به نظر می‌رسد، آمریکا و طرف های اروپایی با توجه به پیشرفت‌هایی که ایران در زمینه هسته‌ای داشته، برایشان مهم است که سریع‌تر به برجام بازگردند. بنابراین انتظار می‌رود که در زمان نه‌چندان دوری شاهد اتفاق خوبی در عرصه سیاست خارجی در عرصه رفع تحریم‌های ظالمانه باشیم. البته برجام قرار نیست که تمام مشکلات ایران و آمریکا را حل کند اما در اینکه به نوعی گشایش اقتصادی ایجاد کند و ایران را به وضعیت تقریبا عادی برگرداند تا بتواند مراودات اقتصادی داشته باشد، می‌تواند باعث امیدواری‌های بسیار خوبی به‌خصوص برای بخش اقتصادی باشد.
رسانه‌های اعتدال‌گرا
آمریکا حق اظهار نظر در مورد نحوه تعامل ایران با ۱+۴ را ندارد
افکار نیوز به نقل از سیدناصر موسوی لارگانی نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی آورده است تاکید کرد: آمریکا به صورت غیر قانونی و یکجانبه از برجام خارج شده و حق اظهار نظر در مورد نحوه تعامل ایران و طرف های اروپایی ۱+۴ را ندارد. زمانی آمریکا خود را کدخدای دنیا معرفی می کرد و با نقش آفرینی این کشور و سایر اعضای ۱+۵سابق برجام مصوب شد اما امروز مشخص شد که آن برجام چه نفعی برای کشور داشته است. انتظارات از برجام برآورده نشد و تحریم ها هنوز باقی مانده است و هیچ تحریمی برداشته نشده است و ایران با وجود انجام تعهدات خود سودی از توافق نبرد و آمریکا یکجانبه از برجام خارج شد و وقتی از برجام خارج شود دیگر حق اظهار نظر در مورد آن را ندارد. نظر رهبری نیز در مورد آمریکا روشن است و تا زمانی که تمام تحریم ها برداشته نشود آمریکا حق وررود به میز مذاکرات را ندارد و دخالتی در باقی مانده برجام ندارد و اروپا هم اگر هنوز در غالب ۱+۴ در مذاکرات حضور دارند اول باید به تعهدات بازگردند. آمریکا یک قدرت پوشالی است و با خروج خود از برجام رسماً اعلام کرد که در برجام حقی ندارد و اروپا هم اگر برنامه ای برای عمل به تعهدات دارند باید با نمایندگان وزارت خارجه ما مذاکره کنند و مردم و رهبری اجازه نمی دهند بدون بازگشت به تعهدات و اجرای اصل برجام توافق دیگری صورت بگیرد چرا که مردم ما سالها سختی و بحران را تحمل کردند و حالا که کشور ما به اقتدار دست پیدا کرده که توان غنی سازی با غنای بالا را دارد دیگر وقت ذلت پذیری و زور شنیدن نیست.
رسانه‌های اصولگرا
مذاکراتی که تحریم‌ها را لغو نکند قابل احیای مجدد نیست
روزنامه کیهان به نقل از محمدحسین ملائک نوشت: یک دیپلمات وابسته به طیف مدعیان اصلاحات و اعتدال می‌گوید پلتفرم دولت روحانی برای مذاکره معلوم بود و دولت رئیسی هم باید پلتفرم خود را معلوم کند. وزارت امور خارجه همزمان با آخرین جمع‌بندی‌های مذاکراتی دولت سیزدهم در برجام اعلام کرده مسیر مذاکرات آتی از اقتصاد کشور جدا خواهد بود و نخواهد گذاشت معیشت مردم مشروط به مذاکرات باشد. دولت‌های قبلی اذعان داشتند که اقتصاد با تحریم‌ها یک معادله حاصل جمع صفر است که اگر تحریم وجود داشته باشد اقتصاد نخواهد بود. این مسئله در طول مذاکرات برجام مشهود بود. دولت جدید همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که به لحاظ تئوری محاسبات صحیحی دارد، اعلام می‌کند مذاکرات برجام هم بسته صرف اقتصاد باقی نخواهد ماند. مفهوم عملی چنین سخنی آن است که اگر آمریکا اعلام کند جلوی ارتباط بانک‌های ایرانی و خارجی را مسدود می‌کند، دولت سیزدهم برایش یک راه‌حل خواهد داشت. مردان اقتصادی و دیپلماتیک دولت آقای سیدابراهیم رئیسی می‌بایست در آینده پیشنهادهای جایگزین خود را در این مسیر اعلام کنند. پلتفرم دولت آقای روحانی برای مذاکره عبارت از این بود که امکانات هسته‌ای تحدید و تحریم‌ها نیز برداشته می‌شود و در این چارچوب چانه‌زنی و برایش تصمیم‌گیری می‌شد. دولت جدید نیز باید پلتفرم خودش را اعلام و مشخص کند. درباره این تحلیل گفتنی است که اولاً تنها راه رفع تحریم، مذاکره - آن هم مبتنی بر اعتماد به آمریکا و دادن امتیاز- نیست. بلکه راه جایگزین و مؤثرتر، مهار و خنثی‌سازی تحریم‌ها با ابزارها و شیوه‌های مختلف است.
