به گزارش ایرنا موسیقی نواحی ایران به باور کارشناسان و متخصصان برگرفته از فرهنگ، اقلیم و بیانگر افسانه ها، داستان ها، آداب، رسوم، رشادت ها و غم های اقوام و طوایف مختلف از رنگین کمان قومیت های ایران زمین است و امسال همزمان با گرامیداشت هفته وحدت، با شعار وحدت در کثرت موسیقی اقوام به تبلور و معرفی خواهد رسید.
قطار جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی بار دیگر به ایستگاه چهاردهم خود در کرمان می رسد که شهرت و آوازه اصیل موسیقی اصیل ایرانی امروز فراتر از مرزها رفته و علاقه مندان بسیاری در داخل و خارج از کشور آن را دنبال می کنند.
امسال نیز چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران با مشارکت گسترده استادان موسیقی ایران توسط دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با همکاری انجمن موسیقی ایران و حمایت و پشتیبانی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان از ۲۹ مهر تا ۲ آبان سال جاری در دیار کریمان برگزار خواهد شد.
تاریخچه جشنواره موسیقی نواحی ایران
نخستین دوره جشنواره موسیقی نواحی در سال ۷۸ به میزبانی کرمان برگزار و این درحالی بود که پس از آن به مدت ۹ سال برگزاری جشنواره متوقف شد؛ اما پس از این وقفه نسبتا طولانی بر اساس تفاهمنامه ای در سال ۹۴ بین استانداری کرمان و مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان، دبیرخانه جشنواره موسیقی نواحی به مدت سه سال در کرمان ایجاد شد.
طی سه سال اخیر با رایزنی های انجام گرفته مقامات ارشد استان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در کرمان تمدید شده است اما به نظر می رسد و نیز مطالبه و انتظار است با توجه به ظرفیت ها و تنوع موسیقی نواحی در استان کرمان و تجربه موفق برگزاری دوره های قبل این رویداد بزرگ فرهنگی، دبیرخانه دائمی جشنواره در کرمان تثبیت شود.
جشنواره موسیقی نواحی هرسال با حضور خیل مشتاقان، علاقه مندان و مردم فرهنگ دوست استان کرمان و حتی سایر استان ها برگزار می شود، اما جشنواره سیزدهم به دلیل شیوه ویروس کرونا به صورت مجازی و غیرحضوری برگزار شد؛ امسال نیز جشنواره به شکل تلفیقی از مجازی و حضوری به صورت محدود و البته با رعایت شیوه نامه های بهداشتی برنامه ریزی شده است.
جشنواره چهاردهم با شعار وحدت در کثرت موسیقی اقوام
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان چندی پیش در نشست خبری چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران گفت: این جشنواره مهمترین جشنواره موسیقی اصیل کشور به شمار می رود که امسال با نام وحدت در کثرت موسیقی اقوام برگزار می شود.
محمدرضا علیزاده تصریح کرد: امسال به نحوی برنامه ریزی شده که حضور اقوام مختلف را در برنامه های جشنواره داشته باشیم لذا ۷۰ هنرمند و ۴۰ نفر از عوامل اجرایی از اقوام مختلف برنامه ها و موسیقی خود را طی چهار روز برگزاری جشنواره اجرا می کنند.
وی افزود: جشنواره موسیقی نواحی ایران، امسال در باغ- موزه وزیری کرمان برگزار می شود و مرمتی که در آن انجام گرفت، تبدیل به محل مناسبی برای برگزاری این رویداد هنری شده است.
علیزاده تاکید کرد: این جشنواره سال ها با حضور مردم برگزار می شد اما با همت مردم و مسئولان حتی سال گذشته و در شرایط اوج کرونا چراغ جشنواره خاموش نشد؛ همچنین در فضای مجازی و با استفاده از پلتفرم های مجازی، زمینه پخش این جشنواره فراهم شده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان بیان کرد: در سه شهرستان شهربابک، سیرجان و رفسنجان استان کرمان نیز شرایط برگزاری جشنواره و اجراهای هنرمندان فراهم شده است.
