کامفیروز شهری در استان فارس و مرکز بخش کامفیروز شهرستان مرودشت است که محصول برنج آن آوازه جهانی دارد ، بسیاری از ساکنان این بخش در کار کاشت و برداشت برنج و شلتوک اشتغال دارند و نسل به نسل این پیشه ادامه یافته و گاه پدربزرگان ، پدران و فرزندان یک خانواده بر روی یک کشتزار کار می کنند و نان چندین خانواده را از همین سالی زارها در می آورند.
هر چند توشه بسیار ناچیزی نصیب هر خانواده می گردد و به علت کوچک شدن اراضی کاشت و افزایش جمعیت ، بهره مالکان بر روی هر قطعه زمین کم می شود ، برنج کامفیروزی اکنون در شیراز و دیگر شهرستان های فارس به ازای هر کیلو گرم ۴۰۰ هزار ریال تا ۴۵۰ هزار ریال بفروش می رسد.
در عین حال کاشت برنج کامفیروزی در مقابل کاشت گندم وو دیگر محصولات مقرون به صرفه است ، همین مقرون به صرفه بودن و قیمت نسبتا مناسب و عادت مردم به کاشت برنج و مشتری پند بودن محصول برنج کامفیروزی موجب شده است که شهروندان و روستاییان در این بخش به دنبال کاشت جایگزین نروند ، و از آن استقبال نکنند و بی توجه به آسیب هایی که کاشت برنج به سفره های آب زیر زمینی می زند کشت این محصول را ادامه می دهند.
ذائقه اغلب مردم فارس به مصرف برنج کامفیروز شکل گرفته است ، برنج کامفیروزی یک برند و کالای شاخص در استان فارس به حساب می آید و از دیدگاه بسیاری از شهروندان شیرازی و سایر ساکنان فارس این نوع برنج محلی خوش طعم‌ترین و خوش پخت‌ترین برنج است.از این رو هر سال با افزایش قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصدی ، باز هم برنج کامفیروز مشتری دارد ، اکنون بر سر در اغلب خواربار فروشی ها عبارت برنج کامفیروز رسید به چشم می‌خورد ، برنج کامفیروز را می توان بخشی از فرهنگ مردم شیراز و فارس دانست و دل کندن از آن به آسانی میسر نیست.
در برخی از مناطق بخش کامفیروز و بالا دست سد درود زن برای حفر یک چاه کشاورزی کافی است فقط چند متر چاه حفر شود و آب فراوان و آماده برای آبیاری غرقابی جاری گردد ، کشاورزان به این شیوه می توانند به صورت مجاز و غیر مجاز ، شبانه یا روزانه فقط در چند ساعت یک چاه حفر کنند تا مزارع و کشتزارهای برنج را آبی اساسی و غرقابی بدهند ،هم اکنون نیز دور از چشم ماموران و دور از چشم قانون شاهد حفاری های غیر مجاز شبانه در این بخش هستیم ، بارها اتفاق افتاده که چاهی پُر می شود و ماموران قانون هنوز منطقه را ترک نکرده اند دوباره آن چاه حفر شده است از این رو هر روز عمق چاه‌ها بیشتر و بیشتر شد و خشکسالی بر استان فارس چنبره ای سیاه زد.
موضوعی که باید مسوولان ارشد استان فارس به آن بپردازند و به پرسش های مطرح پاسخ دهند آن است که آیا شیوه پرکردن چاههای غیر مجاز که تا کنون اجرا شده درست است ؟ آیا می توان محصولی سودآور برای ایجاد انگیزه جایگزینی به کشاورزان کامفیروز معرفی کرد؟ آیا برگزاری دوره های آموزشی فراگیر می تواند در این زمینه به کشاورزان کمکی کند؟ آیا اصولا کشاورزان خرده پا و قدیمی در این مناطق آموزش پذیری دارند؟
آیا طرح تعادل بخشی منابع آب و پرکردن چاههای غیر مجاز به درستی اجرا می شود؟ آیا در اجرای این طرح موضوع زد و بند ، تسامح ، اغماض ، فساد و سایر عواملی که منجر به اجرای ناقص آن شود دخالتی ندارد ؟ آیا بازرسان و افرادی بر اجرای دقیق طرح تعادل بخشی و پرکردن چاههای غیر مجاز نظارتی دارند؟
پُرکردن ۶۱ حلقه چاه غیرمجاز در چهار نقطه فارس
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان فارس با بیان اینکه عملیات مقابله با جرایم حوزه منابع آب فارس با انسداد ۶۱ حلقه چاه غیر مجاز ادامه پیدا کرد اظهار داشت : طی چهار عملیات با هماهنگی دستگاه قضایی و همکاری نیروی انتظامی ۱۰ حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان نی ریز،۲۵ حلقه چاه غیر مجاز در شهرستان خرامه، ۱۷ حلقه چاه غیر مجاز در شهرستان داراب و ۹ حلقه چاه غیر مجاز در شهرستان فراشبند پر و مسلوب المنفعه شدند.
