به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا بر اساس نظرسنجی مشترک دانشگاه مریلند و مرکز افکارسنجی «ایران پول» (Iran Poll) مردم ایران از ایالات متحده رویگردان شده و به سیاست جدید جمهوری اسلامی در نگاه به شرق دید مثبت دارند. این نظرسنجی دربازه زمانی ۳۰ اوت تا ۹ سپتامبر از طریق تلفن و اینترنت انجام شده و نشان می‌دهد حمایت مردمی از توافق هسته‌ای کاهش یافته است.
نظرسنجی جدید چه می‌گوید؟
این نظر سنجی البته موضوعات متنوعی را در معرض سوال از مخاطبین خود قرار داده است با این حال بخش مهمی از آن در زمینه توافق هسته‌ای و رویکرد آمریکا در قبال ایران و توافق هسته ای قابل اعتناست.
بر اساس این نظرسنجی کمتر از نیمی از ۱۰۰۱ شرکت کننده گفته‌اند که «به شدت» یا «تا حدودی» برجام را تایید می‌کنند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۷۵ درصد بود. ۲۷ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که «به شدت مخالف» این توافق هستند. تقریبا دوسوم پاسخ دهندگان گفته اند که حتی اگر واشنگتن به توافقی که ترامپ در سال ۲۰۱۷ از آن خارج شد، بازگردد «تا حدی بعید» یا «بسیار بعید» است که به تعهداتش در این توافق عمل کند. تنها یک سوم از پاسخ‌دهندگان گفتند که واشنگتن «تا حدی محتمل» یا «بسیار محتمل» است که از برجام پیروی کند.
در حالی که ۲۷ درصد از شرکت‌کنندگان گفتند که ایران و ایالات متحده باید هر دو برای بازگشت به برجام نرمش نشان دهند ۵۲ درصد گفتند که ایران باید قاطعانه روی خواسته‌هایش پافشاری کند و از طریق اروپایی‌ها واشنگتن را به پذیرش آنها مجاب کند. این در حالی است که ۱۶ درصد می‌گویند که تهران حتی نباید برای احیای توافق تلاش کند.
در این نظرسنجی همچنین در مورد تصورات از ایالات متحده، ۸۵ درصد از پاسخ دهندگان عنوان کردند که تصور آنها نسبت به آمریکا «تاحدی نامطلوب» (۹.۴ درصد) یا «بسیار نامطلوب» (۷۵.۹ درصد) بوده است. علاوه بر این بسیاری از ایرانیان هرگونه امیدواری نسبت به کاهش سیاست خصمانه بایدن در قبال ایران را از دست داده‌اند. در پاسخ به اینکه سیاست‌های بایدن در قبال ایران را در مقیاس صفر (کاملا خصمانه) تا ۱۰ (کاملا دوستانه) چگونه ارزیابی می‌کنند، ۶۷ درصد در محدوده صفر تا چهار نمره دادند. در واقع از هر سه نفر، یک نفر سیاست‌های بایدن را کاملا خصمانه دانستند.
یافته‌های این نظرسنجی همچنین نشان می دهد که ۷۶ درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که واشنگتن از انفجارهای اخیر در تاسیسات هسته‌ای نطنز مطلع بوده است. ۸۵ درصد گفتند که آمریکا از ترور دانشمندان هسته‌ای ایران توسط رژیم اسرائیل، اطلاع داشته و ۸۳ درصد گفتند که آمریکا حتی از حمله داعش در عراق مطلع بوده است.
چرا افکار عمومی ایران به این نتیجه رسیده است؟
در مفهوم سیاست خارجی و افکار عمومی تاثیرات غیر قابل انکاری بر یکدیگر می‌گذارند. از سویی تحولات و نوع تعاملات کشورها و بازیگران قدرت، جهت دهنده به افکار عمومی هستند و از سویی دیگر رهبران کشورها و اصولا فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری نمی‌تواند بدون عنایت به خواست و نظر مردم و افکار عمومی تدوین شده و در پیش گرفته شود.
