'' راشین گوهرشاهی'' روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بحث کرونا با وجود آسیب های زیادی که در حوزه های مختلف به جامعه و انسان‌ها وارد کرد، فوایدی هم برای محیط طبیعی از جمله غارها داشت تا با کاهش تعداد سفرها و شمار گردشگران به علت شیوع این ویروس اقدام به ترمیم خود کنند.
وی با بیان اینکه غارها اکوسیستم هایی حساس و آسیب‌پذیری هستند که با کوچک‌ترین تغییر در دما، نور و رطوبت، آسیب های جدی به آنها وارد می‌شود که اغلب غیرقابل جبران است، افزود: با تعطیلی بازدید از غارها در حدود ۲ سال گذشته، این فرصت به آنها داده شد تا وضعیت خود را بهبود داده و اقدام به بازسازی کنند.
ادامه روند بازسازی غارها، در صورت هجوم بی ضابطه گردشگران وجود ندارد و می بایست شروع فعالیت مجدد غارهای گردشگر پذیر، بر پایه رعایت اصول زیست محیطی، ظرفیت برد و مطابق با شیوه نامه های حفاظت و بهره برداری از غارها باشد دبیر کارگروه غارشناسی کشور با اشاره به اینکه ۱۲ غار پذیرای گردشگر در کشور وجود دارد که با شیوع کرونا بازدید از این غارها تعطیل شده، بیان کرد: بازدیدهایی که از این غارها انجام شده نشان می دهد در حال بهبود وضعیت بوده و توانسته اند خود را بازسازی کنند اما ادامه روند بازسازی غارها، در صورت هجوم بی ضابطه گردشگران امکان ندارد و باید شروع فعالیت مجدد غارهای گردشگر پذیر، بر پایه رعایت اصول زیست محیطی، ظرفیت برد و مطابق با شیوه نامه های حفاظت و بهره برداری از غارها باشد.
گوهرشاهی ادامه داد: گاهی توجه به اهمیت حفاظت از غارها صرفا با دیدگاه و هدف درآمدزایی و اشتغال‌زایی است از این رو برای جذب گردشگر بیشتر، بدون آگاهی اقدام به تغییر در ساختار ورودی ها و ساده‌سازی مسیرهای داخل غار می‌شود که این امر باعث آسیب های جبران ناپذیری به چرخه طبیعی غارها شده و به شدت اکوسیستم آنها را به خطر می اندازد.
وی تاکید کرد: فضای بسته غارها فضاهایی هستند که اگر آلودگی های مختلف طبیعی و غیر طبیعی در آنها وارد شود این آلودگی ها را به صورت طبیعی تا میلیون ها سال در خود حفظ می کنند از این رو حفاظت از غارها به مشارکت تمام طبیعت دوستان و پژوهشگران عرصه غار و محیط زیست و دوستداران طبیعت نیاز دارد تا با اجتناب از هرگونه ورود غیر حفاظت شده و اقسام گردشگری در محیط غارها تحت هر عنوانی نظارت بیشتری انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه بهره برداری پایدار از غارها مستلزم شناخت و مطالعه ارزش های آنهاست، افزود: مهم‌ترین عوامل تهدید غارها انسان ها هستند زیرا بازدیدهای بدون آگاهی از غارها می‌تواند یکی از اصلی‌ترین عوامل تخریب غارها است.
وی اظهار کرد: با توریستی کردن غارها بدون آگاهی بخشیدن ارزش و حساسیت آنها به بازدیدکنندگان و نیز دست بردن در ساختار طبیعی و آلوده سازی آنها موجبات تخریب و نابودی قطعی این مکان های زیبا و طبیعی فراهم می شود.
به دلیل استفاده از نورپردازی طولانی در محیط بسته غارها و در اثر تابش نورهای گرم، جلبک های سبز نوردوست رشد می کنند که بسیار آسیب پذیر بوده و ساختار ارزشمند زمین شناسی داخل غارها را از بین می برنددبیر کارگروه غارشناسی کشور از پدیده رشد جلبک های نوردوست در غارهایی که مورد استفاده گردشگری قرار می گیرند به عنوان یک تهدید جدی یاد کرد و گفت: به دلیل استفاده از نورپردازی طولانی در محیط بسته غارها و در اثر تابش نورهای گرم، جلبک های سبز نوردوست رشد می کنند که بسیار آسیب پذیر بوده و ساختار ارزشمند زمین شناسی داخل غارها را از بین می برند.
