دکتر حسنعلی واحدیان اردکانی روز شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: دیابت، توسعه صنعتی نامتوازن، مصرف مواد غذایی ناسالم، مصرف سیگار و قلیان از دلایل ابتلا به سرطان در استان یزد است.
وی اظهار داشت: عدم وجود فضای کافی ورزشی و کمبود فعالیت ورزشی به صورت عمومی، میزان بالای سرانه مصرف گوشت قرمز، استفاده زیاد از فست فودها، و غذاهای ناسالم و آلودگی هوای ناشی از صنعت و ترافیک هم از دلایل دیگر بالا بودن ابتلای به سرطان در این استان است.
آیا سرطان قابل پیشگیری است؟
واحدیان اردکانی کنترل عوامل سرطان زا را راه پیشگیری از سرطان عنوان کرد و گفت: ایجاد یکسری تغییرات ژنتیکی در هر سلول، آن را به سلول سرطانی تبدیل می کند؛ تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد سرطان ها ارثی می باشد ولی بقیه با عوامل محیطی مرتبط اند در ضمن مهمترین عامل آن گذشت سن است و تقریبا ۶۰ درصد سرطان ها در افراد بالای ۶۰ سال بروز می‌کند.
وی با بیان اینکه اختلال سیستم ایمنی، بدن را مستعد سلول های بدخیم می کند، استنشاق هوای آلوده ناشی از سوخت های فسیلی یا مواد شیمیایی، مصرف بالای برخی مواد غذایی مانند چربی ها و گوشت قرمز، وجود برخی قارچ ها در مواد غذایی، مصرف زیاد نمک و غذاهای نمک سود شده، مصرف غذای سوخته، مصرف نوشیدنی های الکی، سیگار و انواع دودهای دخانی مثل قلیان و بعضی از عوامل عفونی مثل ایدز و هپاتیت ها را عمده عوامل سرطان زا عنوان کرد.
این فوق تخصص بیماری های خون و سرطان، راه پیشگیری از سرطان را حذف این عوامل عنوان کرد و گفت: مصرف مواد غذایی با آنتی اکسیدان بالا نیز سبب بالا بردن ایمنی بدن می شود؛ همچنین ورزش و حفظ سلامت بدن، کاهش وزن و پرهیز از چاقی و فعالیت مناسب فیزیکی بدن نیز سبب کاهش ابتلا به سرطان می شود.
وی با ابراز تأسف از بالا رفتن مصرف سیگار، قلیان و مشروبات الکی در بین جوانان، اظهار داشت: مصرف همزمان الکل و سیگار می تواند شانس سرطان را افزایش دهد و نوشیدنی های الکی منجر به سرطان های دهان، زبان، حنجره و کبد می شوند و هیچ سطحی از الکل ارزش درمانی که بعضاً عنوان می شود، ندارد.
واحدیان اردکانی یکی از مهمترین راه های پیشگیری از سرطان را توصیه به یک جوان مبنی بر عدم استعمال سیگار و قلیان ذکر کرد و افزود: یک فرد سیگاری یا استفاده کننده از مواد مخدر علاوه بر خودش، اطرافیان را هم درگیر می کند به گونه ای که حتی اگر فرد به تنهایی در اتاق سیگار بکشد، گرد و غبارهای آن اتاق آلوده می شود و فردی که بعدها به اتاق می رود را تحت تأثیر قرار می دهد.
فوق تخصص بیماری های خون و سرطان اضافه کرد: کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی با انجام اقدامات پیشگیرانه در مصرف سیگار توانستند ابتلا به سرطان های ریه را تا ۵۰ درصد کاهش دهند.
پیشگیری از آلوده کردن هوا، استفاده از هود و تخلیه هوا در آشپرخانه منازل، کاهش استفاده از مواد غذایی بسته بندی شده، عدم استفاده از گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس، کنترل وزن و خواب مناسب با حذف نور، دیگر راه های پیشگیری بود که این پزشک فوق تخصص عنوان کرد.
وی ادامه داد: اقدامات پیشگیرانه ابتلا به سرطان به صورت کوتاه مدت اثری نخواهد داشت و باید به صورت ریشه ای و بلند مدت اقدام کرد.
وی کاهش مصرف سوخت های فسیلی، مدیریت نوع اشتغال، رفتن به سمت شرکت های هایتک (پیشرفته) با سود دهی بیشتر و آلودگی کمتر، اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی، کنترل مصرف سیگار، حذف قلیان از رستوران های و قهوه خانه ها، کنترل سرانه مصرف گوشت قرمز و رفتن سوخت منازل به سمت انتقال حرارت با وسایل گرمایشی را راهکارهای کنترل و پیشگیری ابتلا به سرطان در استان عنوان کرد.
واحدیان اردکانی تصریح کرد: انجام اقدامات پیشگیرانه بیماری یابی، آموزش سلامت در مدارس، گسترش فضاهای مناسب برای ورزش، افزایش فضاهای تفریحی و پارک ها، ترغیب افراد به پیاده روی و دوچرخه سواری و رفتن شهرسازی به سمت سلامت محوری و ورزش محور اقداماتی است که باید از سوی مسئولان مورد توجه قرار گیرد.
بیش از ۱۰۰ نوع سرطان وجود دارد
فوق تخصص بیماری های خونی و سرطان گفت: هر بافتی سرطان خاص خود را می تواند داشته باشد، تقریبا بیش از ۱۰۰ نوع سرطان داریم که البته برخی از انواع سرطان ها زیر مجموعه های متنوعی دارد.
