به گزارش ایرنا، هنر انواع متفاوتی دارد، فیلم را می شود از صفحه تلویزیون، قاب گوشی، پشت مانیتور و پرده سینما دید ولی تئاتر زنده است و همین زندگی آن را متمایز از دیگر بخش‌های هنر کرده است.
پارسال مخاطبان و هنرمندان جشنواره تئاتر خیابانی مریوان از پشت پنجره های سرد تلفن‌های همراه و یا مانیتورها میزبان نگاه مخاطبان شد و هنرمندان نیز از همانجا هنرشان را نشان دادند ولی امسال این شیشه برداشته شد و جشنواره پانزدهم تئاتر خیابانی مریوان بازهم به جایگاه خود برگشت.
تئاتر خیابانی را اجرای یک نمایش در مکان های عمومی، معابر، پارکها و ایستگاه های اتوبوس و مترو معنا کرده‌اند و شکل گیری واژه تئاتر خیابانی هم از اجراهایی شروع شد که در کشورهای اروپایی از جمله در فرانسه،آلمان و هلند متداول بود.
اما نمایش در ایران به شکل سنتی و بومی رشد و تکامل یافته و می شود گفت از روزهایی که نقالان و تعزیه‌خوانان کوچه به کوچه و شهر به شهر گشتند و هنرشان را عرضه کردند، نمایش سنتی و آیینی پا به عرصه گذاشت.
تعزیه، خیمه شب بازی، سیاه بازی، نقالی و یا معرکه گیری از اجراهایی هستند که در مکان های باز و عمومی قابل اجرا بوده است ولی مهمترین اتفاق در معرفی و شکل گیری گروه های تئاتر خیابانی پس از پایان جنگ تحمیلی بود.
از سال ۱۳۶۸ تئاتر خیابانی به شکل جدی در ایران ظهور یافت و پس از این تاریخ با تحول و شکوفایی تئاتر ایران همراه بود و از سال ۱۳۷۳ برای اولین بار گروههای تئاتر خیابانی به جشنواره فجر پیوستند.
نخستین دوره جشنواره تئاتر خیابانی مریوان در سال ۱۳۷۸ به صورت منطقه ای برگزار شد و پس از برگزاری هشت دوره این جشنواره به صورت منطقه ای، سپس به جشنواره ملی و بین‌المللی ارتقا یافت.
روزها که گذشت تا مریوان به عنوان پایتخت این هنر به ایران و جهان معرفی شد و حالا در سخت‌ترین شرایطی که دورهمی ها و مهمانی ها نیز منبع خطر شده، هنرمندان این عرصه تلاش کردند تا آن را زنده نگه دارند، تلاشی که باعث شد تا دبیرخانه تئاتر خیابانی مریوان، مستمر باشد و در طول سال فعالیت خود را حفظ کند، این را مدیرکل هنرهای نمایشی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی خواست و اجابت هم شد.
شروع از ۵ آبان
پانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان از پنجم آبان با حضور جمعی از مسوولان، هنرمندان گروههای نمایشی و مردم علاقمند، در پارک شانو مریوان آغاز به کار کرد.
این جشنواره سال قبل به دلیل شیوع کرونا حضوری برگزار نشد اما امسال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجوز برگزاری پانزدهمین دوره آن را با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی صادر کرد و قرار بود از اول تا پنجم آبان برگزار شود اما بر اساس اعلام دبیرخانه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان، به منظور تثبیت شرایط ایمن سلامتی و اطمینان از روند کاهش کرونا در کردستان و به ویژه در مریوان، پنج روز عقب افتاد، پنج روزی که اهالی هنر دل توی دلشان نبود که مبادا امسال هم کرونا داغ یک اجرای حضوری را بر دلشان بگذارد.
جشنواره تئاتر خیابانی مریوان سالهاست که بین‌المللی شده ولی از آنجا که کرونا مرز نمی شناسد، امسال به دلیل محدودیت تردد بین کشورها، این بخش هم حذف شد.
۴۱ اثر با ۸۵ اجرا
روزهای سخت و فشرده ای برای گروههای نمایشی در پیش بود، گروهها فقط ۲ تا سه روز امکان حضور در مریوان را داشتند تا خطر ابتلا به کرونا کمتر شود.
دبیر اجرایی پانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان اظهار داشت: امسال با استقبال زیاد هنرمندان سراسر کشور مواجه شدیم و به همین خاطر تلاش کردیم این جشنواره را با وجود شیوع کرونا حضوری برگزار کنیم.
