به گزارش ایرنا، وجود احساسات مختلفی همچون شادی، خرسندی، ناامیدی، هراس، غم و اندوه نقش مهمی در کنترل رفتار و هدایت رفتارهای مردم دارند. تصور کنید بسیاری این احساسات به صورت جمعی و فرا فردی تجربه شوند، قطعا تاثیرشان پایدارتر و تعیین کننده تر خواهدبود. زمانی که شهروندان احساس نشاط را در تقابل بایکدیگر و سطحی وسیع تجربه کنند به خودی خود بسیاری از آسیبها و ناهنجاری های اجتماعی کم و حذف می شود.
نشاط اجتماعی به معنای تجربه احساس شادی و خرسندی در سطح جامعه، روابط اجتماعی و برخورد با اطرافیان است این نشاط در کنار مشکلات و چالش های مختلف زندگی پابرجا می ماند و اثرات بسیار مهمی برجا می گذارد در برخی موارد وجود نشاط اجتماعی به رفع معضل و مشکل در سطح جامعه کمک خواهد کرد.
اگرچه شرایط مطلوب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در میزان نشاط افراد جامعه تاثیرگذار است اما وجود نشاط و گسترش آن همچون بسیاری از ویژگی های روانشناختی با انجام کارهای ساده، اما تاثیرگذار به راحتی در جامعه گسترش می باید. انجام ورزش‌های گروهی و دسته‌جمعی، برپایی جشنواره های بومی و محلی، برگزاری مراسم های ملی و مذهبی، وجود المان ها و مبلمان شهری جذاب و شاد و بسیاری دیگر از فعالیت ها زمینه ساز ایجاد نشاط در جامعه است.
بسیاری از دیوارهای شهر منتظر رنگ و لعاب برای رخ نمایی هستند یا به سادگی با تغییر مبلمان های شهری می‌توان شادی به جامعه تزریق کرد. شناسایی ویژگی های اخلاقی و اجتماعی مردم شهر و توجه به اصول اعتقادی شان بسیار حائز اهمیت است. این که نگاه مردم به شادی از چه دریچه ای است قطعا مسیر درستی را پیش روی مسئولان برای گسترش نشاط در جامعه قرارمی‌دهد.
توسعه فضای های ورزشی در پارک ها و جانمایی درست امکانات، ایجاد محیط های مناسب برای بازی های گروهی و جمعی، برپایی نمایشگاه کوچک محلی، برگزاری مراسم های مذهبی در فضای باز برای بهره مندی حداکثری افراد، ایجاد بازی های خیابانی، ایجاد فرصت برگزاری دورهمی های فرهنگی، تدابیری جهت آشنایی و ارتباط بیشتر کودکان با مشاغل مختلف یا اقشار جامعه در قالب همایش های خیابانی، تغییر در فضای سبز شهری، توجه بیشتر به معرفی توانمندی های گردشگری شهر یا استان به شهروندان تنها بخشی از هزاران فعالیت جهت افزایش نشاط‌اجتماعی است.
فراموش نکنیم مشکلات و چالش های مالی به دلیل جایگاه مهم و انکارنشدنی اقتصاد در زندگی و تعیین بسیاری از مولفه های زندگی همچون رفاه، آسایش و آرامش، قدرت خرید و نشاط اجتماعی نقشی مهم در سبک زندگی و نحوه ارتباطات دارد.تلاش برای زندگی زمانی به طور جدی رخ نمایی کرد که دانستیم برای رفع نیاز ها و دستیابی به خواسته های خود در درجه اول باید به دنبال منبع اصلی تامین درآمد باشیم. درآمدی که در کنار تامین هزینه های جاری زندگی بسیاری از نیازهای روحی، روانی و خواسته های رفاهی ما را تامین می کند. در این بین اما ناکامی در ایجاد تناسب میان هزینه و درآمد، انتخاب شغل مغایر باویژگی های شخصیتی و روانی، تجریه ناملایمات اقتصادی، تجربه بحران جمعی همچون شیوع ویروس کرونا و بسیاری دیگر بر سبک زندگی، ارتباطات فردی و احتماعی تاثیرگذار است.
برای کنترل شرایط اجتماعی و جلوگیری از سقوط روح جامعه لازم است تا برخی از احساسات جمعی را همواره سرپا و مقتدر نگه داشت، احساساتی مانند میهن پرستی، همدلی، مهربانی و بخشندگی،اخلاق نیکو و نشاط اجتماعی.