وی ادامه داد: برگزاری نشست های علمی و تخصصی، نکوداشت پیشکسوتان و درگذشتگان دوره های قبلی جشنواره موسیقی نواحی و نمایشگاه عکس از جمله بخش های جشنواره چهاردهم موسیقی نواحی ایران محسوب می شود.
علیزاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره کم توجهی به پژوهش‌های کاربردی از جمله در حوزه‌های مخاطب‌شناسی در حوزه موسیقی توضیح داد: برگزاری نشست‌های پژوهشی و آسیب شناسی مخاطب موسیقی نواحی یکی از بحث‌های جدی ماست که امیدوارم برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه انجام گیرد و در ستاد جشنواره موسیقی نیز بر آن توجه خواهیم داشت.
ظرفیت های کرمان در موسیقی نواحی
به گزارش ایرنا در حالی شاهد میزبانی دیار کریمان از موسیقی نواحی طی سال های گذشته هستیم که نام کرمان با تنوع و تکثر سازها و انواع موسیقی گره خورده است و از ابعاد گوناگون ظرفیت های منحصر به فرد خود را در این زمینه داراست.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان در این زمینه تاکید دارد: استان کرمان به لحاظ پهناوری، تنوع فرهنگ و تعدد و تکثر سازها، از مهمترین نقاط موسیقی نواحی شناخته می شود و پژوهش های انجام شده نشان‌دهنده ظرفیت بالای کرمان در این حوزه است.
علیزاده ادامه داد: نام استان کرمان را از حیث برگزاری، از موسیقی نواحی نمی توان جدا کرد و امیدواریم که دبیرخانه دائمی جشنواره در کرمان تثبیت شود.
وی بیان کرد: موسیقی نواحی موسیقی کار، غم، شادی و موسیقی ارزشی است که طی سالها ظرفیت برگزاری آن در کرمان ایجاد شده و امیدواریم استمرار داشته باشد.
علیزاده با تشریح ویژگی‌های استان کرمان در برگزاری سیزده دوره جشنواره موسیقی نواحی تصریح کرد: برگزاری جشنواره در طول بیش از یک دهه باعث اجماع چشمگیر اصحاب موسیقی استان کرمان و موجب شده تا حوزه موسیقی نواحی با استقبال بیشتری از سوی مخاطبان مواجه شود.
پژوهش ها درباره موسیقی نواحی کرمان
موسیقی نواحی و انواع سازها در استان کرمان به قدری با تنوع و تکثر همراه است که تلاش برای پژوهش های مختلفی را طی سال های اخیر به خود جلب کرده است؛ از جمله کتابی که فواد توحیدی از پژوهشگران و نوازندگان مطرح کشوری و اهل استان کرمان در این زمینه نگاشته و منبع بسیار علمی و مناسبی پیش روی هنرمندان و سایر اقشار به شمار می رود.
این هنرمند مطرح کشوری موسیقی معتقد است: موسیقی کرمان از متنوع‌ترین موسیقی‌ها در ایران است و این تنوع دلایل مختلفی دارد؛ دلیل اول پهناور بودن استان کرمان است که ۲۲ درصد از مساحت ایران را در برمی‌گیرد. سایر استان‌های ایران اکثراً موسیقی یکدستی دارند اما کرمان پر از تنوع موسیقایی است. کرمان دومین استان عشایری ایران است که این موضوع خود باعث تنوع موسیقایی منطقه شده است.
توحیدی همچنین تاکید دارد: همه اقوام مختلف ایران در دوره‌های گوناگون تاریخی به کرمان کوچ کرده‌اند و تقریباً همۀ اقوام ایران حضور صد ساله در منطقه دارند. علاوه بر این، تنوع مذهب نیز در این استان وجود دارد و همۀ مردم با تنوع قوم و مذهب براحتی و درنهایت صلح با هم زندگی می‌کنند.