وی با بیان اینکه برای جلوگیری از تراکم و رشد این جلبک ها باید توسط بهره بردار مصلحت های فنی لازم رعایت شده و راهکارهای تخصصی تری بکار برده شود افزود: توصیه ما در شروع دوباره کار غارها که در آینده ای نزدیک اتفاق خواهد افتاد به همه غارنوردان و علاقه مندان به خصوص بهره برداران این است که که علاوه بر برخورد و اجتناب از هر نوع '' وندالیسم'' نظیر دیوارنگاری و آلوده سازی و کندوکاو و شکستن سنگ ها و ساختارها، برروی سامانه های روشنایی نیز تمرکز بیشتری داشته باشند و با حذف نورهای گرم و پروژکتور در تامین روشنایی غار، از فلش های عکسبرداری در غارها نیز جلوگیری کنند.
گوهرشاهی تاکید کرد: یکی از تکنیک های مفید و مورد تاکید در تامین روشنایی غارها استفاده از لامپ های سرد و سامانه های روشنایی سنسور دار است تا تنها زمانی که در آن محل رفت و آمد وجود دارد سیستم نورپردازی روشن مانده و سپس به صورت خودکار خاموش شود .
ظرفیت گردشگرانی که از غارها بازدید می کنند باید کنترل و از تراکم گردشگر در فضای آنها جلوگیری شود و تا جایی که ممکن است گردشگران بدون مواد خوراکی و وسائل زائد وارد محیط غار شوند تا فضای غار با زباله آلوده نشودوی اظهار کرد: در کنار تمرکز روی سامانه های روشنایی غارها باید ظرفیت گردشگرانی را که از این مکان ها بازدید می کنند نیز کنترل و از تراکم گردشگر در فضای غارها جلوگیری شود و تا جایی که ممکن است گردشگران بدون مواد خوراکی و وسائل زائد وارد محیط غار شوند تا فضای آن با زباله آلوده نشود و شاهد دیوارنویسی و خراش اندازی و شکستن سنگ ها و وارد آمدن آسیب به دیواره غارها و تخریب ساختارها نباشیم.
وی با تاکید بر اهمیت فرهنگ سازی در این زمینه افزود: مشکل تخریب و تهدید غارها تنها با ارتقای دانش عمومی در شناخت و حفظ ارزش های طبیعی و ملی و ذکر تجدید ناپذیر بودن این سرمایه ملی امکان پذیر است که از سیستم آموزشی و رسانه ها انتظار می رود اهتمام بیشتری در این خصوص داشته باشند.
دبیر کارگروه غارشناسی کشور اضافه کرد: باید با فرهنگ سازی به مردم و علاقه مندان به غارها یادآور شویم که این پدیده های زیبای طبیعی حاصل میلیون ها سال باروری زمین و تلاش زمین برای تولید مظاهر آن است و اینکه حتی با شکستن یک گوشه از یک سنگ کوچک در یک غار یا دیوارنویسی کوچکی بر آن ، در یک لحظه چه آسیب بزرگ و جبران ناپذیری به محیط غارها وارد می شود.
گوهرشاهی تاکید کرد: همچنین باید به مردم یادآور شد که دیوارنویسی ها و آتش افروزی ها و کند و کاوهای هرچند کوچک، با چه سرعتی می تواند این سرمایه های طبیعی و ملی را نابود و از چرخه طبیعی خارج کند.
وی با بیان اینکه همه باید دست به دست هم داده و گردشگری "غیرآسیب زا" و "مسوولانه" را در طبیعت و غارها، جایگزین وندالیسم و بهره برداری بی ضابطه وآسیب زننده کنیم افزود: باید تمهیداتی نیز اندیشیده شود تا در دوران پساکرونا و زمانی که شرایط به وضع عادی خود بازگردد، محیط زیست طبیعی در مناطق طبیعی و به‌طور خاص غارها؛ با هجوم غیرعادی گردشگران صدمه نبینند.