یک نوع سنگ ساختمانی در معادن خود بسنده می کنند مثلاً برزیل کشوری است که فقط دارای معادن سنگ گرانیت است و یا ایتالیا تنها معدن سنگ مرمریت را دارد و در این بین ایران می‌تواند با مدیریت دقیق و با بازاریابی داده محور سهم عظیمی از بازار جهانی سنگ را به خود اختصاص دهد اما، تحریم‌های گسترده جهانی که بر روابط و تعاملات سیاسی کشور با سایر کشورهای جهان سایه افکنده، موجی از مشکلات اقتصادی را برای صادر کنندگان آن به وجود آورده است.
همچنین وجود مشکلاتی در زمینه حمل و نقل، پراکندگی حوزه‌های معادن در کشور، فرسودگی ماشین آلات و عدم استفاده از فناوری‌های روز جهان در کنار مباحث مالیاتی، ایران را به سوی خام‌فروشی سوق داده و کشورهایی نظیر ایتالیا، ترکیه و چین فقط خواستار سنگ‌های ساختمانی خام از ایران هستند.
از این رو خام‌فروشی به‌دلیل نداشتن ارزش افزوده، شامل عوارض شده که این امر برای کارآفرین صادر کننده بسیار گران تمام می‌شود و همچنین به‌دلیل وزن بالای سنگ، حمل و نقل فقط از طریق زمینی و دریایی امکان پذیر است و هزینه آن نیز بسیار بالا است.
تاریخچه شکل‌گیری شرکت نمایشگاهی بین المللی سنگ محلات
محلات واقع در جنوب استان مرکزی این روزها میزبان نمایشگاه بین‌المللی سنگ تزئینی کشور است که ویترینی نفیس از ظرفیت‌های ناب معدنی کشور در آن ارایه شده و نیمور محلات برای سیزدهمین سال متوالی میزبان کارآفرینان و فعالان صنعت سنگ است به این بهانه فرصتی دست داد تا ضمن بررسی تاریخچه این رویداد بزرگ صنعت سنگ کشور، دغدغه‌ها و مطالبات کارآفرینان حوزه معادن و صادرات سنگ را جویا شویم.
نگاهی به تاریخچه شکل گیری نمایشگاه سنگ ایران نشان می‌دهد که هیات مدیره و اعضای انجمن صنفی سنگبری‌های محلات در سال های ۸۱-۸۲ تصمیم گرفتند به خاطر پتانسیلی که محلات دارد، نمایشگاه سنگ برپا کنند و فتح بابی شد که سال اول نمایشگاه در پارک سرچشمه محلات برگزار شود.
با ۲ سال وقفه نمایشگاه دوم در سالن ورزشی نیمور برگزار شد و پس از آن نمایشگاه در سه دوره متوالی در فضای بازسالن ورزشی نیم ور و توسط انجمن سنگبران برپا شد با توجه به اینکه انجمن سنگبران نتوانست هزینه‌های نمایشگاه را تامین کند شورای شهر نیمور برگزاری نمایشگاه را برعهده گرفت.
از سال ۹۴ شرکت کنندگان خارجی در نمایشگاه حضور دارند و نمایندگی‌های آنان در نمایشگاه حضور پیدا کردند و هر سال حضور شرکت کنندگان ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد دارد و بازدیدکنندگان هرسال بیشتر می‌شوند.
در این دوره نیز۴۰۰ شرکت کننده داخلی و خارجی شرکت کرده‌اند و کشورهایی مانند هند، چین، ایتالیا، ترکیه، برزیل و اسپانیا در این دوره از نمایشگاه حضور دارند.
نمایشگاه محلات و دغدغه‌های کارآفرینان صنعت سنگ کشور
یک کارآفرین صادر کننده سنگ ایران با برشمردن موانع پیش روی صادرات معتقد است: ۱۰ سال است که در بخش تجارت و صادرات سنگ فعالیت دارم و سال گذشته موفق به صادرات ۱۰ هزار تن سنگ به ارزش ۴۰۰ هزار دلار به کشورهای چین، هند، ایتالیا، یونان و کشورهای حوزه خلیج فارس شدم.