وی همچنین با اشاره به انواع سازهای بومی کرمان و تنوع آنها، نیز نمونه‌های صوتی موسیقی این منطقه از جمله لالایی‌ها، ترانه‌ها و مقام‌های کار، ترانه‌ها و رقص‌های شادمانی، ترانه‌های مناظره، منظومه‌های عاشقانه، روایی و حماسی، سوگ آواها، موسیقی صوفیانه و قلندری، موسیقی مذهبی و موسیقی زورخانه تاکید دارد که این ظرفیت ها در کنارهمدیگر مجموعه بی بدیل و منحصر به فردی را در این عرصه پیش روی مردم این استان و کشور گذاشته است.
ایران مولد موسیقی های رنگارنگ
دبیر چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران نیز گفت: ایران در قالب ایران فرهنگی، مولد موسیقی های رنگارنگی است که ارتباط بسیار خوبی با موسیقی کلاسیک و دیگر گونه های موسیقایی دارد. امسال هم تلاش شد برای نخستین بار موضوع وحدت در کثرت موسیقی اقوام ایران به عنوان شعار جشنواره انتخاب شود تا این تنوع و رنگارنگی را در ایران فرهنگی اجرا کنیم.
محمد علی مرآتی افزود: سنت به عنوان هویت اقوام، اصالت به عنوان حامی ماندگار ارزش‌های قوم شناسانه و غیرایستایی بودن سنت از جمله محورهای اصلی این دوره از جشنواره است.
وی بیان کرد: با همکاری انجمن موسیقی ایران، سامانه‌ای برای معرفی هنرمندان برگزیده موسیقی نواحی در فضای مجازی پیش بینی کردیم چرا که این افراد، شناسنامه و هویت ایران فرهنگی محسوب می شوند. سامانه یاد شده هم اکنون در حال رصد این هنرمندان است و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ هنرمند در این سامانه ثبت شدند.
دبیر چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی، بیان کرد: به علت شرایط کرونایی، آثار شرکت‌کنندگان را ضبط و بعد از ۲۴ ساعت در پلتفرم‌ها بارگذاری می کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه از چهارگوشه ایران چند پژوهشگر به عنوان هیأت انتخاب جشنواره انتخاب شد گفت: اگر امسال موسیقیدانی در جشنواره دعوت نشد معیاری برای کیفیت پایین کارشان نیست. آنچه برای ما مهم بود، تلاش برای یک نگاه رنگ‌آمیزی شده مبتنی بر محوریت قومیتی و کلیدواژه ایران فرهنگی است که امیدوارم بتواند مورد توجه مخاطبان قرار گیرد.
به گفته مرآتی، در این چارچوب حدود ۷۰ نفر به جشنواره دعوت شدند تا در رویداد چهاردهم آثارشان را پیش روی مخاطبان قرار دهند.
فاروق رحمانی، دامون شش بلوکی، فواد توحیدی، مجتبی قیطاقی، بهمن حاج امینی و احمد بیت سیاح اعضای هیأت انتخاب چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران هستند که ۲۰۰ اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره را در روزهای سوم و چهارم مهر ارزیابی کردند که ۷۰ اثر برای اجرا در جشنواره انتخاب شد.
اعلام برنامه زمانبندی جشنواره
چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در چهار روز متوالی، داوطلبان بخش های تکنوازی و گروه نوازی را به رقابت می کشاند.
بر اساس برنامه زمان بندی اعلام شده، تکنوازی حسین کریم نژاد، هنرمند قشقایی پنجشنبه ٢٩ مهرماه آغازگر جشنواره خواهد بود.
در روزهای پنجشنبه، جمعه و شنبه (٢٩ تا ۲ آبان ماه) هر روز چهار تا پنج اجرا در بخش های مختلف روی صحنه خواهد رفت؛ همچنین آیین اختتامیه جشنواره نیز شامگاه ٢ آبان ماه با چند اجرای گروهی و پیشکسوتان برگزار می شود.