مروری بر نوع و نحوه برخورد کشورهای غربی بویژه در ماجرای توافق هسته ای افکار عمومی را به شدت نسبت به غربی‌ها بدبین کرده است. افکار عمومی ایران شاهد هستند که بعد از یک دوره مذاکرات طولانی و نفسگیر و انعقاد توافق برجام منضم به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، غربی‌ها ازهمان آغاز در فرایند اجرای این توافق کارشکنی کردند. دوره ریاست جمهوری ترامپ هرچند دوره ساختارشکنی و بی قانونی علنی آمریکایی‌ها در زمینه های مختلف بود با این حال آمریکای ترامپ در قبال ایران سیاست خصمانه ای را در پیش گرفت.
از این جهت امروز برجام برای مردم ایران بیش از آنکه یک توافق حقوقی باشد، یک تجربه تاریخی است، تجربه ای تاریخی همانند کودتای ۲۸ مرداد. آمریکا در ابتدای ملی شدن صنعت نفت، از دولت مصدق حمایت کرد، اما این سیاست نه به دلیل حمایت از حقوق ایران، بلکه برای تحت فشار قرار دادن انگلیس برای به رسمیت شناختن منافع نفتی آمریکا بود. وقتی که آمریکا از تأمین منافع خود توسط انگلیس مطمئن شد، از حمایت مصدق دست برداشت و بسترهای کودتای ۲۸ مرداد را فراهم کرد.
توافق هسته‌ای که برای مردم ایران نوید بخش بهبود وضع اقتصاد کشور بود، پس از مدتی کوتاه و با تغییر رئیس جمهور آمریکا نقض شد و تحریم‌های بی رحمانه ای که سفره‌های مردم ایران را کوچک کرده، بازگشت، با اینکه جمهوری اسلامی به تمامی مفاد توافق هسته ای پایبند بود اما دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا بدون دلیلی موجه از این توافق خارج شد، ترامپ نقاب از چهره آمریکای عهدشکن برداشت، سیاست‌های بایدن نیز به مردم ایران نشان داد که همانگونه که پیش از این در تاریخ کشورمان اتفاق افتاده نمی‌توان به آمریکا، سیاست ها و توافقاتش اعتماد کرد.
باراک اوباما در دوره ریاست جمهوری خود توانست بخشی از اعتماد جهانی به آمریکا را بازگرداند، اما تمامی آنچه اوباما بدست آورده بود توسط دونالد ترامپ به باد رفت. انتظار می‌رفت که ریاست جمهوری جو بایدن که پیش از این معاون اوباما بوده در راستای جلب اعتماد باشد. اما سیاست خارجی بایدن تداوم ترامپ و نفی رویه اوباما است. توافق برجام حاصل ۱۰ سال رایزنی‌های سیاسی میان جمهوری اسلامی با آمریکا و طرف‌های مختلف بین‌المللی بود که رئیس‌جمهور آمریکا به سادگی از آن خارج شد و بایدن هم از عمل به تعهدات خود سرباز زده و در عین حال ژست طلبکارانه به خود گرفته است.
سابقه رفتار آمریکا حاکی از آن است که این کشور همیشه به آسانی اخلاق را فدای منافع می‌کند، به هیچ تعهدی پایبند نمی‌ماند و قابل اعتماد نیست. هرچند اینرویکرد ممکن است در کوتاه مدت نتایجی داشته باشد ولی در نهایت اعتبار کشورها را نزد افکار عمومی زیر سوال برده و کشور عهد شکن را در معرض بی اعتمادی افکار عمومی قرار می‌دهد از این جهت تجربه برجام پرده از چهره غیرقابل اعتماد آمریکا در برابر مردم ایران برداشته است. اگر آمریکا واقعا به دنبال دیپلماسی و تعامل با ایران است باید در عمل نشان دهد که رویکردآن با گذشته تغییر کرده است.