در آستانه نشست همسایگان افغانستان با موضوع تشکیل دولت فراگیر و تامین صلح و ثبات در این کشور که قرار است چهارشنبه در تهران برگزار شود، سخنگوی طالبان اعلام کرده در این گفت‌وگوها نماینده‌ای نخواهد داشت. با این حال «ذبیح‌الله مجاهد» نشست تهران را «خوب» توصیف کرده است.
نشست قبلی چهارشنبه ۲۸ مهر در پایتخت روسیه با حضور نمایندگان ویژه یا مقام‌های ارشد روسیه، چین، ایران، هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و هیاتی بلندپایه از سوی دولت موقت افغانستان و البته بدون حضور آمریکا برگزار شد.
همسایگان افغانستان در این نشست مهمترین مسائل این کشور از جمله صلح و امنیت، تشکیل دولت فراگیر، مقابله با گروه‌های تروریستی و جلب کمک‌های بین‌المللی را مورد بررسی قرار دادند.
استقلال افغانستان و لزوم تشکیل دولت فراگیر
حاکمیت افغانستان هرچند در ماه‌های گذشته دچار تغییر و تحولاتی شد، ولی همسایگان این کشور بر استقلال و حق حاکمیت این کشور تاکید می‌کنند. در بیانیه پایانی نشست مسکو که در ۹ ماده تنظیم شده، آمده است: طرف های شرکت کننده به حق حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی افغانستان ابراز احترام کرده و بر پایبندی به اینکه کشوری دارای آرامش و تجزیه ناپذیر و در حال رشد اقتصادی و عاری از تروریسم و جرایم مرتبط با مواد مخدر و رعایت کننده حقوق اساسی انسانی باشد، تاکید کردند.
شرکت کنندگان در نشست مسکو یادآورشدند که همکاری‌های عملی با کشور افغانستان باید با توجه به واقعیت های جدید و به قدرت رسیدن گروه طالبان در این کشور صرف نظر از به رسمیت شناختن دولت جدید افغانستان از سوی جامعه جهانی، برقرار شود.
تشکیل دولت فراگیر با مشارکت دادن همه گروه‌های قومی و سیاسی هم از دیگر دغدغه‌ها و تاکیدات همسایگان افغانستان بود. «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در این نشست به رغم تقدیر از «تلاش» طالبان برای ثبات اوضاع در افغانستان، راه حل بلند مدت را در تشکیل یک دولت واقعاً فراگیری عنوان کرد که منافع همه گروه‌های قومی و سیاسی را نمایندگی کند.
وزیر خارجه روسیه تاکید کرد کشورش زمانی طالبان را به رسمیت خواهد شناخت که این گروه به تمام وعده‌هایی که داده از جمله تشکیل دولت فراگیر با مشارکت تمام اقوام و نیروهای سیاسی جامه عمل بپوشاند.
در بخشی از بیانیه نشست مسکو آمده که شرکت کنندگان در این نشست از دولت فعلی افغانستان می خواهند تدابیر بیشتر برای بهبودی سیستم مدیریت دولتی و تشکیل دولت فراگیر واقعی که نماینده همه گروه‌های قومی و سیاسی این کشور باشد، به کار بگیرد.
مساله امنیت و مقابله با گروه‌های تروریستی
برقراری امنیت در خاک افغانستان و همچنین مقابله با گروه‌های تروریستی و ممانعت از استفاده از خاک افغانستان به منظور تهدید کشورهای منطقه از دیگر دغدغه‌هایی است که در نشست مسکو مورد توجه قرار گرفت. همسایگان افغانستان واهمه دارند مانند آنچه در دهه ۹۰ میلادی رخ داد، گروه‌های تروریستی از وضعیت آشفته افغانستان برای استقرار و ساماندهی خود استفاده و زمینه ایجاد ناامنی در کشورهای دیگر را فراهم کنند.