و اما استان سمنان طبق آخرین پژوهشی که در سال ۱۳۹۸ توسط پژوهشکده جهاد دانشگاهی به صورت سراسری انجام و نتایج آن در سال ۹۹ اعلام شد غمگین ترین استان کشور و استان قم نیز شادترین استان کشور معرفی شد. این تحقیقات پیش از شیوع ویروس منحوس کرونا انجام شد و قطعا مسائل روانی مبتلا به کرونا شامل محدودیت هایی که در زندگی مردم ایجاد شده، افزایش مرگ و میر عزیزان و بسیاری مولفه های منفی دیگر وضعیت بی نشاط استان سمنان را عمیق تر کرده است.
نابسامانی های اجتماعی ثمره نبود نشاط است
حمید مستخدمین حسینی از جامعه شناسان شهره سمنانی، نشاط اجتماعی را برآیند نشاط افراد یک گروه و جامعه دانست و گفت: نشاط اجتماعی در مقابل افسردگی و اضطراب اجتماعی تعریف می شود در واقع هرجامعه برای اعضایش اهدافی را ترسیم می کند و باید به همان نسبت وسایل لازم برای رسیدن به آن اهداف را مهیا کند اگر بین اهداف یک جامعه و وسایل رسیدن به آن اهداف تطابق و هماهنگی وجود داشته باشد قطعا اعضای جامعه توان تامین نیازهای خویش را دارند.
وی افزود: دستیابی افراد به اهداف خویش، انگیزه کافی برای زندگی را ایجاد می کند و به آن آرامش و آسایشی که برایشان از سوی فرهنگ و ارزش ها تعریف شده دست می یابند که این امر نشاط فردی و نشاط اجتماعی را به دنبال دارد، در غیر این صورت شاهد نابسامانی و از هم گسیختگی اجتماعی هستیم که سردرگمی اجتماعی و اضطراب اجتماعی را به دنبال دارد.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی ادامه داد: نشاط اجتماعی دارای سه بعد احساسی، شناختی و اجتماعی است. بُعد احساسی شامل خوشحالی، امید به آینده، رضایت در تعاملات اجتماعی، اعتماد اجتماعی و امنیت اجتماعی می شود. بعد شناختی نیز نشانگر احساس رضایت از وضعیت کنونی و احساس رضایت افراد است. بعد اجتماعی با اولویت نشاط اجتماعی است که سطح میزان مشارکت افراد در فعالیت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را مشخص می کند.
وی اضافه کرد: رضایت افراد جامعه در ابعاد احساسی و شناختی در بعد اجتماعی خودنمایی می کند که رضایت جمعی در این سه بعد نشان دهنده نشاط اجتماعی است.
نشاط فردی معیار نشاط اجتماعی نیست
مستخدمین حسینی درخصوص اشتباه رایج حوزه نشاط اجتماعی اظهار داشت: بزرگترین اشتباه و سوء تفاهم ها در حوزه نشاط اجتماعی تقلیل آن به سطح فردی است زیرا نشاط اجتماعی نیازمند آمادگی بستر ساختارها و سیستم ها است قطعا با روان شناسی زرد و مثبت گرایی بازاری نه تنها به نشاط اجتماعی دست پیدا نخواهیم کرد بلکه روز به روز افسردگی اجتماعی در جامعه بیشتر خواهد شد.
وی افزود: یکی از عوامل اصلی نشاط اجتماعی وجود سطح قابل قبولی از رضایت اقتصادیست تا آنجا که فرد بتواند نیازهای اقتصادی خود و خانواده اش را بدون دردسر برآورده کند اما متاسفانه امروزه به دلیل تحریم ها، افزایش نرخ تورم و نرخ بیکاری با چند شغله بودن افراد مواجه هستیم که در کاهش نشاط اجتماعی بی تاثیر نیست و باید به توسعه کمی و کیفی امکانات اقتصادی و همچنین نحوه توزیع عادلانه آن را در سطح جامعه توجه داشته باشیم.
پژوهشگر حوزه اجتماعی نقش آموزش مهارت های زندگی را جدی برشمرد و گفت: مهارت هایی نظیر ارتباط موثر، تصمیم گیری، تفکر انتقادی، مدیریت خشم و پرخاشگری روش درست زندگی را به افراد می آموزد که متاسفانه در سیستم آموزشی ما وجود ندارد.
آسیب های اجتماعی زنگ خطر بحران
مستخدمین حسینی خاطر نشان کرد: بی توجهی به وجود نشاط اجتماعی در جامعه و نبود فرصتی برای تخلیه هیجانات جمعی ما را با افزایش نرخ انواع آسیب های اجتماعی مواجهه خواهد کرد. وی ادامه داد: امروزه به دلیل قرنطینه ناشی از فراگیری ویروس کرونا و نبود برنامه ریزی های کافی جهت اوقات فراغت، شاهد پدیده سایبر لوفینگ یا " دور دور زدن اینترنتی "در بین اعضای جامعه هستیم که ارتباط واقعی بین اعضای گروه کمتر و ارتباط مجازی با گروه های مجازی بیشتر می شود و این امر موجب آسیب های اجتماعی زیادی خواهد شد.
