به گزارش ایرنا، نسبت زمین های آبی به دیم در لرستان ۲۵ به ۷۵ درصد است که باتوجه به وقوع خشکسالی طی حدود ۲ سال اخیر در این استان، اقدام جدی برای افزایش تولید در اراضی دیم در دستورکار قرار گرفته است تا همزمان با تلاش برای افزایش تخصیص حقابه، بهره وری سطح زیر کشت موجود نیز ارتقا یابد.
در سال های اخیر افزایش سهم تخصیص آب از وزارت نیرو به یک مطالبه جدی در این استان تبدیل شده است اما تنها به امید اما و اگرهای این اقدام بسنده نشده و همزمان با آن طرح" جهش تولید در دیمزارها" در دستور کار قرار گرفته است.
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اجرای این طرح، دست کم ۲۵ درصد به محصولات کشاورزی اراضی دیم اضافه و اعتباراتی نیز با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به دیم کاران پرداخت می شود به این معنا که کشت زمین های موجود تقویت می شود و یا سطح زیر کشت برخی محصولات افزایش خواهد یافت.
اما چه راهکارهایی در نظر گرفته شده است تا تولید در دیمزارها طی پنج سال ۲۵ درصد افزایش یابد و آثار اقتصادی آن در سفره کشاورزان مشاهده شود؟
راهکارهای طرح جهش تولید دیمزارها چیست؟
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی و مسوول اجرای طرح جهش تولید دیمزارهای لرستان به ایرنا گفت:طرح جهش تولید در دیمزارها سه راهکار اصلی را دنبال می کند که باید با اجرای دقیق آنها طی پنج سال به افزایش ۲۵ درصدی تولید در سطح این اراضی رسید.
به گفته "جواد صالحیان" رعایت تناوب کشت، حفظ بقایا و پوشش گیاهی خاک و اجرای کشاورزی حفاظتی سه برنامه مهم در طرح جهش تولید دیمزارها هستند که در صورت انجام درست، موجب افزایش بهره وری خواهند شد.
وی کشاورزی حفاظتی را مهم تر از ۲ راهکار دیگر عنوان کرد و افزود: به بیان ساده، نباید از گاوآهن برای شخم زدن زمین استفاده کرد بلکه باید با استفاده از " کارنده کشت مستقیم کار" تنها خراشی هایی در زمان داشت بر روی زمین ایجاد کرد.
صالحیان در توضیح این مطلب اظهار داشت: حفظ رطوبت خاک، مهمترین مساله در کشت دیم است اما گاو آهن حدود ۳۰ سانتیمتر خاک را پشت و رو می کند که این عمل موجب تبخیر رطوبت خاک می شود و از طرفی دسترسی ۳۰ سانتیمتر لایه بعدی خاک را به نور و حرارت بیشتر می کند و موجب افزایش تبخیر لایه دوم هم می شود.
وی ماندن بقایای کشت در زمین را عامل مهمی در کاهش تبخیر دانست و ادامه داد: با حذف گاو آهن و حفظ رطوبت خاک، تولید دیمزارها افزایش خواهد یافت و به همین منظور ۶ میلیارد تومان برای خرید ادوات از جمله کارنده های کشت مستقیم کار به استان ابلاغ شده است.
وی با اشاره به آغاز اجرای طرح در استان تصریح کرد: در حال حاضر میانگین تولید گندم دیم در استان یک تن و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار، جو دیم یک تن، عدس ۵۰۰ کیلوگرم، نخود ۵۵۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم و گلرنگ حدود ۶۰۰ کیلوگرم در هکتار است که باید تا پنج سال آینده ۲۵ درصد به تولید این محصولات در هر هکتار افزایش یابد.
به گفته صالحیان تاکنون تصمیمی برای خرید تضمینی محصولات طرح جهش تولید دیمزارها گرفته نشده است اما در زمان کشت تلاش می شود ارقام بذری اصلاح شده و مقاوم به تنش برای کشاورزان تامین شود.