«سید مهدی شاه‌زیدی» که برای پنجمین سال در نمایشگاه سنگ محلات صاحب غرفه است، افزود: نمایشگاه بین‌المللی سنگ محلات به‌دلیل مدیریت مناسب، برنامه‌ریزی صحیح، محل دائمی، برگزاری تخصصی، از نمایشگاه‌های سنگ که در تهران و اصفهان برگزار می‌شود، سرآمدتر است.
وی اظهار داشت: این نمایشگاه اکنون در بین صاحبان معادن سنگ، تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ و هم صنفی‌های فعال در این حوزه به درستی جا افتاده است.
شاه زیدی، خام فروشی در صنعت سنگ ایران را عامل کاهش ارزش افزوده اقتصادی این بخش عنوان کرد و گفت: راهبردهای صادراتی در حوزه صنعت سنگ به تغییر نگرش نیاز دارند.
این فعال صنعت سنگ این را هم گفت که نمایشگاه بین‌المللی سنگ محلات همانند یک فستیوال است که موجب شده هرسال اغلب فعالان حوزه سنگ کشور در یک مکان گرد هم جمع شوند و این مهم عاملی است که از ظرفیت، توانایی، مشکلات، کاستی و فرصت‌ها مطلع شوند و با هم افزایی برای مشکلات راه حل و از فرصت و ظرفیت های پیش رو استفاده بهنگام کنند.
شاه‌زیدی عنوان کرد که شیوع کرونا باعث شده تا امسال حضور فعالان سنگ بخش خارجی نمایشگاه چشمگیر نباشد و این یکی از نقاط ضعف نمایشگاه است که اجتناب ناپذیر است.
یکی از صادرکننده و کارآفرینان صنعت سنگ کشور تاکید کرد که مجموعه تحت مدیریت وی، با جمع‌آوری معادن متروکه و بازارسازی نه بازاریابی محصولات در خارج کشور این معادن سنگ را از انفعال خارج و به معادن فعال تبدیل کرده است.
«مهرنوش رضایی» که از بانوان معدنکار جوان کشور است، افزود: این مجموعه سنگ‌های معادن متروکه را که ارزش صادراتی در نگاه اول ندارند را شناسایی و با بازارسازی، معادن را به چرخه فعالیت وارد و احیا می‌کند.
وی با اشاره به توانمندی‌های موجود معادن کشور توضیح داد: پنج معدن متروکه در یزد، کرمانشاه و فارس بازاریابی و از غیرفعال بودن خارج شده است و ۷۰ فرصت شغلی از این طریق مهیا شد.
این صادر کننده سنگ تجاری افزود: انجام فرآیند تبدیل معدن سنگ متروکه تا معدن فعال یک تا ۶ سال زمان می برد اما با تلاش نیروهای جوان شرکت و استفاده از ظرفیت نمایشگاه بین المللی محلات این مهم به انجام رسیده است.
رضایی افزود: معادن راکد به‌دلیل داشتن سنگ‌های متنوع در یک قطعه مورد استقبال خریدار واقع نمی‌شد و هیچ واحدی حاضر به برش سنگ نبود که با خلاقیت ارایه شده کارشناسان شرکت هر قسمت سنگ‌ها جداسازی و مشتری پسندی افزایش و معدن احیا شد.
وی اظهار داشت: در فعالیت معدن از هیچ تسهیلات و پشتوانه بخش دولتی استفاده نکردیم و با اتکا به نوع آوری و ظرفیت کارشناسان به موفقیت‌های چشمگیر دست یافتیم.
این بانوی فعال در صنعت سنگ ساختمانی افزود: حضور درنمایشگاه منجر به این مهم شده تا با هم صنفی‌ها آشنا و با استفاده از ظرفیت یکدیگر برای توسعه کار و هم افزایی همکاری های اثربخش تلاش کنیم.
یکی از فعالان معدن سنگ شرکت کننده در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ محلات نیز عنوان کرد: این نمایشگاه فرصت مغتنمی برای فعالان حوزه صنعت سنگ است تا با ظرفیت‌های داخلی و در نتیجه معرفی به بازارهای هدف خارجی آشنا شوند.
«محمدرضا داوری» افزود: ۲۰ سال است که در حوزه معدن سنگ، تولید و فرآوری سنگ‌های ساختمانی در خراسان، آذربایجان‌های غربی و شرقی فعالیت اقتصادی دارم.