وی ادامه داد: آسیب ها و رفتارهای انحرافی جمعی به صورت شبکه ای عمل می کند، آسیب در حوزه اقتصادی به حوزه اجتماعی کشیده خواهد شد و از حوزه اجتماعی به حوزه های دیگر و در انتها چون تار عنکبوت کل جامعه را در بر خواهد گرفت. باید توجه داشت که آسیب هایی نظیر خودکشی و اعتیاد به مانند تب در بیماری های جسمی نشان دهنده اختلال در کارکرد سیستم می باشند که انرژی جمعی را تضعیف می کندو باید به معالجه آن پرداخت .
نشاط فردی گام نخست نشاط اجتماعی
مهدیه صدر روانشناس و مشاور در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: افرادی که در مواجهه با خود به آرامش و صلح درونی رسیده باشند قطعا در تعاملات اجتماعی موفق خواهند بود و به واسطه برخورداری از سلامت روان و اشتیاق روابط با نشاط تر را تجربه خواهند کرد همچنین پذیرش شرایط اجتماعی و جامعه امری مهم در برخورداری از نشاط است.
وی افزود: از دیگر ویژگی های افراد بانشاط برخورداری از سطح مناسب سلامت روان و داشتن اضطراب کم، عدم ابتلا به افسردگی، سازگاری با شرایط جامعه و باور به اینکه انسان های انعطاف پذیری
هستند. افرادی که در موقعیت های رنج، آسیب و نگرانی بلافاصله شکست نمی خورند بلکه می دانند که چگونه با مشکلات محیطی مواجه شوند و تاب آوری را در وجود خود افزایش می دهند.
این روانشناس گام اول توسعه نشاط اجتماعی را توجه به سلامت روان افراد برشمرد و گفت: سالهاست سلامت جسمی مورد توجه و مراقبت قرار گرفته است اما نگاه کم و محدودی به سلامت روان افراد وجود داشته است در صورتی که بسیاری از مسائل و بیماری های مردم را درگیر می کند ریشه در مشکلات روانشناختی دارد که تلاشی مضاعف برای تغییر سیاست گذاری ها و تمرکز بیشتر بر سلامت روان نیاز است.
وی تصریح کرد: انجام کارهای گروهی و همکاری در افراد باید توسعه یابد و ریشه فرهنگ کارگروهی در دوران مدرسه و محیط های کار شکل می گیرد. افراد به هر میزان که در کار جمعی حاضر شوند درک بهتری از یکدیگر و شرایط محیطی دارند و نشاط بیشتری را به واسطه حضور در جمع تجربه می کنند، زندگی اجتماعی یعنی حضور در جمع و انجام کارهای گروهی.
سلامت روان مهره اصلی سلامت جامعه
صدر خاطرنشان کرد: سیاست گذاران، متخصصان و مدیران ارشد برای اعضای جامعه محیط های شادی را فراهم کنند تا افراد با خانواده در این محیط ها اوقات خود را سپری کنند که در سطح سلامت
روان افراد و نشاط اجتماعی تاثیر گذار است. هم چنین باید به آسایش شهروندان توجه شود هر چه نیازهای افراد به خوراک،پوشاک و مسکن تامین شود امکان شادی، توجه و محبت به یکدیگر و خودشکوفایی در آن ها رشد پیدا می کند. توجه داشته باشیم که رفاه اجتماعی در افزایش سطح نشاط اجتماعی تاثیرگذار است.
کارشناس روانشناسی اضافه کرد: تجربیات تلخ کرونا و پیامد های ناشی از آن موجب فاصله اجتماعی افراد از یکدیگر وکاهش تعاملات فردی شده است موجب کاهش نشاط اجتماعی و افزایش رنج ابتلای افراد به اختلالاتی مثل افسردگی شده است از طرفی تحمل رنج و غم بیشتر به خاطر از دست دادن عزیزان نشاط فردی را از بین برده است.
صدر افزود: امیدواریم با تغییر شرایط به واسطه واکسیناسیون سراسری و تمرکز برآموزش بتوانیم از ابتلا به بیماری های روانشناختی به خصوص افسردگی پیشگیری کنیم و گامی موثر در درمان اختلالات روانشناختی برداریم.
از ظرفیت استان استفاده می شود
مصطفی مرادی سرپرست دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان عنوان کرد: مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم ها به قدری زیاد است که نشاط را به کلی حذف کرده و افراد تنها به دنبال برطرف کردن نیازهای خود هستند.
