به گزارش ایرنا، سیل یک پدیده طبیعی است و در هنگام بروز به مانند هر بلای طبیعی دیگر دارای آثار تخریبی غیر قابل اجتناب است، بر اساس جغرافیای طبیعی کشورمان و میزان حادثه خیزی برخی مناطق آن، در بعضی موارد اثرات سوء ناشی از وقوع سیل کمتر از زلزله نبوده و عدم پیشگیری از وقوع آن می تواند خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر جای گذارد.
به طور کلی سیل در هنگام باران شدید یا برف در یک منطقه جغرافیایی خاص که باعث تغییر بستر رودخانه ها و تخریب سدها و آب بندها می شود به وجود می آید که بنابر اعلام ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه کشور از ابتدای سال ۸۵ تا امروز نزدیک به ۴۲ مورد وقوع سیل در مناطق مختلف کشور ثبت شده که علاوه بر خسارات جانی، خسارات بسیار سنگینی را بر بخش کشاورزی و منابع ملی وارد آورده است.
برنامه ریزی برای پیشگیری و مقابله با وقوع سیل در کشور، از برنامه سوم توسعه شروع و تا کنون استمرار یافته و با اجرای آن با شدت بیشتری تحقق یافته است به طوری که تعیین حریم و بستر برای رودخانه ها و جلوگیری از ساخت و ساز در آنها، ایمن سازی ساختمان ها در مقابل سوانح و حوادث و جلوگیری از تجاوز به حریم و بستر رودخانه ها برای تسهیل در عبور سیلاب ها از مهم ترین مواردی است که تا کنون از سوی دولت ها دنبال شده است.
آذربایجان غربی نیز در میان دیگر استان های کشور از لحاظ مخاطرات طبیعی جزو مناطق پرمخاطره و بحرانی است و در اکثر فصول سال، سیل های مهیب به دنبال بارش باران و نزولات آسمانی در این منطقه کوهستانی جاری می شود.
کوهستانی بودن بیشتر نقاط استان و بارش های شدید باران و تگرگ در برخی فصول سال از آذربایجان غربی استانی سیل خیز ساخته که همه ساله خسارات مادی و معنوی زیادی را اهالی آن متحمل می شوند.
در این میان استان با داشتن ضریب سیل خیزی بالا، همواره منطقه ای مساعد برای ایجاد سیلاب و تخریب ها محسوب می شود اما بررسی ابعاد مختلف سیل در منطقه نشان می دهد که وقوع این سیل ها خسارات جبران ناپذیر زیادی از خود برجای می گذارند که قابل بازگشت نیست.
در چنین وضعیتی توجه به انجام اقدام‌های نهادهای مرتبط برای به حداقل‌رسانی تلفات و هزینه‌های ناشی از بروز حوادث غیر مترقبه بسیار ضروری و حیاتی است.
روز چهارشنبه گذشته سیل بخش زیادی از واحدهای مسکونی شهر مهاباد را تخریب و برخی شهروندان را آواره کرد که در این زمینه در همان ساعات اولیه آیت الله رئیسی رییس جمهوری در تماس تلفنی با استاندار آذربایجان غربی و فرماندار مهاباد، پیگیر آخرین وضع در مناطق سیل‌زده این شهرستان شد و دستورات لازم را صادر کرد.
گستردگی پدیده سیل در آذربایجان غربی بسیار فراوان است
مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی در خصوص موقعیت جغرافیایی استان و وقوع حوادث سیل و سیلاب گفت: گستردگی پدیده سیل در سطح استان ما بسیار شایع و فراوان است بطوری که طی هر سال در شماری از شهرستان ها شاهد وقوع سیل هستیم.
امیرعباس جعفری با بیان اینکه خوشبختانه امسال در اثر پدیده سیل فوتی نداشته ایم، اضافه کرد: امسال سیل بیش از ۵۰ میلیارد ریال در نقاط مختلف استان خسارت برجای گذاشته است.
وی با بیان اینکه ایران در سطح جهان، دهمین کشور به لحاظ وقوع بلایا و حوادث طبیعی است افزود: از ۴۲ نوع حوادث طبیعی شناسایی شده، شاهد وقوع ۳۰ نوع از این بلایا در کشور و آذربایجان غربی هستیم.
جعفری اضافه کرد: هم اکنون ۱۰ شهر آذربایجان غربی به دلیل واقع شدن در روی خط گسل در معرض زلزله قرار دارند و ۵۷۰ روستای استان نیز در مسیل سیل واقع شده اند.
وی پیشگیری از وقوع بحران و آمادگی با حوادث و مخاطرات طبیعی را لازمه مدیریت بحران دانست و اظهار داشت: متاسفانه استان به دلیل موقعیت ویژه جغرافیای در معرض حوادث و بلایای طبیعی قرار گرفته که سیل، رانش زمین، زلزله و سرمازدگی و مهمترین مخاطرات طبیعی استان محسوب می شوند.
احتمال وقوع سیل در منطقه "مکریان" مهاباد از گذشته مطرح بوده اما مسوولان بعداز حادثه تازه به فکر تصمیم‌گیری می‌افتند، این در حالی است که زمان مقابله و ساعت‌های طلایی و اولیه وقوع حادثه فقط باید به اجرای تصمیمات از قبل اتخاذ شده پرداخت.
تهیه و تدوین نقشه خطرپذیری سیلاب، پهنه‌بندی خطر سیلاب و اقدامات پیشگیرانه ای همچون احداث کانال های انتقال آب و سیل بندها باید پیش از وقوع حادثه پیش بینی و ساخته شود.
حادثه سیل مهاباد که در چنین حجمی در چند دهه اخیر در این شهر بی سابقه عنوان شده همه به ویژه مسوولان و مدیران را غافلگیر کرد و به آنها این تلنگر را زد که در روند ساخت و سازها در محل سیلاب و بستر مسیل ها جلوگیری کنند.
به گفته کارشناسان بارش شدید باران در مهاباد که تنها در ۲ نقطه از شهر شدید و در اصطلاح هواشناسی به صورت "تندری" بوده و حدود نیم ساعت به طول انجامیده است چنانچه در نقاط بیشتری به وقوع می پیوست و یا همه شهر را فرامی گرفت و یا مدت بارش بیشتر به طول می انجامید می توانست به یک فاجعه بزرگ مبدل شده و علاوه بر خسارات مالی، خسارات جانی زیادی را نیز به همراه داشته باشد.
هنوز خاطره سیل در خوزستان فراموش نشده است، سیل هایی که در سال آبی ۹۸-۹۷، ۲۱ شهرستان را درنوردید؛ ۱۳۳ روستا را به زیر آب برد، موجب تخلیه ۳۷۴ روستا شده و بیش از ۴۰۰ هزار نفر در این استان را تحت تاثیر خود قرار داد این گونه حوادث تلخ تجاربی ارزشمند است که باید به نقشه راه بیشتر مسوولان تبدیل شود.
عدم انجام مطالعات لازم در مناطقی از حاشیه شهر مهاباد که احتمال بروز سیل در آنها فراوان است، بی توجهی به ساخت و سازهای بی رویه و عمدتا غیرمجاز در مسیل ها حاشیه شهر، عدم احداث سیل بند و کانال های انتقال سیلاب ها در این مناطق همگی مشکلاتی است که می توان آنها را اجرا و از بروز سیل های ناگهانی همچون سیلاب مهاباد به راحتی جلوگیری کرد، سیلابی که در صورت وجود زیرساخت های لازم می توانست به راحتی مهار و هدایت شود.
تدابیر لازم برای جلوگیری از حوادث غیرمترقبه ضروری است
استاندار آذربایجان غربی که برای بازدید از مناطق سیل زده مهاباد به این شهرستان سفر کرده بود گفت: با توجه به اینکه این استان از جمله مناطق حادثه خیز کشور است، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز حوادث غیرمترقبه بسیار ضروری و حیاتی ست.
محمدصادق معتمدیان اظهار داشت: باید با توجه به مطالعاتی که در حوزه عمرانی و با کمک شهرداری ها انجام می گیرد تدابیر لازم در این زمینه باید در تمامی شهرستان ها اتخاذ شود تا از وقوع حوادث مشابه جلوگیری به عمل آید.
وی با اشاره به وقوع سیل مهاباد افزود: باید با مطالعات کارشناسی لازم منشا وقوع این سیل شناسایی شود تا در اسرع وقت اقدام به عملیات پیشگیرانه از جمله ایجاد کانال و سیل بند شود.
وی معتقد است: بروز سالانه خسارات مادی فراوان در این استان حادثه خیز لزوم توجه به زیرساخت ها، ابزارهای لازم برای پیشگیری و تسریع در روند بازسازی بعد در از وقوع این حوادث را دو چندان می کند.
ساخت‌وساز در بستر مسیل‌ها دلیل بروز سیل در مهاباد بود
مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان‌غربی گفت: ساخت و ساز در بستر مسیل‌ها از دلایل مهم بروز سیل در مهاباد بود که با برنامه ریزی های لازم از جمله احداث سیل بندها در بالادست می توان جلوی تکرار آن را گرفت.
