شهر رم پایتخت ایتالیا روزهای شنبه هشتم و یکشنبه نهم آبان ماه میزبان اجلاس گروه ۲۰ بود؛ گروهی شامل کشورهای ترکیه، بریتانیا، آمریکا، عربستان، آرژانتین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، آفریقای جنوبی، نیجریه، کره جنوبی، استرالیا، برزیل، کانادا و چین. اتحادیه اروپا، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی مکمل این گروه هستند. این گروه ۸۵ درصد اقتصاد و دو سوم جمعیت جهان را دربرمی‌گیرد.
نشست گروه ۲۰ در رم با تمرکز بر موضوعاتی چون همه گیری کرونا و راهکارهای تقابل با آن و نیز راه‌های عملی برای کاهش تغییرات آب و هوایی شروع شد. تعیین نرخ جهانی مالیات، توافق اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر تعرفه‌های گمرکی و همچنین مذاکرات آمریکا و سه متحد اروپایی درخصوص برجام از دیگر محورهای مورد بحث در این اجلاس به شمار می رفت.
بیماری کووید۱۹ و توزیع ناعادلانه واکسن
همان طور که اشاره شد، بیماری کووید۱۹ و مساله توزیع ناعادلانه واکسن در جهان، برجسته ترین موضوع مورد بحث در اجلاس بود. بنابراین رهبران ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان در نخستین روز نشست به چگونگی مبارزه با ویروس کرونا در جهان، متمرکز شدند. در نتیجه در این عرصه توافق و تعهد صورت گرفت که تا اواسط سال ۲۰۲۲ باید ۷۰ درصد مردم جهان واکسینه شوند. همچنین رهبران توافق کردند که یک گروه کاری به هدف مبارزه با ویروس‌های همه گیر در آینده، ایجاد شود.
یکی از مباحث مطرح شده در نشست، توزیع ناعادلانه واکسن در جهان بود و سران حاضر به بررسی درخواست ارسال واکسن کرونا به کشورهای فقیر پرداختند. «ماریو دراگی» نخست وزیر ایتالیا به عنوان میزبان در سخنرانی افتتاحیه خود به موضوع توزیع نابرابر واکسن در جهان اشاره کرد و گفت: «در حالی که ۷۰ درصد جمعیت کشورهای ثروتمند دست کم یک بار واکسینه شده‌اند این میزان در کشورهای فقیر تنها به سه درصد می‌رسد.» نخست وزیر ایتالیا این موضوع را از نظر اخلاقی غیرقابل قبول خواند.
تغییرات اقلیمی در جهان
تغییرات اقلیمی موضوع دیگر گفت وگوها در اجلاس مذکور بود و در این نشست بر تعهدات گذشته کشورهای گروه ۲۰ در مورد رسیدگی به تغییر اقلیمی، تاکید شد و آنها تغییرات اقلیمی را بزرگترین تهدید برای آینده جهان دانستند.
لازم به ذکر است که کشورهای گروه ۲۰، عامل تولید ۸۰ درصد آلاینده‌های جهان هستند. با توجه به اهمیت موضوع، مباحث در این زمینه به روزهای دوشنبه و سه‌شنبه محول شد که قرار است نشست دیگری با عنوان «اجلاس کاپ۲۶» (COP۲۶) درباره تغییرات اقلیمی در شهر گلاسکوی اسکاتلند برگزار شود.
نرخ جهانی مالیات
تعیین نرخ جهانی مالیات از دیگر موضوعات مطرح شده در اجلاس به شمار می رفت. رهبران و سران دولت ۲۰ اقتصاد بزرگ جهانی در نشست رم پس از بحث و گفت‌وگو تصمیم گرفتند که حداقلی را برای نرخ جهانی مالیات تعیین کنند. این تصمیم کشورهای بزرگ اقتصادی جهان امکان فرار مالیاتی شرکت‌های بزرگ وفراملیتی را که منجر به درآمدهای سرسام آور برای آنان می‌شود مسدود می‌کند.