رحمان هوشیاری با بیان اینکه ۲۰۷ اثر متقاضی شرکت در تمام بخش‌ها بود، افزود: پس از بازبینی داوران، ۴۱ اثر به مرحله نهایی راه یافت که ۱۶ اثر در بخش آزاد، ۶ اثر در بخش آیینی و سنتی، پنج اثر در بخش کودک و نوجوان، سه اثر در بخش دگرگونی‌های اجرایی و پنج اثر هم در بخش ویژه(ایثار و شهادت) به مرحله نهایی راه یافت.
وی به استقبال هنرمندان خارجی و ارسال آثار آنان اشاره کرد و ادامه داد: با وجود اینکه امسال جشنواره به صورت بین المللی برگزار نشد اما ۲۷ اثر متقاضی خارجی داشتیم.
مطالباتی در قالب هنر
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان هم گفت: جشنواره تئاتر خیابانی مریوان محلی برای ارائه مطالبات به حق مردم است و اینجا جایی است که مطالبات اجتماعی به صورت هنرمندانه برای رفع مشکلات بیان می شود.
عبید رستمی اظهار داشت: کسی که از دل مردم برخواسته باشد و درد مردم را بداند، می تواند به بهترین شکل ممکن به صورت هنرمندانه این مشکلات را به جامعه انتقال دهد.
هیات داوران پانزدهمین دوره جشنواره تئاتر خیابانی مریوان متشکل از سعید اسدی، سیمین امیریان، فرهاد قائمیان، علیرضا استادی، سیروس همتی و محسن اردشیر بود.
طوفان خبری جشنواره پانزدهم
اگرچه اهالی رسانه به سختی عادت دارند و کارشان با سختی ها عجین شده اما در برنامه هایی که سرعت، دقت و صحت حرف اول را می‌زند، آنها دیگر خواب و خوراک ندارند، از سویی کرونا هم این شرایط را سخت تر کرده بود. ترس از ابتلا به بیماری همیشه همراهشان هست و کسی هم نیست کمی آنها را دلداری بدهد.
وقتی از برخی شرایط نامناسب جشنواره انتقاد کردند، به مذاق برخی ها خوش نیامد ولی وضعیت کمی بهتر شد، تنها کمی.
۵۰ نفر خبرنگار و عکاس خبری اخبار این دوره از جشنواره تئاتر خیابانی مریوان را در قالب عکس و خبر اطلاع رسانی کردند و در طول پنج روز برگزاری جشنواره، صدها خبر از آن مخابره شد.
تصویربرداران و خبرنگاران ۲ تلویزیون ماهواره‌ای از اقلیم کردستان عراق هم شامل «گه‌لی کوردستان» و «کوردسات» اخبار جشنواره را منعکس کردند و البته بستر فضای مجازی هم برگزاری این رویداد هنری را به اطلاع مخاطبان رساند هرچند خیلی پررنگ نبود اما در پخش زنده صفحات اجتماعی افراد، جا خوش کرده بود.
در تب و تاب برتر شدن
گروههای نمایشی هر روز در ۲ نوبت صبح و عصر چندین اجرا داشتند و کارگردانان و هنرمندان با دقت و حوصله پای سوالات خبرنگاران می نشستند، شبها تمرین داشتند و روزها اجرا.
بعضی از هنرمندان خانوادگی به این جشنواره آمده بودند، آنها که سابقه چند دوره حضور در این جشنواره را داشتند، هم در کسوت بازیگر و هم کارگردانی هنرنمایی کردند.
حضور هنرمندان خردسال باعث شده بود تا امسال کودکان و نوجوانان مریوانی هم استقبال ویژه ای از این نمایش ها داشته باشند، آنها با شور و شوق پای نمایشهایی نشستند که در بخش سن و سال خودشان اجرا شد.
بازار کسب و کار مریوانی ها هم نسبت به قبل کمی پررونق شده بود، از آنهایی که چای آتیشی در حاشیه دریاچه زریبار می فروختند تا دستفروشان.
خانم جوانی هم در حاشیه اجراهای پارک ملت، کتاب می فروخت، از این فروشندگان قبلا در سنندج هم زیاد دیده بودم، آنان با شرکتهای فروش کتاب قرارداد دارند و در ازای میزان فروش، درصدی به آنها تعلق می گیرد.