برداشت ۲۰ درصد محصولات کشاورزی لرستان از اراضی دیم
رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز می گوید در صورت اجرای درست طرح جهش تولید، ۲۵ درصد به تولیدات دیم استان افزوده می شود و در عین حال ضریب امنیت غذایی نیز ارتقا می یابد.
اسفندیار حسنی مقدم با بیان اینکه ۷۵ تا ۷۷ درصد اراضی لرستان بصورت دیم کشت می شود اظهار داشت: مطالبه کشاورزان استان این است که اراضی آبی دست کم به نرم کشور و معادل ۴۶ درصد برسد که برای این مهم باید ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی به آبی تبدیل شود.
وی تصریح کرد: اکنون حدود ۲۰ درصد محصولات کشاورزی لرستان از اراضی دیم و ۸۰ درصد از اراضی آبی برداشت می شود اما در جهان وضعیت به شکل دیگری است و حدود ۹۰ درصد از دیمزارها برداشت می‌کنند.
وی گفت: به دلیل میزان کم بارندگی در لرستان حدود ۱۰ درصد از اراضی دیم برداشت می شوند در حالی که ۵۰ درصد از این اراضی زیر کشت هستند بنابراین بایستی از وضع موجود استفاده کرد و طرح جهش تولید دیمزارها را در اولویت قرار داد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: حجم تولیدات کشاورزی استان قبل از انقلاب کمتر از ۵۰۰ هزار تن بوده و هم‌اکنون با رشد حدود ۶ برابری به ۲.۹ میلیون تن رسیده، همچنین ارزش افزوده محصولات کشاورزی لرستان ۱۴ هزار میلیارد تومان است و این حوزه ۳۰ تا ۴۰ درصد اقتصاد استان را شامل می‌شود.
وی ادامه داد: شاه بیت توسعه نیافتگی این منطقه، وجود حدود۶۰۰ هزار هکتار دیمزار در مقابل ۱۸۵ هزار هکتار زمین آبی است که باید حدود ۱۵۰ هزار هکتار زمین دیم تبدیل به آبی شود تا به متوسط کشور برسیم اما تا رسیدن به این هدف بزرگ، باید طرح جهش تولید در دیمزارها را با استمرار و تلاش پیگیری کرد.
افزایش ۲۵ درصدی تولید در دیمزارهای لرستان
به گفته حسنی مقدم میزان تولید محصولات کشاورزی در اراضی دیم استان با اجرای طرح جهش، ۲۵ درصد افزایش می‌یابد و به کشاورزان دیم کار تسهیلاتی برای خرید ادوات نیز اعطا می‌شود.
وی اظهار داشت: استان لرستان با دارا بودن ۶۰۰ هزار هکتار سطح زیر کشت اراضی دیم حدود ۶.۷ درصد از دیمزارهای کشور را به خود اختصاص داده است که با اجرای طرح جهش، ضمن پایداری در تولید، حفاظت از خاک برای نسل‌های آینده نیز رعایت می شود.
وی ادامه داد: گندم، جو، نخود، عدس، گلرنگ و محصولات علوفه‌ای در قالب این طرح قرار دارند و حمایت‌های خرید ادوات، کودهای ریزمغذی و بذر با تسهیلات قرض‌الحسنه در این راستا صورت می گیرد.
حسنی مقدم گفت: تعهد امسال جهادکشاورزی استان برای اجرای این طرح ۲۳۴ هزار هکتار است که ۱۳۲هزار هکتار گندم، ۴۹ هزار هکتار جو، ۱۹هزار هکتار نخود، پنج هزار هکتار عدس، ۹ هزار هکتار گلرنگ، ۱۱ هزار هکتار کلزا و ۹ هزار هکتار علوفه شامل اجرای این طرح می باشد.