وی با بیان اینکه علائم خطر برای هر نوع سرطانی متفاوت است ولی به صورت کلی علائم سرطان را وجود توده در هر بافت قابل لمس وزخمی که بهبود نمی یابد و یا خال پوستی که در سطح پوست تغیر رنگ یا اندازه پیدا می کند، خون ریزی غیرمعمول نظیر سرفه های حاوی خون، استفراغ خونی، مدفوع خونی یا خون ریزی غیرمعمول زنان، کاهش وزن های غیرقابل توجیه و هر علامت غیرمعمول در هر بافت بدن را مهمترین علائم سرطان خواند.
این پزشک فوق تخصص، نقش بیماریابی را در درمان سرطان بسیار موثر خواند و گفت: در چند نوع سرطان شامل روده بزرگ، پستان، دهانه رحم و ریه در افراد سیگاری که بیماریابی انجام شده نشان داده که این امر برای درمان کمک کننده است و بیماریابی می تواند ضایعه پیش سرطانی و یا سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهد و درمان را تسریع کند.
افتتاح کلینیک ویژه پیشگیری و ارتقای سلامت امید و مرکز تشخیص زود هنگام سرطان در بیمارستان شهید صدوقی به ساکنین استان یزد در امر بیماریابی سرطان کمک می کند .
امکان سرطانی شدن تمام بافت های بدن وجود دارد
واحدیان اردکانی تصریح کرد: در مورد انواع سرطان ها تقریبا در تمام بافت های بدن امکان سرطانی شدن وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه یک سلول سرطانی برای ایجاد باید بدون اینکه دچار مرگ سلولی شوند به کار خود ادامه دهد، اضافه کرد: سلول سرطانی برای پیش روی باید قابلیت تکثیر بدون محدودیت، قابلیت چسبندگی به بافت های اطراف برای گسترش بیماری و قدرت تهاجم به عمق بافت و بافت های دوردست را داشته باشند.
فوق تخصص بیمارهای خونی ادامه داد: برای بچه ها و افراد زیر ۱۸ سال برخی سرطان های خون شایع ترین سرطان هاست و برخی تومورهای مغزی و لنفاوی هم در این سن شیوع دارد .
وی با بیان اینکه در آقایان معمولا سرطان های پروستات، روده بزرگ و دستگاه گوارش و ریه جزو سرطان های شایع است، افزود: سرطانی که در سال های اخیر شیوع پیدا کرده، سرطان تیروئید است و در خانم ها علاوه بر سرطان های دستگاه گوارش و ریه، سرطان پستان شایعترین نوع می باشد.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه اکثر سرطان ها بافت توده ای ایجاد می کند نمونه برداری از بافت، اصل و اساس تشخیص سرطان است.
واحدیان اردکانی با بیان اینکه ذات سرطان، گسترش است، تصریح کرد: پس از تشخیص سرطان باید اقدامات نجات بخش انجام شود که معمولا بر اساس نوع سرطان و هر مرحله ای از سرطان متفاوت است.
جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، درمان با نسل جدید داروها به صورت هدفمند، و درمان با استفاده از پرتوهای اختصاصی مثل فوتون ها و اشعه ایکس و گاما مهمترین راه های درمانی سرطان است که این فوق تخصص خون به آن اشاره کرد.
وی ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) را به عنوان نسل جدید داروها برای درمان سرطان خواند و گفت: این داروها در ایران عرضه خوبی ندارند و با توجه به هزینه زیادی که برای دولت و شرکت های بیمه دارد کمتر از آن استقبال کردند.
واحدیان ادامه داد: این داروها با تحریک سیستم ایمنی بدن، سلول های سرطانی را شناسایی می کند و سیستم ایمنی خود نقش حفاظت از بدن را بر عهده می گیرد که در برخی سرطان ها بسیار نقش مثبتی دارد.
بزودی بخش پیوند مغز استخوان در بیمارستان شهید صدوقی یزد راه اندازی می شود
وی راه اندازی مراکز فوق تخصصی پیوند سلول های بنیادی و سلول های خون ساز تحت عنوان پیوند مغز استخوان را یکی از اقدامات خوب در درمان سرطان عنوان کرد و گفت: در آینده نزدیک در استان یزد هم بخش پیوند مغز و استخوان در بیمارستان شهید صدوقی راه اندازی می شود.
واحدیان اردکانی درباره بیماری های خونی اظهار داشت: این بیماری ها شامل کم خونی، اختلالات پلاکتی، اختلالات انعقادی و بدخیمی های خونی و سرطان های خونی و لنفاوی می باشد.
وی اضافه کرد: کم خونی ها می تواند ناشی از کمبود مواد غذایی مثل آهن، اسید فولیک، ویتامین ب ۱۲ باشد.
فوق تخصص بیماری های خون و سرطان با بیان اینکه تقریبا هفت درصد جامعه ایران از تالاسمی به عنوان یک بیماری ارثی و ژنتیکی رنج می برند، افزود: در زمینه تالاسمی نقش بیماریابی قبل از ازدواج مهم است و زوجین قبل از ازدواج باید مطمئن شوند که هم زمان ناقل این نوع ژن نیستند.
ویروس کرونا موجب نقص سیستم ایمنی بدن می شود
واحدیان اردکانی درباره ارتباط بیماری های خونی با ویروس کرونا گفت: ویروس کرونا با ایجاد تغییرات در گلبول های سفید خون منجر به نقص سیستم ایمنی بدن و تخریب بافت ها می شود.
وی ادامه داد: کم خونی در افراد مبتلا به کرونا، تغییرات یا اختلال در نقل انتقال آهن خون، کاهش سطح پلاکت خون و افزایش احتمال لختگی خون دیگر اثرات خونی ناشی از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ است.
استان یزد یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارد