به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، «حسین امیرعبداللهیان» عصر امروز در نشست خبری دومین نشست وزیران امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان به علاوه روسیه گفت: بیانیه نشست امروز ساعت پنج عصر منتشر می‌شود. طبیعی است که این بیانیه همه کشورها است و همه آن، مواضع ایران نیست. بیانیه پایانی طیفی از موضوعاتی است که نسبتا مواضع ایران را هم بیان می‌کند.
وی در پاسخ به سوالی درباره مهمترین دستاورد دومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه اظهار داشت: نفس برگزاری این نشست در تهران با حضور چهار وزیر خارجه به شکل حضوری و دو وزیر به شکل مجازی، دارای پیام مهمی است. مهمترین موضوع این اجلاس تمرکز بر راه حل سیاسی برای حل بحران افغانستان است. امروز تاکید کردیم دولت فراگیر در افغانستان با حضور همه اقوام تشکیل شود.
رییس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه مشروعیت بین‌المللی بدون مقبولیت داخلی راه به جایی نمی‌برد، تصریح کرد: همه باید تلاش کنند و همه جریان‌ها را برای تشکیل دولت فراگیر تشویق کنند. البته همه نگرانی‌هایی درباره حقوق بشر و وضعیت زنان، تروریسم و گسترش داعش، مواد مخدر، موج آوارگان داشتند.
اقدامات تروریستی نباید موجب به خاطر افتادن امنیت مرزها و کشورهای همسایه شود
امیرعبداللهیان ادامه داد: همه معتقدیم جامعه جهانی باید به ملت افغانستان و به هیات حاکمه کابل کمک کند که همه جریان‌ها را شامل شود و افغانستان از وضعیتی که در ۲۰ سال گذشته ایجاد شده، خارج شود.
وی درباره تضمین طالبان به حفظ امنیت مردم افغانستان و مرزها خاطرنشان کرد: ما با همه طرف‌های افغان در تماس هستیم. در سطح امنیتی با هیات حاکمه در ارتباط هستیم. سفیر ایران با وزیر خارجه هیات حاکمه ملاقات کرده و نگرانی‌های خود را در مسیر این تماس‌ها اعلام کردیم.
این دیپلمات عالی‌رتبه افزود: تدابیر لازم را برای موج احتمالی آوارگان در فصل سرما و همچنین تشدید قاچاق مواد مخدر و همه مسائلی که مربوط به مرزها شود، اعلام کردیم. به آنها گفتیم اقدامات تروریستی نباید موجب به خاطر افتادن امنیت مرزها و کشورهای همسایه شود.
فرمت‌های منطقه‌ای تقویت شوند
امیرعبداللهیان درباره وجه تمایز نشست تهران با فرمت مسکو ابراز داشت: فرمت مسکو با حضور نمایندگان ویژه کشورهای مختلف شکل گرفت. دور اول این نشست هفته گذشته انجام شد و از طرف ایران، کاظمی قمی به همراه مدیرکل غرب آسیا شرکت کردند. ما همه فرمت‌هایی که به تحقق صلح و ثبات در افغامستان و برطرف شدن نگرانی‌ها کمک کند، را مثبت می‌دانیم. به همین خاطر از مسکو تشکر می‌کنیم.
وی با اشاره به حضور مجازی وزیر امور خارجه روسیه در نشست تهران بیان کرد: فرمت‌های منطقه‌ای که به دور از مداخلات خارجی و جنگ‌افروزانه بیگانگان در منطقه هرچه بیشتر تقویت شود از جمله در قالب همسایگان منطقه باشد. ایران به تلاش‌های خود برای تشویق همه طرف‌ها به راه‌حل سیاسی ادامه می‌دهد.
وزیر امور خارجه درباره کمک‌های ایران به مردم افغانستان یادآور شد: همه تلاش‌های ایران از جمله نشست امروز تهران، با نگاه کمک به مردم افغانستان شکل گرفته است. همه گذرگاه‌های مرزی خود را در سخت‌ترین روزهای بحران باز نگه داشتیم تا هم کمک‌های ایران و سایر کشورها وارد افغانستان شود و تبادلات مرزی ما نیز متوقف نشود و مردم افغانستان دچار کمبود مواد غذایی و مواد دارویی نشوند. در مبارزه با داعش نیز مشورت‌های امنیتی به طرف‌های افغان خواهیم داد.
کشورها و سازمان‌های بین‌المللی برای کمک‌های انساندوستانه به افغانستان بسیج شوند
امیرعبداللهیان درباره حضور جریان‌های افغانستانی و طالبان در نشست‌های بعدی وزیران امور خارجه عنوان کرد: برای عضویت ناظر نماینده اتحادیه اروپا اتفاق نظری وجود نداشت. برای عضویت هیات سرپرستی دولت طالبان نیز اجماع اولیه حاصل شد اما بررسی جزییات بیشتر به نشست کارشناسان ارشد و نماینده ویژه کشورهای همسایه که برای دور سوم که قرار است در پکن تشکیل شود، موکول شد. با این حال، درباره اینکه افغان‌ها در نشست حضور داشته باشند، اجماع نظر وجود دارد.
وی درباره ارسال کمک‌های انساندوستانه به افغانستان هم گفت: این موضوع جدی است که در مباحث امروز مطرح شد به ویژه آنکه افغانستان در حال وارد شدن به فصل سرما است. افغانستان وضعیت اقتصادی آشفته‌ای است و این مسئله می‌تواند ثبات افغانستان را بیشتر با مخاطره روبه‌رو کند.
رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: تاکید جلسه این است که کشورهای همسایه، جامعه جهانی و هم سازمان ملل و دیگر سازمان‌های بین‌المللی برای کمک‌های انساندوستانه به افغانستان بسیج شوند. اگر به این مسئله توجه نشود، می‌تواند موجب موج‌های بعدی آوارگان به افغانستان در فصل سرما شود.
به جمع‌بندی خوب رسیدیم
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر این که آیا در این نشست به اهداف مدنظر دست پیدا کردید؟ چه اقداماتی باید انجام شود تا هیات حاکمه افغانستان برای تشکیل دولت فراگیر اقناع شود؟ گفت: نفس برگزاری این اجلاس و بیان مواضع جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورها در ارسال این پیام که ما به افغانستان و مردم افغانستان و آینده سیاسی افغانستان توجه ویژه داریم، هست. فکر می‌کنم توانستیم تا حدودی این پیام را از تهران منتقل کنیم.
وی با اشاره به برخی اختلافات اظهار داشت: برای ما خیلی مهم است که اختلاف دیدگاه یا فاصله‌ای که در نگاه به وضعیت سیاسی فعلی افغانستان بین کشورهای همسایه وجود دارد را کم کنیم و بر نقاط اشتراک تمرکز کنیم و تلاش کنیم مسیر سیاسی درست را به طور هماهنگ با استفاده از ظرفیت همه همسایگان و در راستای منافع افغانستان و کشورهای همسایه و از جمله جمهوری اسلامی ایران به پیش ببریم.
وزیر امور خارجه ادامه داد: ارزیابی که همکاران من و وزیران خارجه شرکت کننده در این جلسه داشتند و بیان داشتند توقع ما در این حد در این اجلاس نبود و فکر می‌کردیم در همان مقدمات اختلافات‌مان خواهیم ماند. فکر می‌کنم که به جمع‌بندی خوب رسیدیم و می‌توانیم با صدای بلند پیام این اجلاس را برای داخل افغانستان و همسایگان افغانستان و جامعه جهانی منعکس کنیم.
ایران از تشکیل ایده دولت فراگیر حمایت می‌کند
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که مسئول درد و رنج مردم افغانستان چه کسی است، تصریح کرد: من ایالات متحده را مسئول درد و رنج و آلام دو دهه گذشته مردم افغانستان می دانم.
وی با تشریح ایده ایران درباره افغانستان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران در سطح سیاسی از تشکیل ایده دولت فراگیر حمایت می‌کند. همانطور که تاکید کردم برای تقویت بنیه اقتصادی و وضعیت معیشت مردم در افغانستان تمام امکانات مرزی که به طور سنتی وجود داشته و روابط تجاری دو کشور را فعال نگه داشتیم. در عین حال برای تقویت ثبات و امنیت در افغانستان مسیر گفت‌وگو و نزدیک کردن دیدگاه‌های همه طرف‌های افغانی را ادامه می‌دهیم.
این دیپلمات عالی‌رتبه با بیان اینکه باید بپذیریم که طالبان امروز به عنوان یک واقعیت، هیات حاکمه سرپرستی در افغانستان را تشکیل می‌دهد، ابراز داشت: بعضی از اقدامات ما باید از این واقعیتی که در صحنه به وجود آمده از این مسیر دنبال شود و در عین حال اینها را تشویق کنیم در رسیدن به آن هدف نهایی که وجود دارد و آن هم تشکیل دولت فراگیر است.