امیرعباس جعفری پس از بازدید از مناطق سیل زده مهاباد اظهار داشت: جلوگیری از ساخت و ساز در بستر مسیل ها و حریم رودخانه‌ها و ساماندهی بناهای ساخته شده در محدوده آنها باید در دستور کار مسوولان قرار گیرد.
وی با بیان اینکه بروز سیل در این فصل از سال امری بی سابقه بوده است افزود: خشکسالی های اخیر، تغییر رژیم بارندگی‌ها، افزایش بارش های رگباری و متوسط دمای سالانه، بی‌نظمی‌های اقلیمی را به دنبال داشته و موجب بروز حوادثی از این دست شده است.
جعفری اضافه کرد: با توجه به امکان تکرار این حادثه در این شهرستان به ویژه در منطقه "مکریان" نیاز است تا مطالعات لازم صورت گرفته و اقدامات لازم از جمله ایجاد زیرساخت‌ها به ویژه کانال های انتقال آب به صورت کاملا حساب شده احداث شود.
گزارش احتمال سیل به دستگاه های اجرایی اعلام شده بود
فرماندار ویژه مهاباد با بیان اینکه گزارش احتمال سیل به دستگاه های اجرایی اعلام شده بود گفت: این دستگاه ها ذیربط می توانستند با توجه به صدور این هشدار بهتر عمل کنند تا شاهد حداقل خسارت های وارد از این حادثه بودیم.
عارف خدرلو اظهار داشت: شرایط توپوگرافی منطقه مکریان به گونه ای است که نیازمند احداث سیل‌گاه است و در این زمینه باید در اسرع وقت جلسه ای برگزار شود تا اصلاحات لازم و در صورت نیاز مطالعات بیشتری برای تثبیت بستر این منطقه صورت پذیرد.
وی تاکید کرد: در صورت نیاز همچنین از محل اعتبارات مدیریت بحران استان نیز اعتباراتی برای این منظور درخواست خواهد شد.
خدرلو گفت: از نخستین دقایق وقوع سیل در این شهرستان همه ادارات، دستگاه های اجرایی و نیروهای نظامی بسیج شده و به صورت شبانه روزی و کاملا جهادی در حال ساماندهی مناطق سیل زده و پاکسازی خیابان ها و کوچه ها هستند.
وی افزود: بر اساس برآوردهای اولیه در این حادثه، ۷۵ واحد مسکونی دچار آبگرفتگی شده و به بیش از ۳۰ دستگاه خودرو نیز خسارت وارد شده است.
وی اظهار داشت: علاوه بر این به اراضی کشاورزی و باغی، محورهای مواصلاتی شهری و روستایی و تاسیسات شهری نیز خسارت هایی وارد شده است که مسوولان در حال برآورد دقیق آن هستند.
مهاباد با توجه به وضعیت توپوگرافی آن آسیب پذیر است
معاون توسعه و برنامه‌ریزی فرمانداری مهاباد گفت: این شهر با توجه به وضعیت توپوگرافی آن بسیار آسیب پذیر است به طوری که همه شهرک های احداث شده در حاشیه آن در محل مسیل های احداث شده است.
خشایار صنعتی افزود: کانال های انتقال آب مناطق نیز فرسوده بوده و توده های لغزشی نیز در آن مشاهده شده است که باید برای آنها چاره اندیشی شود تا در آینده شاهد تکرار این حوادث نباشیم.
وی با تاکید بر ارزیابی میزان آسیب پذیری مناطق شهری در برابر خطرات سیل اظهار کرد: در کنار این موارد سد مهاباد نیز با ۵۲ سال قدمت به این شهر چسبیده و لازم است میزان خطرات احتمالی آن نیز مورد بررسی قرار گیرد.
صنعتی افزود: در کنار این موارد ضعف امکانات و تجهیزات مهمترین چالش پیش روی این شهرستان است که باید برای نوسازی و یا تامین آن در اسرع وقت چاره اندیشی شود.
ماشین آلات و تجهیزات شهرداری مهاباد در حد صفر است
رییس شورای اسلامی شهر مهاباد می گوید: برای کمک رسانی به مردم در حوادثی از این دست امکانات و تجهیزات این شهر بسیار ضعیف و در حد صفر است و برای اینکه به حد انتظار برسد نیاز مبرم به بازسازی دارد.