کرامت الله کریمی مزیدی گفت: رصد جرائم حوزه منابع آب استان اعم از حفر یا فعال نمودن چاههای غیر مجاز به صورت شبانه روزی توسط گروههای گشت و بازرسی آب منطقه ای فارس انجام می گردد و خاطیان تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند.
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای فارس از فعالیت بیش از ۱۹ هزار حلقه چاه غیر مجاز در نقاط مختلف استان خبر داد و افزود:مقابله با فعالیت این چاه‌ها به منظور حفاظت از سفره های زیرزمینی استان و جلوگیری از برداشت غیرمجاز سالانه میلیون ها مترمکعب آب از سفره های زیرزمینی بسیار حیاتی است.
اگر کشت جایگزین با درآمد مناسب به کشاورزان فارس معرفی نشود حتی منطقه کامفیروز نیز با روند فعلی کشت شلتوک به زودی با بحران شدید آب مواجه می شود هم اکنون نیز بسیاری از شلتوک کاری ها در این منطقه به علت کمبود آب به برداشت نمی رسد اما کاشت شلتوک دراین منطقه با وجود همه کم آبی ها و مشکلات موجود دست کم سودی سه برابر بیشتر نسبت به کشت گندم دارد.
شرایط بسیار دشواری برای قانع کردن کشاورزان برای کاستن از زیر کشت شلتوک و رفتن به سمت سایر کشت ها وجود دارد ، تفاوت عایدی سه برابر کشاورزان در شرایط برابر برای کاشت گندم و شلتوک در منطقه کامفیروز عاملی است که نیاز به زمان دارد تا اصلاح شود .
کشاورزان دراین منطقه سطوح اراضی کوچک و اکثرا با شمار جمعیتی زیاد دارند ، بسیاری از کشاورزان از یک قطعه زمین یک هکتاری باید هزینه زندگی خود و فرزانشان را تامین کنند ، بسیاری از جوانان با وجودی که زندگی مستقلی تشکیل داده اند اما همچنان چشم به ارتزاق از همین اراضی کوچک دارند .
از این رو گرایش به سمت کشت شلتوک همچنان بالا است ، با همه تلاشی که سازمان جهاد کشاورزی و دیگر نهادهای مسوول انجام داده اند و با همه محدودیت هایی که در استفاده از آب کشاورزی اعمال شده ما شاهدیم که همچنان برخی از دشت ها و اراضی این منطقه در شرایط سخت بحرانی موجود زیر کشت شلتوک است .
هر چند گره خوردن آب به نان مردم و اینکه آب برای جمعیت بیش از ۳۰ هزار نفری منطقه کامفیروز هم آب است و هم نان کمتر به آن پرداخته شده و باید این سوال را هم به سوالات اضافه کرد که چرا تاکنون هیچ قدمی برای ارتزاق صنعتی مردم منطقه برداشته نشده است؟
ضمن اینکه در بسیاری از شهرهای دیگه استان فارس از جمله سعادت شهر، سیدان و ابرج مرودشت، بیضا، فیروزآباد، نورآباد، قسمت هایی از سپیدان و کازرون، درودزن، رامجرد و ... هم در سال های اخیر شالیزار ایجاد شده و حتی برنج این مناطق را هم در بازار به اسم برنج کامفیروزی می‌فروشند.
باید به این نکته نیز توجه کرد که در کامفیروز به طور متوسط هر کشاورز حداکثر ۴جریب (۴ هزار متر) زمین دارد این درحالی است که در دیگر مناطق حداقل زمین هر کشاورز ۴تا ۵هکتار می باشد و اغلب این کشاورزان آب لازم برای برنجکاری خود را از اعماق ۲۰۰ متر به بالا استخراج می‌کنند.
درصورتی که مردم کامفیروز سابقه مستند ۴۰۰ ساله درکشت برنج داشته و از آب رودخانه کر حقابه برای زراعت دارند.
در پایان باید گفت تغییر روند در این زمینه نیازمند به وجود قانون است ، هیچ قانونی الان وجود ندارد که کشاورز را از کشت شلتوک باز دارد ، همه اقداماتی که شده است به صورت تعاملی به نتیجه رسیده در حالی که اگر قانون قاطع در این زمینه تصویب شود بهتر می توان کشاورزان را به کاشت سایر کشت ها تغییر رویه داد.