فرشید صراف روز سهشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: امسال میزان کشتار دام سنگین مولد در خراسان رضوی تا هشت هزار راس در ماه افزایش یافت که اوج آن ذبح این تعداد دام مولد ظرف خرداد ماه در کشتارگاه صنعتی مشهد رخ داد.
وی ادامه داد: کمبود نقدینگی، هزینه بالای تولید و گرانی خوراک دام به شکلی ناگزیر دامپروران را به سمت کشتار دام مولد سوق داده است.
رییس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی به ثبت ۷۰ درصد کشتار دام این استان در کشتارگاه صنعتی مشهد اشاره و بیان کرد: آمار رسمی ثبت شده خرداد ماه امسال در این کشتارگاه سندی روشن از وضعیت روند اسفناک کشتار دام مولد در خراسان رضوی است.
وی گفت: مهر ماه سال ۱۳۹۸ آمار کشتار دام سنگین مولد دو هزار و ۴۰۰ راس و مهر ماه پارسال سه هزار و ۵۰۰ راس بود اما مهر ماه امسال آمار کشتار به چهار هزارو ۸۰۰ راس یعنی دو برابر دو سال اخیر رسیده که نشانگر عمق فاجعه است.
اهمیت دام مولد
"دام مولد" اصطلاحی تخصصی در صنعت دامپروری به معنای "دام ماده دارای شرایط مناسب برای تولید مثل به منظور آبستنی و زایمان دامهای مرغوب کیفی از لحاظ جنس و وزن گوشت یا شیر" است.
بر این اساس کشتار و حذف دام مولدی که هنوز کارایی دارد "اقدامی غیرقابل جبران و تهدیدی برای تامین امنیت غذایی کشور با به خطر انداختن ذخیره ژنتیکی دام کشور، بحرانی نمودن بازار گوشت و لبنیات با تضعیف رکن اصلی تولید این بخش یعنی دامهای مولد" و در نهایت ایجاد چالش برای اقتصاد و چرخه تولید ملی محسوب میشود.
روند کشتار دام مولد از سال ۱۳۸۴ همزمان با افزایش چشمگیر قیمت گوشت گوسفند و تشویق دامداران به زیر تیغ بردن برخی از دامهای مولد آغاز شد. اما ادامه این روند تاسفبار ظرف سالهای بعدی تاکنون دیگر ناشی از افزایش تولید یا بالا رفتن تقاضای بازار نبوده بلکه کمبود خوراک دام و افزایش سرسامآور هزینههای تولید چارهای جز کشتار دام مولد برای دامپروران باق نگذاشته است.
بر این اساس هماینک دلیل کشتار دامهای مولد، گرانی و کمبود خوارک برای سیرکردن آنها به عنوان آخرین و تلخترین اقدام دامداران زیر فشار اقتصادی است.
روند فزاینده این اقدام مخاطرهآمیز که به سمت وقوع یک فاجعه ملی پیش میرود آمارهای نگرانکنندهای برجای گذاشته چنانکه از ابتدای امسال تاکنون کشتار دام مولد در خراسان رضوی نسبت به پارسال ۳۰۰ درصد بیشتر شده است.
این روند با از بین بردن شغل سه هزار نفر که به صورت مستقیم در صنعت دامپروری فعالیت داشتند و به خطر انداختن اشتغال غیرمستقیم ۲۰ هزار نفر دیگر در خراسان رضوی، وضعیت تولید شیر و پرورش دام را در این استان بابسامان کرده است.
این بحران در صنعت دامپروری نه تنها تا پایان خرداد ماه ۱۴۰۰ افزون بر ۱۵۰ هزار میلیارد ریال خسارت بر جای گذاشته بلکه خودکفایی نسبی در تولید شیر و گوشت را که ۴۰ سال پیشینه تلاش سخت موجب آن شده، در شرف نابودی قرار داده است.
فشار اقتصادی بر صنعت دامداری
رییس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: فشارهای اقتصادی از جهات و جنبههای گوناگون بر روی دامداران و تولیدکنندگان این بخش به حدی زیاد شده آنها را مجبور به استقراض و یا خرید کالای مدتدار نموده، اقدامی ناگزیر که فشار مالی را بر آنها مضاعف کرده است.
وی افزود: همزمان با تداوم پدیده خشکسالی، دامپرورانی که با کمبود و گرانی خوراک دام، گرانی واکسن، دارو و رشد هزینههای کارگری مواجهند دچار کمبود نقدینگی شدهاند.
صراف ادامه داد: دامداران برای فرار از این مشکلات ناگزیر به کشتار همه دامها حتی دامهای مولد شدهاند
اوضاع نابسامان نهادههای دامی
وی همچنین افزایش سرسامآور قیمت نهادههای دامی، کیفیت بعضا پایین آن و کمبود نهاده یارانهدار همزمان با تنگناهای ناشی از خشکسالی را از دیگر مشکلات فراروی دامپروران و صنعت دامپروری برشمرد.
رییس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی در ادامه مصاحبه با خبرنگار ایرنا گفت: مهر ماه سال ۱۳۹۸ قیمت هر کیلوگرم "جو" به عنوان یکی اقلام مهم نهادههای دامی شش هزار و ۱۱۰ ریال بود که مهر ماه پارسال با حدود ۲۷ هزار ریال افزایش به ۳۳ هزار ریال رسید اما این نوسان قیمت نه تنها متوقف نشد بلکه مهر امسال هر کیلوگرم جو خوراک دام به قیمت ۴۷ هزار ریال یعنی با پنج برابر افزایش در اختیار دامپرور قرار گرفت.
وی افزود: "ذرت" به عنوان دیگر نهاده دامی مورد مصرف روزانه در صنعت دامپروری الان در هر کیلوگرم ۵۱ هزار ریال قیمت دارد که بالاترین نرخ در تاریخ و نشانگر شدت حجم فشار مالی بر تولیدکننده است.
صراف ادامه داد: نرخ نهادههای دامی در تعیین هزینههای دامدار نقشی بسیار موثر دادر زیرا خوراک دام به تنهایی ۷۰ درصد بهای تمامشده تولیدات دامی را تشکیل میدهد.
۳۴۶ هزار راس دام سنگین در خراسان رضوی وجود دارد. ۱۴۶ هزار راس از این تعداد، در دامداریهای سنتی و نیمهصنعتی نگهداری میشوند.