روزهای جشنواره یکی پس از دیگری سپری شد و در روز آخر همه به انتظار معرفی برترین‌ها نشستند، پارک بانوان مریوان این بار پذیرای مسوولان و هنرمندان بود.
مراسمی که قرار بود ساعت ۱۰ صبح برگزار شود، ۱۱ شروع شد و آفتاب آزاردهنده پاییزی، صبر و طاقت بعضی ها را برد ولی با شروع مراسم و به ویژه انتظار برای معرفی برترین ها در کنار «مولودی خوانی » و «هه‌لپرکی» ( رقص کُردی)، تحمل اشعه های آفتاب را برای حاضران راحت تر کرد.
جشنواره پانزدهم، برترین های خود را شناخت و در بخش کودک و نوجوان "تصمیم سمندر" اثر مسعود کُردی از بروجرد حائز لوح تقدیر و تندیس شد و لوح تقدیر و مبلغ نقدی نیز به نمایش "سبزک و مبارک" به کارگردانی مهدی ملکی از تهران رسید.
در بخش دگرگونه‌های اجرایی هم به دلیل خلاقیت و نوآوری از گروههای شرکت کننده بدون اولویت تقدیر شد و نمایش "کروکی" اثر علی زیستی از کرمانشاه، "ژانی ئاو" اثر فرزاد حسن میرزایی از بانه و "دلدار دلوار" اثر مهدی روزبهانی از تهران شایسته تجلیل شدند.
در بخش ویژه ایثار و شهادت هم نمایش "یادآوری" اثر پویان عطایی جایزه نقدی و تندیس جشنواره را به خود اختصاص داد و "خاتون" اثر مهرداد حواسی‌پور از ایلام هم لوح تقدیر و جایزه نقدی گرفت.
در بخش برگزیده جشنواره نیز " داشتن و نداشتن" اثر مرجان قاسمی از دهلران برتر شد و لوح تقدیر هم به " دریا زمین ماهی هاست" اثر فاطمه بحرینی رسید.
از نمایش " ماهیان عاشق" اثر صباح مجیدی که در بخش مهمان حضور داشت بصورت ویژه تقدیر شد.
در بخش برگزیده طرح و ایده، اثر "خصوصی" از مرجان موسی‌نژاد، "ماشین مشدی ممدلی" اثر مهدی ملکی، " ارتباط چشمی با مادر" اثر امیر امیری، "مرگ، بازی و دروغهای حقیقی" اثر وحید درویش و "چند خان" از علی قهرمان برگزیده شدند.
در بخش آزاد و آیینی و سنتی و بخش طراحی لباس، رتبه اول به نمایش طوطی و بازرگان اثر نادره حیدریان رسید و در همین بخش سیاوش و سعید عبداللهی رتبه دوم را به خاطر "مرغ همسایه غاز نیست" به دست آوردند و رتبه سوم هم به آدینه رحیم نژاد به دلیل نمایش اسطوره رسید.
نمایش تصمیم سمندر به کارگردانی مسعود کردی از بروجرد به عنوان اثر برگزیده در بخش کودک معرفی و از نمایش سبزک و مبارک به کارگردانی مهدی ملکی از تهران با اهدای لوح تقدیر و مبلغ نقدی تقدیر شد.
در بخش دگرگونه های اجرایی هم بر اساس اعلام هیات داوران به دلیل خلاقیت و نوآوری، از گروههای شرکت کننده بدون اولویت به هر سه گروه با لوح تقدیر و مبلغ نقدی اهدا شد.
در بخش خردسالان هلین و هاوان محمدی هر ۲ با بازی در "دروشکه‌ی برسیه‌کان"(گاری گرسنگان) و گندم نادری به عنوان نفرات برتر انتخاب و معرفی شدند.
در بخش طراح و ایده‌پرداز مرجان موسی‌نژاد، طراح و ایده پرداز نمایش "خصوصی"، مهدی ملکی طراح و ایده پرداز "ماشین مشتی ممدلی"، امیر امیری "ارتباط چشمی با مادر" و وحید درویشی "مرگ، بازی دروغهای حقیقی" به عنوان نفرات برتر شناخته شدند.
هیات داوران با اهدای لوح تقدیر و دیپلم افتخار از نمایش هفت خوان کاری از هنرمندان یزدی تقدیر کرد.
با معرفی آثار برتر، دفتر این جشنواره در دوره پانزدهم بسته شد و حالا همه امیدوار هستند که دوره بعدی مانند امسال و حتی پر رونق تر از سالهای قبل با پایان کرونا، برگزار شود.