متن برجام یک‌طرفه بود
محمدصادق کوشکی کارشناس مسایل سیاسی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسکانیوز اظهار کرد: دو هفته قبل از نهایی شدن توافق ژنو که مقدمه برجام بود خانم وندی شرمن یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده آمریکا همه آنچه که قرار بود ایران انجام دهد را در یک نشست تلویزیونی به صراحت بیان کرد و دو هفته بعد شاهد بودیم که خروجی متن توافق ژنو همانی بود که پیش از این توسط تیم مذاکره‌کننده آمریکایی مطرح شده بود. یعنی مشخص شد که طرف آمریکایی آمده و هرآنچه که مایل بوده دیکته کرده و طرف ایرانی صرفا آنها را پذیرفته و چاره‌ای جز پذیرش نمی‌دیده چراکه خودش را در جایگاهی نمی‌دیده که به این متن اعتراض کرده و یا آن را تغییر دهد.
در مرحله حساسی پیرامون برجام قرار داریم!
به گزارش خبرگزاری مهر، جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی اعلام کرد که ما در مرحله حساسی در ارتباط با «برجام» قرار داریم! مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بدون اشاره به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل توسط آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی و تداوم انفعال بروکسل در قبال تعهداتش پیرامون این توافق به خبرنگاران گفت: همه درباره لزوم بازگشت به این توافق اتفاق نظر دارند. ما به ایرانی ها گفتیم که زمان به نفع شان نیست و بهتر است که سریع تر به مذاکرات برگردیم. این در حالیست که وی ساعاتی پیش از تایید ملاقات روز پنجشنبه دیپلمات های این اتحادیه و ایران در «بروکسل» پایتخت بلژیک برای از سرگیری مذاکرات هسته ای (احیای برجام) در «وین» خودداری کرده بود؛ اما ابراز امیدواری کرد که این ملاقات به زودی انجام شود. بورل که برای شرکت در جلسه وزرای خارجه اتحادیه اروپا به «لوکزامبورگ» رفته بود، پیش از آغاز نشست گفت: (دیدار) هنوز تأیید نشده است اما اوضاع بهتر می شود و امیدوارم در روزهای آینده جلساتی مقدماتی در بروکسل داشته باشیم. این در حالی است که «انریکه مورا» فرستاده اتحادیه اروپا و مسئول هماهنگی مذاکرات هسته‌ای وین که به تهران سفر کرده بود، پنج شنبه گذشته با معاون سیاسی وزیر خارجه ایران دیدار کرد. گفتنی است که پس از برگزاری نشست ۲۲ مهر ماه «علی باقری» معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و انریکه مورا معاون جوزف بورل و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران اعلام شد که قرار است گفتگوها طی ۲ هفته آینده در بروکسل از سر گرفته شود.