وی افزود: تفاهم نامه های بسیاری با دستگاه های مرتبط استان جهت اجرای برنامه های متعدد در حوزه نشاط اجتماعی بسته شده است که با کاهش ویروس کرونا در جامعه و دستیابی به وضعیت مناسب اجرا خواهد شد.
مرادی در خصوص وضعیت استان سمنان در زمینه نشاط اجتماعی بیان کرد: تاکنون آمار رسمی و پژوهشی بر پایه مستندات انجام نشده است و اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر می شود عموما پایه علمی ندارد لذا اگر رتبه بندی صورت بگیرد قطعا استان سمنان در نیمه های جدول کشوری خواهد بود.
وی افزود: استان سمنان وضعیت بسیار خوبی از لحاظ اقلیم، وجود قومیت های مختلف، تعدد روستاها و فرهنگی غنی دارد که با برنامه ریزی و برگزاری بازی های مختلف بومی و محلی، جشنواره های فرهنگی و ورزشی و همایش های متنوع از این ظرفیت بالا در جهت نشاط اجتماعی بهره گیری می شود.
سرپرست دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان خاطر نشان کرد: بهبود شرایط اقتصادی، برپایی جشنواره های متنوع، فرهنگ سازی و کاهش آسیب های ناشی از کرونا به افزایش نشاط جمعی کمک خواهد کرد.
شناخت مردم اولویت اصلی
سعید جلالی کارشناس مردم شناسی توجه به ویژگی های اخلاقی شهروندان را امری ضروری برشمرد و گفت: دلیل اصلی تمایز شهرها در سراسر جهان فرهنگ و سبک زندگی شهروندان است که ویژگی های اقلیمی، سیستم آموزشی، سنت ها، دین، میزان رفاه اجتماعی و اصول تربیتی مهمترین تاثیر را دارند به طور مثال نمی توان برای مردمی با عقاید مذهبی ضعیف شهری برپایه مذهب بنا کرد. برای نشاط مردم ابتدا باید سبک زندگی شان بررسی شود.
وی افزود: مردم ساکن مناطق کویری به دلیل نوع اقلیم معمولا شخصیت هایی جدی و رسمی تری در مقایسه به ساکنان مناطق معتدل را دارند. گرمای هوا، بافت مناسب با کویر، شغل افراد و فرهنگ مرسوم تعیین کننده نوع علایق و سلیقه افراد است.
جلالی تصریح کرد: استان سمنان در تقابل دریا و کویر قرار دارد از شرق تا غرب استان اقوام مختلف با ویزگی های اخلاقی منحصر به فردی ساکن هستند و اقلیم های متفاوتی را تجربه می کنندو برقراری نشاط اجتماعی مستلزم توجه به این تفاوت ها است. مردم استان معمولا به روابط خانوادگی بیش از روابط اجتماعی خارج از محیط کار ارزش می دهند و وقت گذرانی با خانواده در نظرشان اولویت بیشتری دارد.
وی اضافه کرد: در سیاستگذاری ترویج نشاط اجتماعی به یاد داشته باشیم که مردم استان را با معیارهای خودشان ارزیابی کنیم نه معیارهای دیگر استان ها. یکی از مصادیق بارز در این زمینه مردم کشور کنیا هستند که برخلاف مشکلات اقتصادی و فقر جامعه با ساده ترین امکانات و انجام معمولی ترین تفریحات نشاط خود را حفظ کرده اند.
سخن آخر
یکی از مهمترین متغیرهای پیشرفت و توسعه هر جامعه ای داشتن جامعه ای با نشاط است. نشاط جمعی موجب افزایش انگیزه و موتور محرکه توسعه اقتصادی است در غیر این صورت با جامعه
ای سرخورده و فاقد انگیزه مواجه هستیم که اثرات خویش را در تمامی ابعاد جامعه نشان می دهد و افزایش آسیب و مشکلات در تمامی حوزه های جامعه را به دنبال دارد.
تقویم امروز ما به قبل کرونا و بعد از کرونا تقسیم می شود و با آدم های دو سال قبل فاصله بسیاری داریم فاصله ای که پر از غم، فقدان،خشم، ناکامی،مشکلات معیشتی و بیکاری است. مسائلی که اگر کنار هم چیده شود تا انتها ادامه خواهد یافت.
سیاستگذاران جامعه و مسئولان به یاد داشته باشند که رسوخ غم در چهره ها و عادی شدن رویارویی و تحمل مشکلات، طوفانی خواهد شد که اثری از تمدن،فرهنگ و اصالت باقی نمی گذارد./