بنا به این مصوبه برای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی بدون در نظر گرفتن این که در کدام کشور جهان مستقر هستند، نرخ مالیات ۱۵ درصدی تعیین شده است. اگر شعبه یا شرکت وابسته یک شرکت بزرگ در کشور دیگری مالیات کمتری بپردازد، کشور محل استقرار شرکت مادر می‌تواند ما به‌التفاوت مالیات را مطالبه کند.
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان این اقدام را نشانه گسترده عدالت در دوران دیجیتالی شدن خواند. «جانت یلن» وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز این اقدام را تصمیمی توصیف کرد که می‌تواند به معنی واقعی کلمه به رقابت زیانبخش شرکت‌های بزرگ برای پرداخت پایین‌ترین نرخ مالیات در جهان پایان دهد.
توافق واشنگتن و بروکسل بر سر تعرفه‌های گمرکی
توافق اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر تعرفه‌های گمرکی از دیگر دستاوردهای این اجلاس بود. در حاشیه اجلاس سران ۲۰ قدرت بزرگ اقتصادی در رم، «جینا ریموندو» وزیر بازرگانی و «کاترین تای» نماینده تجاری آمریکا از این توافق خبر دادند. به گفته «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید، رئیس جمهوری آمریکا با این توافق به یکی از بزرگترین معضلات روابط تجاری بین شرکای فراآتلانتیک پایان داده است.
اختلاف میان اروپا و آمریکا بر سر تعرفه‌های گمرکی آلومینیوم و فولاد از سال ۲۰۱۸ و دوران «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری پیشین آمریکا آغاز شد. ترامپ برای واردات فولاد و آلومینیوم تعرفه‌های گمرکی ویژه‌ای وضع کرد. اتحادیه اروپا در اقدامی تلافی جویانه با اعمال تعرفه‌های گمرکی بر برخی محصولات ایالات متحده واکنش نشان داد.
برجام، محور گفت وگوها در اجلاس گروه ۲۰
«جو بایدن» رییس جمهوری آمریکا و سران سه کشور اروپایی شامل فرانسه، انگلیس و آلمان روز شنبه در حاشیه نشست کشورهای گروه ۲۰ با یکدیگر دیدار و درباره آینده توافق هسته‌ای با ایران و مذاکرات وین رایزنی و تاکید کردند که احیای توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام هنوز ممکن است.
در بخشی از بیانیه ای که این چهار کشور غربی انتشار دادند، آمده است: «ما اطمینان داریم که این امکان وجود دارد که سریعا به درکی مشترک در مورد بازگشت به تبعیت کامل از برجام برسیم و آن‌را اجرایی کنیم.»
در بیانیه مشترک آمریکا و سه متحد اروپایی می‌خوانیم که به باور بایدن، جانسون، ماکرون و مرکل «ادامه پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و موانع موجود بر سر راه کار آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، امکان بازگشت به برجام را به خطر می‌اندازد.» بیانیه در عین حال تاکید می‌کند که بازگشت به برجام ممکن است و می‌تواند «در درازمدت تضمین کند که برنامه هسته‌ای ایران تنها مصارف صلح‌آمیز داشته باشد.»
بیانیه غربی ها اما از سوی ایران بی پاسخ نماند و یک روز پس از اعلام نگرانی آمریکا و رهبران اروپایی از تعلل ایران برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای یعنی یکشنبه نهم آبان ماه، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان به آن واکنش نشان داد.
امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی مفصلی که با روزنامه «ایران» داشت، گفت: «اگر برای بازگشت به برجام اراده‌ای جدی در آمریکا وجود داشته باشد، اصلا نیازی به این همه مذاکره وجود ندارد. کافی است از همین فردا یک فرمان اجرایی ازسوی رئیس جمهوری آمریکا صادر شود و آنها اعلام کنند به نقطه‌ای که ترامپ از آن خارج شد، برمی‌گردند.»