زیاده‌روی در تحریم آمریکا را ضعیف و ایران را قوی کرد
به گزارش روزنامه کیهان، اندیشکده کوئینسی در تحلیل خود خاطرنشان کرده است: بازگشت به تحریم‌ها، منافع دولت آمریکا را تامین نمی‌کند و تحریم‌ها به عنوان ابزاری برای تحت فشار گذاشتن ایران نتیجه‌ای به‌دنبال نخواهد داشت. ایران به دیپلماسی آمریکا به عنوان اسب تروا نگاه می‌کند. عنایت کنم که ایالات متحده ابتدا از برجام کنار رفت و آشکارا رهبر ارشد نظامی ایران را ترور کرد. تلاش برای هدف قرار دادن یکی از معدود مسیرهای تجاری ایران، احتمالاً سوء ظن تهران را به سیاست‌های ریاکارانه آمریکا تأیید می‌کند و انگیزه بازگشت به مذاکرات هسته‌ای را از بین می‌برد. چین هم که به واردات نفت خام وابسته است، بعید به نظر می‌رسد روابط اقتصادی و دیپلماتیکش را با ایران از بین ببرد و به نفع بزرگترین رقیب ژئوپلیتیک خودش عمل کند. چین هنوز از توافق نامه آمریکا و استرالیا در ماه گذشته در زمینه زیردریایی‌ها عصبانی است. از سوی دیگر، با توجه به موافقتنامه‌های اقتصادی اخیر چین و ایران و الحاق ایران به سازمان همکاری شانگ‌های کمتر محتمل است که چین به نفع واشنگتن و ضرر تهران عمل کند. تحریم‌ها ناتوان از جلوگیری از گسترش برنامه هسته‌ای ایران هستند. حتی جنگ اقتصادی نادرست علیه ایران موجب تهاجمی‌تر شدن رفتار ایران در حملات نیابتی به نیروهای آمریکا و برخی نفتکش‌ها و تأسیسات نفتی عربستان در منطقه شد.
«افول آمریکا» در منطقه و «دست پر ایران» در مذاکرات
علیرضا شیخ‌عطار قائم‌مقام اسبق وزارت امور خارجه و سفیر پیشین ایران در آلمان در گفت وگو با روزنامه فرهیختگان، اظهار داشت: تاریخ نشان داده که ما هوش مذاکراتی بالایی داریم. در این مذاکرات هم خواسته‌مان را شفاف مطرح کرده‌ایم. گفته‌ایم که این مذاکره، باید منتج به نتایجی باشد که نتایج مدنظرمان را هم مشخص کرده‌ایم؛ «لغو تحریم‌ها و محدودیت‌ها» که البته اینها «کف و حداقل خواسته ما در این پرونده» است. نکته دیگر اینکه «برجام باید اجرا شود» و در این مورد هم مصر هستیم. البته ما مثل ترامپ نیستیم که زیر میز بزنیم و از برجام خارج شویم. ما با منطق حقوقی علمی و درنظر گرفتن منافع ملی، بدون اینکه از اصولی که رهبری و مجلس تأیید کرده‌اند کوتاه بیاییم، پا در این مذاکره می‌گذاریم. تنها اقدامی که ما انجام دادیم و آن‌هم چیزی فراتر از آنچه در توافق آورده شده نیست، محدود کردن بازرسی‌های سرزده آژانس از مراکز هسته‌ای بوده است. نظارت‌های جدی آژانس هم که تا پیش از این برقرار بوده، براساس پروتکل الحاقی انجام می‌شده که از ابتدا هم این امر، داوطلبانه و بنا به شرایطی ازسوی دولت ایران پذیرفته شده بود. اصولی‌اش این است که مجلس این را بپذیرد و با تصویب در صحن، به قانون تبدیل کند، اما شرایط خاص آن مقطع موجب شده بود ایران داوطلبانه اجرای آن را بپذیرد. زمانی که ترامپ از یک توافقنامه چندجانبه خارج می‌شود و ما درنتیجه این خروج لطمه‌هایی می‌خوریم، دیگر هیچ دلیلی ندارد که اجرای آن را داوطلبانه و فراتر از قوانین داخلی ادامه دهیم.
برای دیپلماسی با ایران باید این کشور را بترسانیم
به گزارش مشرق، یکی از مشاوران سیاست خارجی «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در پیامی در توییتر مدعی شده برای اینکه بتوان به دیپلماسی با ایران شانس داد بایستی در تهران ترس ایجاد کرد. «دنیس راس» در توییتر نوشت: «ایران، مذاکرات را به عنوان امتیاز به ما تلقی می‌کند. تهران فکر می‌کند بالا و پایین کردن ترس از برنامه هسته‌ایش باعث پذیرش طرح "بیشتر در برابر کمتر" [از سوی آمریکا] خواهد شد به این معنا که رفع تحریم‌ها بیشتر از آنچه در برجام آمده باشد و در ازای آن ایران امتیازهای کمتری بدهد. برای اینکه به دیپلماسی شانس بدهیم باید ترس ایران از خودمان را برگردانیم.» پیام دنیس راس با واکنش برخی کاربران روبرو شده است. یک کاربر نوشته است: «بسیار مزخرف!. این آمریکا بود که تعهد و امضایش در یک پیمان مذاکره‌شده با یک کشور مستقل دیگر را زیر پا گذشت.»