نباید رفت و آمدهای گروسی به تهران را هیجانی کنیم
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی درباره سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران بیان کرد: نباید رفت و آمدهای گروسی به تهران را هیجانی کرده و به مسائل دیگر گره بزنیم. توافق کلی میان ایران و آژانس وجود دارد که برای سفرهای آقای اسلامی به وین و گروسی به تهران تفاهم می‌شود. اینکه گروسی به تهران سفر می‌کند، قطعی است ولی ذکر زمان آن اهمیت ندارد.
وی درباره مذاکرات هسته‌ای یادآور شد: ما مذاکرات هسته‌ای را از دو هفته پیش در تهران کلید زدیم و گفت‌وگوهای بین معاون سیاسی وزارت امور خارجه و انریکه مورا شروع شد. امروز باقری برای تکمیل آن گفت‌وگوها در بروکسل حضور دارد.
وزیر امور خارجه با اشاره به رایزنی‌ها عنوان کرد: ما با انریکه مورا و هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا در مورد این گفت‌وگو می‌کنیم که زمانی که وارد مذاکره جدید با ۱+۴ خواهیم شد، چگونه مذاکره کنیم و چگونه در مسائل تمرکز کنیم که اولاً همه طرف‌ها بدون فوت وقت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تعهدات کامل خودشان در برجام برگردند. ثانیا برگشتن آنها به برجام، آورده خیلی مهمی برای ما در ایران خواهد داشت یا خیر و چگونه همه طرف‌هایی که به تعهداتشان دربرجام برمی‌گردند، نشان خواهند داد که تحریم‌های ذیل برجام در مورد ایران به طور کامل برداشته خواهد شد.
نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم
امیرعبداللهیان با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم، گفت: فرمتی که در مذاکرات وین شرکت گرفته را قبول داریم و به زودی پس از ارزیابی از گفت‌وگوهای امروز معاون سیاسی وزارت امور خارجه با مورا و مسئولین اتحادیه اروپا در مورد اینکه در چه تاریخی وارد گفت‌وگو و مذاکره با ۱+۴ بشویم، تصمیم‌گیری می‌کنیم، اما دیر نخواهد بود و به زودی این اتفاق خواهد افتاد و با ۱+۴ گفت‌وگوها را از سر می‌گیریم.
وی درباره اظهارات امروز اردوغان درباره ایران اظهار داشت: اینکه مقامی در جمهوری آذربایجان اعلام کرده ارتباطی با رژیم جعلی اسرائیل ندارد، بخش خوب سوال است. جمهوری آذربایجان همسایه خوب ایران است و علیرغم فراز و نشیب‌ها و تنش‌های رسانه‌ای که عمدتا از سوی طرف آذری بوده است، تماس‌های مستمری با همتای خود داشتیم.
رییس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه اکنون از تنش‌های رسانه‌ای عبور کردیم و رانندگان دستگیر شده ما آزاد شدند، تصریح کرد: آخرین توافق ما حرکت در مسیر درست همکاری‌ها بود که شاخص‌هایی برای آن تعریف کردیم و امیدواریم مشکلات دو کشور به تدریج حل شود.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه نگاه دولت سیزدهم به همسایگان از جمله جمهوری آذربایجان همکاری جدی است، خاطرنشان کرد: ان‌شاءالله از ظرفیت‌های موجود دو کشور استفاده کنیم و امیدوارم در نشست ماه آینده سران اکو در عشق آباد امکان دیدار روسای دو کشور فراهم شود.
پیشنهاداتی برای جلوگیری از تکرار جنایات علیه مسلمانان به طالبان ارائه کردیم
وی درباره تاریخ نشست مذاکرات با ۱+۴ ابراز داشت: درباره گفت‌وگوهای امروز در بروکسل بعد از اینکه ارزیابی خود را با باقری داشته باشیم، آیا در بروکسل یا بعد از بازگشت به تهران زمان شروع مذاکره با ۱+۴ را اعلام کنیم، نیازمند مشورت‌های بیشتر خواهیم بود. موضوعات حاشیه‌ای که فرمت ۱+۴ داشته است به طرف مقابل برمی‌گردد که چطور غیرمستقیم بازگشت خود را به برجام و انجام تعهداتش را دنبال کند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که آیا ایران در خصوص تامین امنیت شیعیان در افغانستان با گروه طالبان گفت‌وگو داشته است، بیان کرد: در مورد تامین امنیت همه مردم افغانستان از جمله شیعیانی که مورد حملات تروریستی داعش قرار گرفتند، هیات حاکمه سرپرستی افغانستان مخاطب قرار دادیم و به مسئولیت آنها اشاره کردیم و حتی پیشنهاداتی برای جلوگیری از تکرار چنین جنایاتی علیه مسلمانان، نمازگزاران و شیعیان در افغانستان ارائه کردیم.
