به گزارش ایرنا، ساخت و ساز غیرمجاز معضلی است که بیشتر شهرهای کشور کم و بیش درگیر آن هستند و پرونده‌های متعدد کوچک و بزرگی نیز برای آن‌ها تشکیل شده که شهرستان ارومیه نیز از این قاعده مستثنی نیست.
با نیم نگاهی به موقعیت جغرافیایی کوه "سیر" ارومیه و پتانسیل گردشگری آن از جمله وجود کلیسای تاریخی و اجرای طرح تله کابین در این منطقه، می‌توان به راحتی حدس زد که چگونه برخی از فرصت طلبان برای تصاحب غیرقانونی این در بام شهر ارومیه عزم خود را جزم کرده‌اند.
کوه سیر به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری ارومیه، یکی از کوچک‌ترین کلیساهای جهان به نام "کلیسا مریم" و همچنین کلیسا مقدس و باستانی "مارسرگیز" را در دل خود جای داده است، کلیسایی که مربوط به دوره ساسانیان است و در سال ۱۳۵۴ شمسی به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
موضوع ساخت و ساز در منطقه تاریخی کوه سیر ارومیه و مجاور کلیسای تاریخی "مارسرگیز" برای اولین بار توسط ساکنان روستا در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد که با حساسیت ایجاد شده در این رابطه، این موضوع مورد پیگیری رسانه‌ها قرار گرفت که منجر به توقف ساخت و ساز در این منطقه شد؛ اما گویا این توقف در سایه بی توجهی مسوولان وقت، مقطعی بوده است!
پرونده ساخت و ساز مجاور کلیسای تاریخی ارومیه چرا به نتیجه نمی‌رسد؟
ماجرا زمانی داغ شد که شخصی در حال ساخت بنایی در محدوده کلیسای تاریخی مارسرگیز و با ارتفاعی بلندتر از آن بود؛ دعوا بر سر مجاز یا غیر مجاز بودن ساختمان در حال ساخت در جوار کلیسای تاریخی و تهدید آن نبود، بلکه مساله مهمتر ارتفاع ساختمان بود که نباید از کلیسا بالاتر می رفت؛ ولی با وجود دستور توقف این ساخت و ساز، روز به روز به ارتفاع آن افزوده شد!
طبق ادعای اهالی این منطقه که به صورت مکتوب در اختیار ایرنا قرار گرفته است، اعتراض به چگونگی صدور مجوز مجاور کلیسای تاریخی "مارسرگیز" در سال ۱۳۹۸ با درخواست بازنگری در مجوز صادر شده برای این ساخت ساز در فرمانداری ارومیه به ثبت رسید است.
"غلامرضا" یکی از ساکنین کوه سیر ارومیه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه فرماندار وقت ارومیه پرونده تشکیل شده در همین راستا را برای رسیدگی به بخشدار وقت یعنی آقای "صلاح لو" ارجاع داد، گفت: متاسفانه از سوی بخشداری نیز به ما اعلام شد که این مجوز توسط بخشدار قبل از آن صادر شده و نمی‌توان دخل و تصرفی در آن ایجاد کرد!
وی با بیان اینکه پس از حاصل نشدن نتیجه، اهالی منطقه به اداره کل میراث آذربایجان‌غربی مراجعه کردند، افزود: پس از تثبیت خطای صورت گرفته، مدیرکل میراث دستور بازنگری در چگونگی اعطای پروانه به ساخت و ساز مجاور کلیسای تاریخی را صادر و خواستار رعایت قانون شد.
وی ادامه داد: با تمامی این موارد مالک این خانه مسکونی به سرعت مراحل احداث را طی کرد تا این بار موضوع از طریق بازرسی استانداری مورد پیگیری قرار گیرد؛ البته در بازدید میدانی بخشدار وقت که با پیگیری بازرسی استانداری صورت گرفته بود، بار دیگر از سوی بخشداری به ما اعلام شد که این واحد مسکونی مجوز دارد و مجوز آن در دوره گذشته بخشداری صادر شده است!
به گزارش ایرنا، طی مصاحبه‌های منتشر شده در رسانه‌ها، مسوول وقت کلیسای مارسرگیز طی آذرماه سال گذشته مدعی شده بود که از چهار سال پیش ساخت و سازهای غیرقانونی در محدوده کلیسا آغاز و ساخت و سازها باعث ایجاد شکاف هایی در دیوار حیاط کلیسا شده است؛ وی همچنین افزوده بود: "در پشت محوطه ی کلیسا یک قبرستان قرار دارد که ساخت و سازهایی در آن منطقه نیز انجام گرفته و متاسفانه تاکنون نتیجه‌ای در قبال پیگیری هایی که در این راستا انجام شده است، چیزی حاصل نشده است".
هرگونه دخل و تصرف در محدوده کلیسای تاریخی جرم است
اما "جلیل جباری" مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی اعلام کرده است که هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم کلیسای تاریخی مار سرگیز ارومیه تخلف بوده و جرم محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه نقشه محدوده عرصه، حریم و ضوابط حفاظتی و معماری مربوط به کلیسای تاریخی مارسرگیز ارومیه در راستای صیانت از این اثر بازنگری شده است، افزود: این بازنگری پس از بررسی‌های مجدد صورت گرفته است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی اظهار داشت: نامه ابلاغ این بازنگری در عرصه و حریم این کلیسا نیز از طرف وزیر وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به استانداری آذربایجان غربی ارسال شده است.