وی اظهار داشت: چهار مجموعه معدنی در این استان‌ها فعالیت دارند که هرکدام هرماه ۱۲ هزارتن تولیدات سنگ دارند.
این فعال و کارآفرین صنعت سنگ کشور توضیح داد: دومین سالی است که برای حضور در نمایشگاه سنگ محلات دعوت شده‌ایم.
این کارآفرین حوزه معدن سنگ بیان کرد: تعدد قوانین و بخشنامه‌های مختلف گاهی دست و پای بهره‌بردار و کارآفرین را می بندد و بازنگری در این قوانین امری ضروری است.
داوری افزود: نمایشگاه بین‌المللی سنگ محلات به خاطر قرار گرفتن در مرکزیت کشور و راه دسترسی بیشتر استان‌ها و فعالان صنعت سنگ و نیز مجاورت با معادن مطرح کشور از جمله اصفهان به عنوان یکی از بهترین نمایشگاه صنعت سنگ کشور شناخته شده و در مقایسه با نمایشگاه سنگ تهران و اصفهان جایگاه بهتری دارد.
صاحب غرفه ۲۰ نمایشگاه بین المللی سنگ محلات گفت: حجم بالای سنگ کوپ در نمایشگاه محلات به جذابیت و برتری نمایشگاه افزوده و منجر به این مهم شده تا تشویق به حضور فعالان این صنعت را به دنبال داشته باشد.
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان مرکزی گفت: ۲۰ هزار تن سنگ کوپ در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی صنعت سنگ نیمورِ محلات در معرض دید علاقه‌مندان است.
«طیب میرزایی» ۴۰۰ شرکت و معدن در ۹۰ هزار مترمربع نمایشگاهی آخرین دستاوردهای صنعت سنگ کشور را عرضه کرده اند که ۲۰ درصد از شرکت کنندگان از استان مرکزی در نظر گرفته شده است.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان مرکزی توضیح داد: فعالان سنگ ۱۸ استان کشور در این نمایشگاه شرکت دارند و کشور ترکیه در این نمایشگاه غرفه ماشین آلات صنعتی دارد و از استان مرکزی نیز شرکت هپکو حضوری فعال است.
میرزایی افزود: تجار و بازرگانان از کشورهای ترکیه، ایتالیا، قطر، امارات، روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بنگلادش و مجارستان و سُفرای آفریقای جنوبی، جمهوری چک، بنگلادش به این نمایشگاه دعوت شده‌اند.
وی اظهار داشت: ۵۰ متر مربع از نمایشگاه در اختیار شرکت شهرک‌های صنعتی قرار دارد که کنسرسیوم محلات، قم، اصفهان، یزد و آذربایجان غربی در این مجموعه از سوی شرکت شهرک‌های صنعتی دعوت شده‌اند.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان مرکزی اظهار داشت: ۳۱۸ واحد فرآوری سنگ در نواحی و شهرک‌های صنعتی استان مرکزی حضور دارند که ۲۵۹ واحد متعلق به محلات و نیمور است.
۳۸ شهرک و ناحیه صنعتی در استان مرکزی فعالیت می‌کنند.
نمایشگاه بین المللی سنگ در ۱۰ کیلومتری جاده محلات - نیمور در فضایی به مساحت ۹۰ هزار متر مربع از ۲۰ تا ۲۳ مهرماه سال جاری برگزار می‌شود.
شهرستان محلات در استان مرکزی با ۵۵ هزار نفر جمعیت قطب تولید سنگ‌نما در کشور است که در فاصله ۱۰۵ کیلومتری اراک قرار دارد.
۷۰ معدن فعال سنگ در شهرستان محلات وجود دارد که ذخیره قطعی ماده معدنی آن‌ها حدود ۳۰ میلیون تن و میزان برداشت سالانه از این معادن ۲ میلیون تن است.
بیش از ۲ درصد سنگ ساختمانی و هشت درصد سنگ تراورتن جهان در محلات تولید می‌شود و ۲۸۰ واحد فرآوری با ظرفیت ۱۸ میلیون مترمربع سنگ در محلات فعالیت دارند که ۱۳ درصد تولید کشور در این خطه انجام می‌شود.