رسانه‌های اصلاح‌طلب
بزرگترین چالش مذاکرات، آینده برجام است
امیرعلی ابوالفتح کارشناس روابط امور بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرگزاری ایمنا در خصوص سفر رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به عربستان سعودی و امارات اظهار کرد: وظیفه رابرت مالی این است که به کشورهای عضو برجام و یا همسایگان ایران سفر کند تا در خصوص رویکرد کشورهای نزدیک به تهران نسبت به برجام مطلع شود و در راستای احیای آن رایزنی کند. مذاکرات وین پس از چهار دوره متوقف شده است و به نظر می‌رسد با توجه به سفر انریکه مورا به تهران و همچنین عزیمت تیم مذاکره کننده ایرانی به بروکسل، تمایل نسبت به بازگشت به برجام از سوی ایران و آمریکا وجود دارد اما در این میان فاصله زیادی بین دیدگاه‌های مقامات هر دو کشور وجود دارد که راه بازگشت به برجام را مسدود کرده است. اگر آمریکا بخواهد بر سر مواضع قبلی خود بماند و همچنان سیاست خارجی دولت ترامپ را در قبال ایران به‌کار بگیرد، قطعاً اتفاق جدیدی در خصوص احیای برجام رخ نخواهد داد.
مذاکرات هسته‌ای و توقعات متفاوت طرفین
یوسف مولایی استاد دانشگاه با درج یادداشتی در روزنامه آرمان ملی نوشت: تاکنون چندین بار بحث‌هایی مبنی بر اینکه اگر آمریکایی‌ها اراده داشته باشند و حقوق ما را تامین کنند و اگرهای دیگر... شده، ولی درحقیقت هنوز گامی برداشته نشده است. آقای رئیس‌جمهور هم از اینکه می‌خواهیم مذاکره کنیم، سخن می‌گوید و هیچ‌وقت این موضوع را رد نکرده است. همه اینها نشان می‌دهد که یک چانه‌زنی و فضایی را ایجاد می‌کنند که قبل از شروع مذاکرات تاحدودی بتوانند از آمریکایی‌ها در مورد خواسته‌هایی که ایران دارد، امتیاز بگیرند. چون بیشتر بحث لغو تحریم‌ها یا تعلیق تحریم‌های نه برجامی، بلکه تحریم‌های ترامپی مطرح است.
نشانه‌های مثبت و منفی درباره مذاکرات احیای برجام
رضا ذبیحی یک کارشناس مسایل بین الملل در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا با بیان اینکه نشانه‌های مثبت همچنان وزن بیشتری نسبت به نشانه‌های منفی در خصوص مذاکرات احیای برجام دارند، گفت: البته نباید از این موضوع غفلت ورزید که در شرایط فعلی امکان معکوس شدن شرایط وجود دارد و نباید چنین اجازه ای داده شود. هر چه زمان می گذرد برخی نشانه های ناخوشایند نیز پیدا می شود، ولی می توان گفت همچنان نشانه های مثبت و امیدوار کننده در این خصوص وزن بیشتری دارند. نخستین نشانه مثبت و امیدوارکننده درباره مذاکرات احیای برجام آن قسمت از اظهارات طرفین است که همواره بر ادامه گفت و گوها تصریح کرده اند. اینکه طرفین علی رغم مواضع هشدار آمیز، کماکان حالت محتاطانه را حفظ کرده اند و از تعیین هر گونه ضرب الاجل زمانی پرهیز نموده اند، نکته مهمی می باشد که بیانگر آن است که همچنان صبر و تحمل در دو طرف برای حل مساله وجود دارد. حصول توافق میان ایران و آژانس در زمینه تداوم نحوه بازرسی ها و راستی آزمایی که اواخر شهریور ماه و یک ماه پس از روی کار آمدن دولت جدید رخ داد، نشانه دوم و البته مهمی است که ضرورت و اهمیت مذاکرات احیای برجام را در نزد طرفین همچنان زنده نگه داشته است. ادامه نیافتن برخی تنش های مقطعی میان ایران و آژانس در سطح رسانه ای و سعی در کنترل این تنش ها و پرهیز ار مواضع تنش زا نیز در این زمینه حائر اهمیت است. شروع و تداوم مذاکرات منطقه ای میان دو قدرت منطقه یعنی ایران و عربستان که از هفته های پایانی دولت قبل آغاز گردید و در دولت جدید نیز تداوم یافت، بگونه ای که طبق برخی اخبار منتشره حداقل چهار دور از این مذاکرات در بغداد برگزار شده است، نکته سوم مثبتی است که امیدها در خصوص مذاکرات احیای برجام را پر رنگ تر می کند.