در نشست مسکو وزیر خارجه روسیه بار دیگر گروه‌هایی مانند داعش را به تلاش برای سوءاستفاده از وضعیت افغانستان متهم کرد. لاوروف در نشست مسکو از گروه طالبان خواست تا تلاش کنند کشور افغانستان به عنوان پایگاه برای تهدید کشورهای دیگر استفاده نشود.
رهبران مسکو پیش از این بارها چنین گزاره‌ای را مطرح کرده‌اند. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه هفته گذشته هشدار داده بود که شبه‌نظامیان داعش به منظور ایجاد ناامنی در جمهوری‌های به جا مانده ازشوروی سابق در حال گسیل به سوی افغانستان هستند.
طرف‌های شرکت کننده در این نشست در بیانیه پایانی با ابراز نگرانی از فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان بر آمادگی برای ادامه کمک به تامین امنیت این کشور به منظور مساعدت برای ثبات منطقه ای تاکید کردند.
در برابر، مسئولان طالبان هم به اطمینان‌بخشی به همسایگان در خصوص تلاش برای مقابله با گروه‌های تروریستی و تامین امنیت خاک این کشور پرداخته و تاکید کردند که خاک کشور افغانستان علیه کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد. «امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه دولت موقت طالبان در نشست مسکو گفت: افغانستان هرگز اجازه نخواهد داد که خاکش به عنوان پایگاهی برای دیگران و تهدید امنیت کشور دیگری مورد استفاده قرار گیرد. او افزود: طالبان به تعهدات خود پایبند است و اجازه نخواهد داد تا وضعیت افغانستان امنیت کشورهای دیگر را تهدید کند.
تلاش برای جلب کمک‌های بین‌المللی
نشست مسکو به طور ویژه مساله کمک‌های انسانی به افغانستان را مورد توجه قرار داد. روسیه پیشتر گفته بود که هدف از این نشست، هماهنگی تلاش‌های جامعه جهانی برای جلوگیری از یک بحران انسانی در افغانستان و ایجاد یک دولت فراگیر است. «ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان هم در جریان نشست مسکو تاکید کرده بود که این گروه از شرکت‌کنندگان درخواست کمک اقتصادی و حمایت سیاسی خواهد کرد.
بر همین مبنا، بیانیه پایانی که از سوی وزارت خارجه روسیه صادر شد، بر لزوم برگزاری نشست دیگری درباره افغانستان با موضوع جلب کمک‌های بین‌المللی تاکید دارد. شرکت کنندگان نشست مسکو در رابطه با بدتر شدن اوضاع اقتصادی و اجتماعی و انسانی افغانستان در مورد ضرورت انسجام و هم‌افزایی تلاش‌های بین‌المللی برای کمک‌های انسانی به مردم این کشور ابراز امیدواری کردند.
در بیانیه نشست مسکو، طرف‌های شرکت کننده پیشنهاد کردند کنفرانس کمک کنندگان به افغانستان تحت نظارت سازمان ملل هرچه سریعتر برگزار شود. روسیه، چین، پاکستان، هند، ایران و پنج جمهوری سابق شوروی در آسیای مرکزی خواستار این شدند که سازمان ملل چنین کنفرانسی را در سریع‌ترین زمان برگزار کند تا به بازسازی این کشور کمک شود.
این در حالی است که روسیه پیش از آن اعلام کرده بود به همراه چین و پاکستان مایل به ارائه کمک به افغانستان هستند. پاکستان هم به تازگی اعلام کرده ۳۰ میلیون دلار کمک در اختیار طالبان قرار خواهد داد.
افغانستان تحت حاکمیت طالبان افزون بر شناسایی بین‌المللی و الزامات دستیابی به آن، با مسائل بنیادینی از جمله تامین امنیت، تشکیل دولت فراگیر، جلب کمک‌های بین‌المللی و جلوگیری از تبدیل شدن خاکش به مامنی برای فعالیت گروه‌های تروریستی مواجه است. نشست‌هایی اینچنین و با مشارکت همسایگان افغانستان، می‌تواند دورنمای روشنتر و امیدوارکننده‌تری از افغانستان ارایه دهد.