وی در رابطه با نامه ارسالی توضیح داد: در این نامه آمده است که محدوده حریم این کلیسا تحت حفاظت و نظارت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بوده و هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم، تخلف از ضوابط حفاظتی مقرر برابر مواد ۵۵۸ تا ۵۶۹ از کتاب قانون پنجم مجازات‌های اسلامی تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده جرم محسوب و مرتکب مجازات‌های قانونی خواهد شد.
جباری با بیان اینکه کلیسای مارسرگیز روستای «سیر» از مهمترین آثار و بناهای تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی است، ادامه داد: اداره‌کل میراث فرهنگی به هیچ فرد یا اشخاص حقیقی و حقوقی اجازه تضییع حقوق و نقض ضوابط قانونی این اثر مهم تاریخی را نمی‌دهد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی با اعلام اینکه مدیریت و کنترل ساخت‌سازها در این روستا به عهده این دستگاه نیست، گفت: این اداره‌کل فقط از انجام هرگونه ساخت‌وساز در اطراف بناهای تاریخی ممانعت می‌کند.
وی اضافه کرد: ضوابط حریم درجه یک و دو این اثر مهم تاریخی مشخص و شفاف بوده و به همه ارگان‌ها و ستادهای مربوط ابلاغ شده است و رعایت نکردن این ضوابط، برخورد حقوقی اداره‌کل را به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: حریم ابلاغ شده این اثر تاریخی، پس از ابلاغ از مقام عالی وزارت، با نصب تابلو اعلان عمومی گردیده و با بازدید های مستمر یگان حفاظت میراث فرهنگی از محل کلیسا و ۲ قبرستان تاریخی در شمال و یک قبرستان و یک محوطه تاریخی در غرب کلیسا و سایر پلاک‌های موجود در محدوده روستا، بطور مستمر و مداوم کنترل و مراقبت می گردد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه ضوابط مورد نظر اداره‌کل میراث فرهنگی از سوی مراجع صادرکننده پروانه ساختمانی لحاظ نشده بود، افزود: با انعکاس موضوع به معاون دادستان و با صدور دستور از سوی ایشان، بخشداری نسبت به اصلاح و درج ضوابط در پروانه ساختمان اقدام کرد.
جباری اظهار داشت: عملیات احداث این ساختمان به صورت روزانه و مستمر مورد بازدید و نظارت کارشناسان و یگان حفاظت میراث‌فرهنگی قرار دارد.
هیچ صورتجلسه‌ای مبنی بر قانونی بودن ساخت و ساز وجود ندارد
وی با بیان اینکه در هیچ صورتجلسه‌ای، قانونی بودن احداث این ساختمان مورد تاکید قرار نگرفته است، گفت: به دلیل رعایت نکردن مقررات و ضوابط ابلاغی، اداره‌کل میراث فرهنگی توقف عملیات برای بررسی توسط کارشناسان را خواستار شده بود؛ داشتن پروانه ساختمان نیز برای احداث لازم و ضروری بود و عدم رعایت ضوابط میراث فرهنگی اقدامی غیرقانونی و غیرمجاز خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه طبق مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی، بنیاد مسکن در روستاهای زیر ۲۰ خانوار مکلف به تهیه طرح موقت برای روستاهاست، اظهار داشت: طبق مطالب منتشره در فضای مجازی عدم توجه اداره‌کل میراث فرهنگی به ارتفاع ساختمان کذب محض بوده و حتی با درخواست و تاکید و اصرار اداره‌کل میراث فرهنگی و دستور معاون دادستانی بود که بخشداری نسبت به اصلاح و درج ارتفاع در پروانه ساختمان اقدام کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری صنایع‌دستی آذربایجان‌غربی گفت: با اصرار و پیگیری اداره‌کل میراث فرهنگی و دستور دادستانی عملیات ساختمانی متوقف شده است و علاقه‌مندان و اصحاب رسانه می‌توانند برای رویت مکاتبات و سوابق موجود به اداره‌کل میراث‌فرهنگی مراجعه کنند.
وی خاطر نشان کرد: به تخلفات گزارش شده یگان حفاظت میراث فرهنگی کاملا رسیدگی و از ادامه اقدامات غیر قانونی پلاک‌های موجود در حریم این اثر تاریخی جلوگیری و رسیدگی به این تخلفات از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان غربی اقدام گردیده است.
مدیر کل میراث فرهنگی استان در این خصوص بیان کرد: «طبق قانون، ساخت و ساز در حریم درجه۲ آثار تاریخی تا ارتفاع ۶ متری مجاز بوده و تمام ضوابط میراث فرهنگی، با توجه به اینکه در مناطق روستایی مرجع صدور پروانه، بخشداری است؛ و این موارد در مجوز صدور پروانه ساختمانی نوشته شده است».