امید خضری با بیان اینکه شهرداری فاقد حتی یک دستگاه بیل مکانیکی و یا لجن کش برای استفاده در مواقع آبگرفتگی هاست افزود: بارها تلاش شده است حتی با استفاده از دریافت وام از سازمان همیاری و شهرداری ها کشور اقدام به نوسازی تجهیزات کرد ولی این تلاش ها نیز تاکنون بدون نتیجه بوده است.
وی اضافه کرد: تجهیزات و ماشین آلات شهرداری با بیش از ۱۵ سال عمر فرسوده شده و باید مورد نوسازی قرار گیرد در غیراینصورت در هنگام تکرار حوادثی از این دست هیچ اقدامی نمی توان انجام داد.
سیل ۶۳ میلیارد ریال خسارت به منازل مسکونی مهاباد وارد کرده است
رییس نمایندگی بنیاد مسکن مهاباد گفت: خوشبختانه در حادثه اخیر سیل در منطقه مکریان این شهر بیشتر واحدهای مسکونی سالم مانده اند و به ۷۵ واحد مسکونی این منطقه خساراتی وارد شده و دچار تخریب شده است.
حنیف سلامت افزود: براساس برآورد کارشناسان این اداره در مجموع ۶۳ میلیون ریال به واحدهای مسکونی آسیب دیده از سیل در این شهر خسارت وارد آمده است.
وی اضافه کرد: بیشترین خسارت وارد آمده به منازل مسکونی به دلیل وارد شدن آب به داخل پارکینگ ها بوده که موجب تخریب نازک کاری آن و خسارات دیگر شده است.
سلامت افزود: این میزان خسارات برآورد اولیه است و برای بار دوم نیز باید ارزیابی مجدد صورت بگیرد.
۳۶ دستگاه ابنیه فنی در محورهای مواصلاتی نیازمند تعمیر فوری است
رییس اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مهاباد گفت: چهار مسیر جاده‌ای در محورهای مواصلاتی این شهرستان به علت سیلاب مسدود شده بود که با تلاش ماموران این اداره در کمترین زمان ممکن بازگشایی شد.
محسن خادمی میزان خسارت وارد آمده به ابنیه های راه ها را ۸۵ میلیارد ریال اعلام کرد و اظهار داشت: با دریافت گزارشی مبنی بر مسدود شدن مسیرهای محورهای مواصلاتی از جمله مسیر مهاباد به پیرانشهر از طرف جاده پسوه مراتب در دستور کار قرار گرفت و تمام تجهیزات برای رفع انسداد جاده به محل اعزام شدند.
وی با بیان اینکه سیل موجب شده تا ۳۶ دستگاه ابنیه فنی به تعنیر فوری نیاز پیدا کند ادامه داد: هم اکنون مسیر جاده پسوه با تلاش راهداران با استفاده از ۲ دستگاه گریدر و چهار دستگاه لودر بازگشایی شده و شهروندان در صورت ضرورت می توانند در این مسیر سفر خود را ادامه دهند.
رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای مهاباد اظهار داشت: همچنین جاده مسیر روستای "آلبلاغ" و "خاتون باغ" و خروجی شهر از طرف "قاضی‌آباد" نیز که به علت سیلابی شدن و سرازیر شدن گل و لای و سنگ مسدود شده بود، هم اکنون بازگشایی شده است.
سیل به هفت هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی و باغی مهاباد خسارت وارد کرد
مدیر جهاد کشاورزی مهاباد گفت: سیل اخیر در این شهرستان به هفت هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی و باغات این شهرستان بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد خسارت وارد کرده و حتی شماری از باغات انگور را نیز از ریشه کنده است.
جعفر ایمانیان افزود: شدت این سیل در برخی روستاهای این شهرستان به حدی بوده که اراضی کشاورزی را کاملا شسته است به طوری که بسیاری از آنها باید مجددا کشت شود.
وی میزان برآورد خسارت وارده به بخش کشاورزی این شهرستان را در مجموع افزون بر ۱۵۲ میلیارد ریال عنوان کرد.
پرونده‌های خسارت دیدگان از سیل مهاباد در اسرع وقت تهیه می‌شود
استاندار آذربایجان غربی اظهار داشت: پرونده خسارت دیدگان سیل مهاباد در اسرع وقت جمع بندی و برای اخذ خسارت به مرکز ارسال خواهد شد.
محمدصادق معتمدیان افزود: با پیگیری های انجام شده و تلاش نیروهای امدادی و خدمات رسان در ساعات اولیه بعد از سیل، لایروبی و پاکسازی خیابان ها انجام شده و در حال حاضر نیز رفع آبگرفتگی ازمنازل مسکونی شهروندان مهابادی در مناطق سیل زده در حال انجام است که امیدواریم تا پایان امشب این عملیات به اتمام برسد.