دیم کاران لرستان ۱۹ میلیارد تومان وام دریافت می کنند
رییس سازمان جهادکشاورزی لرستان اضافه کرد: در راستای اجرای طرح جهش تولید دیمزارها ۱۹ میلیارد تومان تسهیلات با نرخ سود چهار درصد و دوره بازپرداخت پنج ساله تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان با عاملیت بانک ملی در نظر گرفته شده است.
حسنی مقدم تصریح کرد: در این طرح بعد از شناسایی کشاورز، کمک هایی از جمله بخشی از بیمه محصول وی توسط ستاد فرمان اجرایی حضرت امام(ره) پرداخت و برای بذرهای اصلاح شده هرکیلوگرم ۵۰۰ تومان یارانه در نظر گرفته می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه جهش تولید در دیمزارها یکی از طرح های اولویت دار وزارت جهاد کشاورزی است بیان داشت: به راحتی می توان در این طرح ۲۵ درصد افزایش تولید داشته باشیم که باعث افزایش ضریب امنیت محصولات غذایی و بهبود وضعیت معیشتی خانواده های روستایی خواهد شد.
وی همچنین با اشاره به تصویب ۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداختی برای خرید ادوات مورد نیاز کشاورزان طرح جهش تولید در دیمزارهای استان افزود: این طرح، تنش خشکسالی حداقل برای ۲ سال از پنج سال پیش‌بینی شده است.
پیش بینی افزایش تولیدات دیمزارها به ۱۰ میلیون تن
رییس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم نیز مهرماه امسال اعلام کرد: انتظار داریم با اجرای طرح پنج ساله جهش تولید در دیمزارهای کشور، تولید محصولات زراعی در دیمزارها ۱۰ میلیون تن افزایش یابد.
به گفته خشنود علیزاده پیش‌بینی می‌شود تا پایان این طرح، سطح زیر کشت اراضی دیم از حدود پنج میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار فعلی بر اساس آمارنامه رسمی سال ۹۸ به حدود ۸.۵ میلیون هکتار برسد.
وی با بیان اینکه طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور از سال گذشته در ۶ استان به طور محدود آغاز شده است، اظهار داشت: امسال گام دوم این طرح با همراهی و پشتیبانی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و مشارکت ۳۰۰ هزار بهره بردار در ۱۵ استان دیم‌خیز و در سطح ۲.۶ میلیون هکتار اجرا می‌شود.
سه میلیون هکتار اراضی دیم کشور بصورت آیشی رها می شود
علیزاده این را هم گفت که هم اکنون بیش از سه میلیون هکتار از اراضی دیم به صورت آیش رها می‌شود. (آیش زمین یا آیش خاک به معنای کشت نکردن زمین برای یک دوره زمانی معین است، به عبارت دیگر زمین آیش‌شده به منظور استراحت و احیای خاک برای یک دوره معین بین یک تا پنج سال بدون کشت رها می شود.)
به گفته رییس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم در طرح جهش تولید دیمزارها، از فضای آیش برای کشت جو و محصولات جایگزین که در تناوب با غلات هستند، استفاده می‌شود، همچنین در گذشته اکثر محصولات زیرکشت اراضی دیم محدود به غلات بود به‌طوری که سال ۹۸ حدود ۸۶ درصد سطح کشت اراضی دیم به گندم و جو اختصاص داشت و ادامه این روند می‌توانست وضعیت خطرناک و ناپایداری را در این اراضی ایجاد کند.
علیزاده اضافه کرد: برای تولید پایدار در درازمدت، سهم کشت غلات در دیمزارها باید طی پنج سال حدود ۶۰ درصد شود و بقیه اراضی دیم نیز به کشت محصولاتی همچون دانه‌های روغنی، حبوبات و علوفه اختصاص یابد چراکه کشت متوالی غلات موجب طغیان آفات، بیماری‌ها و فرسودگی خاک می‌شود.