روستای سیر ارومیه هرچه سریعتر در طرح هادی قرار گیرد
"اکبر صابری" معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار ارومیه بر ضرورت اتمام هرچه سریع طرح جامع روستای سیر و قرار گرفتن این روستا در طرح هادی تاکید کرد.
وی در جلسه بررسی ساخت و سازهای غیر مجاز انجام شده در منطقه کوه سیر ارومیه با اشاره به ضرورت اتمام و اجرای هرچه سریعتر طرح جامع گردشگری در منطقه " سیر" ارومیه، اظهار داشت: طبق اعلام سازمان میراث، این طرح جامع منتظر بررسی در کارگروه و نهایی شدن است.
معاون هماهنگی و امور عمرانی فرماندار ارومیه با تاکید بر اینکه روستای سیر ارومیه باید هرچه سریعتر در طرح هادی قرار گیرد، افزود: در داخل روستا بنیاد مسکن و در خارج از روستا نیز شهرداری ارومیه و امور اراضی مسوولیت برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز را دارند.
قدردانی فرمانداری ارومیه از خبرگزاری جمهوری اسلامی
"صابری" با قدردانی از خبرگزاری جمهوری اسلامی در ورود به موضوع ساخت و سازهای غیرمجاز و کوه خواری در منطقه سیر ارومیه، گفت: از تمامی رسانه‌ها در ورود به پرونده‌هایی اینگونه و به چالش کشیدن مدیران در این رابطه حمایت می‌کنیم.
تا طرح جامع گردشگری کوه سیر تایید نشود، ساخت و سازی در کار نیست
"آیدین رحمانی" معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری آذربایجان‌غربی در رابطه با موضوع ساخت و ساز مجاور کلیسای تاریخی مارسرگیز ارومیه در گفت و گو با خبرنگاران گفت: تا زمانی که طرح جامع گردشگری کوه سیر ارومیه توسط کارگروه زیربنایی استان تایید شود، هرگونه ساخت و ساز در این منطقه ممنوع اعلام می‌شود.
وی افزود: در رابطه با ساخت و ساز صورت گرفته در مجاور کلیسا باید اعلام کنیم که مالک ساختمان مربوطه، مجوز احداث این ساختمان تا ارتفاع ۶ متری را قبلا دریافت کرده است و طبق رای دادگاه مجاز به ساخت و ساز تا ارتفاع ۶ متری بود اما چون اقدام به ساخت فراتر از ارتفاع تایید شده کرده است، از ادامه ساخت و ساز جلوگیری به عمل آمد.
ضرب‌الاجل دادستان ارومیه برای برخورد با ساخت و ساز غیرمجاز در کوه سیر
دادستان ارومیه از نزدیک در جریان ساخت و ساز غیرمجاز در کوه سیر ارومیه قرار گرفت و برای برخورد با هرگونه ساخت و سازها به مدیران مربوطه ضرب الاجل داد.
"حسین مجیدی" دادستان ارومیه در بازدید از این منطقه با تاکید بر ضرورت مبارزه با هرگونه تخلف در این راستا به مدیران مربوطه تذکر داد تا در انجام وظایف خود اهتمام کافی داشته باشند.
به گزارش ایرنا، ورود دادستان ارومیه به این موضوع پس از گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کوه خواری و ساخت و سازهای غیرمجاز در کوه سیر ارومیه با تیتر " کوه خوارانی که از کوه سیر ارومیه سیر نمی‌شوند" صورت گرفت.
یک منبع آگاه به ایرنا گفت که طبق آخرین نظر کارشناسی رسمی دادگستری، ارتفاع ساختمان اجداث شده مقابل کلیسای تاریخی ارومیه به ۷.۶۰ متر رسیده است که ۱.۶ متر بیش از حد قانونی است.
هرچند هم اکنون به نظر می‌رسد مراحل احداث این ساختمان متوقف شده است ولی اهالی منطقه از انجام ساخت و ساز در روزهای تعطیل خبر می‌دهند!
کوه سیر به دلیل موقعیت گردشگری منحصر به فرد خود، مورد طمع سودجویان واقع شده است؛ این کوه از معدود کوه‌هایی می‌باشد که به محدوده شهری چسبیده است و نه تنها بام شهر ارومیه محسوب می‌شود بلکه با دارا بودن یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان و واقع شدن طرح تله کابین در این منطقه، یکی از مناطق مهم گردشگری محسوب می‌شود.
گزارشات محلی از مردم منطقه نیز حاکی از آن است که مردم روستای سیر ارومیه از هرگونه اقدامات باز دارنده برای جلوگیری از ساخت و ساز غیر مجاز و حفظ بافت تاریخی روستا حمایت می‌کنند.
کلیسای مارسرگیز مربوط به دوره ساسانیان است و در روستای سیر در سه کیلومتری جنوب غربی ارومیه واقع شده است. باستان شناسان قدمت این کلیسا را از نظر سبک معماری متعلق به دوره ساسانی و قرن سوم میلادی می‌دانند.
کلیسای تاریخی به شماره ۱۱۲۲ در ۱۹ آبان سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.