خیلی مشتاق بازگشت آمریکا به برجام به صرف بازگشت نیستیم
امیرعبداللهیان درباره پیش‌بینی هرگونه توافق جدید و بازگشت طرف‌ها به تعهداتشان یادآور شد: بخشی که به آمریکا برمی‌گردد، این است که بایدن باید نشان دهد که اراده جدی برای بازگشت به برجام دارد. ما خیلی مشتاق بازگشت آمریکا به برجام به صرف بازگشت نیستیم. مهم این است که نتیجه بازگشت آیا به نفع ایران خواهد بود یا خیر. آیا در راستای لغو تحریم‌ها باز خواهد گشت یا در راستای ایجاد محدودیت‌های جدید. ما فرض را بر این گذاشتیم که بایدن حسن نیت دارد و گفتیم بایدن به نشانه حسن نیت خود اجازه دهد ۱۰ میلیارد دلار از اموال متعلق به ایران آزاد شود.
وی با بیان اینکه شخصا معتقدم اگر بایدن اراده جدی دارد این اراده را باید به منصه ظهور برساند و بتوانیم باور کنیم که آمریکایی‌ها در لغو تحریم‌ها جدی هستند، عنوان کرد: آنچه تعیین‌کننده است، میز مذاکره است و هنر مذاکره طرف ایرانی و طرف‌های دیگر در میز مذاکره. اینکه آیا به توافق خواهیم رسید یا نه بستگی به روند مذاکرات و جدیت طرف‌های مقابل دارد.
به گفته این دیپلمات عالی‌رتبه، ما در ایران جدی هستیم اگر همه طرف‌ها به تعهداتشان برگردند ما هم برمی‌گردیم. دولت سیزدهم عملگرا و نتیجه‌گرا است.
اموال و دارایی‌های مردم افغانستان نزد بانک‌های خارجی آزاد شود
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی درباره نحوه حمایت دیگر کشورهای همسایه افغانستان از ایران برای پذیرش پناهجویان افغان نیز گفت: یکی از مهمترین مسائل مطرح شده در نشست امروز این بود که اموال و دارایی‌های مردم افغانستان نزد بانک‌های خارجی در آستانه فصل سرما آزاد شود. سه ماه است، کارمندان در افغانستان حقوق نگرفته‌ند و این موضوع می‌تواند نابسامانی اجتماعی را در افغانستان رقم بزند.
به گفته رییس دستگاه دیپلماسی، از جمله پیام‌ها و تاکیدات اجلاس این است که اموال و دارایی‌های مردم افغانستان به نحوی که در اختیار همه مردم در سراسر افغانستان قرار بگیرد، آزاد شود تا از بخشی از این چالش‌ها و مشکلات خارج شوند.
وی در پاسخ به سوالی درباره ادعای رسانه‌های آمریکایی مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی به دیدار با نمایندگان انگلیس، آلمان و فرانسه پاسخ رد داده، اظهار داشت: از نظر ما، سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس روش ناپسندی در پیش گرفته‌اند و به جای اینکه در ظرفیت ملی خودشان بخواهند با مقامات ما ملاقات کنند، در بعضی از موضوعات از جمله موضوع هسته‌ای، درخواست می‌کنند سه سفیر به صورت مشترک با یک مقام سیاسی ما در وزارت خارجه یا در خارج از کشور ملاقات کنند.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: البته، بخش ناپسندتر مقامات آلمانی، انگلیسی و فرانسوی این است که بعد از ملاقات با مقامات ایران، معمولا یک بیانیه مشترک می‌دهند و فقط حرف‌های خودشان را به صورت یکطرفه در آن بیانیه می‌آورند و گاهی اوقات هم اعلام می‌کنند که در فلان موضوع به طرف ایرانی اعتراض کردیم.
وی با بیان اینکه ما از هر گونه گفت‌وگوی دیپلماتیک دوجانبه با آلمان، انگلیس و فرانسه در بروکسل یا تهران استقبال می‌کنیم، تصریح کرد: گفت‌وگو با سه کشور اروپایی را در موضوع هسته‌ای، صرفا در چارچوب ۱+۴ یعنی در کنار نمایندگان روسیه و چین که طرف های مذاکراتی ما هستند، فرمتی معقول و قابل قبول می‌دانیم.