وی با اشاره به اینکه خوشبختانه این سیل خسارت جانی نداشته است، اضافه کرد: باید تدابیر لازم برای جلوگیری از بروز سیل های مشابه در شهرستان مهاباد اندیشیده شود.
استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: معاون امور عمرانی استاندار و شهرداری مهاباد باید مطالعات لازم در این زمینه و تدابیر لازم برای جلوگیری ازوقوع سیل های مشابه را انجام دهد.
استاندار آذربایجان‌غربی با قدردانی از توجه ویژه رییس جمهوری و پیگیری وضعیت سیل‌زدگان مهاباد توسط آیت‌الله رییسی گفت: در راستای اجرایی شدن دستورات ویژه رییس جمهوری، نهادهای مختلف برای رفع مشکلات سیل زدگان مهاباد همه توان خود را به کار گیرند.
معتمدیان افزود: تیم هایی از مدیران مدیریت بحران استانداری در محل وقوع سیل مهاباد حاضر و به همراه فرماندار مهاباد نسبت به ارزیابی خسارت ها و نحوه جبران آنها حضور یافته اند.
وی اضافه کرد: با پیگیری های انجام شده از ساعت های اول وقوع سیل در شهرستان مهاباد تمامی تیم های خدمات رسان و امدادی شهرستان مهاباد اقدام به رفع مسائل و مشکلات سیل زدگان کردند که خوشبختانه با اقدامات انجام شده بسیاری از مشکلات برطرف شد.
استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: بارندگی اخیر مشکلات زیادی را برای شهروندان مهابادی بوجود آورد و در این حادثه تعدادی از واحد مسکونی دچار آبگرفتگی شده است.
خسارت سیل مهاباد باید به سرعت برآورد شود
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی گفت: میزان خسارت های وارد شده به بخش های مختلف ناشی از سیل در شهرستان مهاباد باید به سرعت برآورد و برای ارایه گزارش به رییس جمهوری آماده شود.
آیدین رحمانی افزود: دستگاه های اجرایی باید میزان خسارت های وارد شده به بخش های کشاورزی، تاسیسات زیربنایی شهری و جاده ای، آبگرفتگی واحدهای مسکونی و روستایی و دیگر خسارت های وارد شده به مردم را برآورد تا در قالب یک گزارش به حضور رییس جمهوری ارسال شود.
وی با اشاره به دستور اکید و فوری استاندار آذربایجان غربی نسبت به رسیدگی به حادثه دیدگان ناشی از سیل و رفع مشکلات مردم اظهار داشت: شهرداری مهاباد باید با همکاری دیگر دستگاه های اجرایی برای عادی ساختن اوضاع مناطق سیل زده به ویژه ساماندهی معابر و رفع آبگرفتگی، تمام توان خود را به کار گیرد.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی گفت: ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز باید در اسرع وقت تامین شود و در صورت نیاز از امکانات سایر شهرها و برای تامین نیروی انسانی مورد نیاز نیز از ارتش استفاده شود.
رحمانی با اشاره به گزارش مسوولان دستگاه های اجرایی این شهرستان در مورد دلایل وقوع حادثه سیل در این شهرستان افزود: این گزارشات نشان می دهد که در مسیر سیل انسدادهایی وجود داشت که اقدامات لازم در زمینه بازگشایی آنها و سنجش سیلاب ها انجام نشده است.
وی ادامه داد: نیاز است تا مسوولان این شهرستان مطالعات دقیقی در تمام مسیل های منتهی به مناطق شهری و در خطر انجام داده و متناسب با سیل‌گاه‌های موجود اقدامات لازم را برای جلوگیری از تکرار این گونه حوادث به انجام رسانند.
بارش شدید باران بعدازظهر روز چهارشنبه در شهر مهاباد در جنوب آذربایجان غربی موجب جاری شدن سیل در پنج نقطه از این شهر شد که بیشترین میزان آن در منطقه "مکریان" بود؛ این حادثه خوشبختانه خسارت جانی دربرنداشت.
در پی وقوع سیلاب در شهرستان مهاباد رییس جمهوری در گفت و گوهای تلفنی جداگانه با استاندار آذربایجان غربی و فرماندار مهاباد، ضمن دریافت گزارش آخرین وضع مناطق سیل‌زده در مهاباد و میزان خسارات وارده و شرایط مردم، دستورهای لازم را صادر کرد.
آیت الله رییسی همچنین در همین زمینه دستورهایی خطاب به وزیر کشور و معاون اجرایی رئیس جمهور صادر کرد.