به گزارش گروه فرهنگی ایرنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه سوره، به مناسبت روز جهانی شهرسازی؛ اولین وبینار از سلسله نشست‌های تخصصی_مهارتی با عنوان «مدیریت شهری و تأثیرات آن بر کیفیت زندگی شهروندان» به همت دانشکده معماری و شهرسازی و با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه سوره، روز دوشنبه ۱۷ آبان ماه به صورت مجازی در سامانه سیباد دانشگاه سوره برگزار شد.
در این جلسه علی‌محمد سعادتی؛ معمار، شهرساز و طراح شهری که شهردار اسبق منطقه۱۲ تهران نیز بوده‌اند، به عنوان سخنران و نجمه دشتکی به عنوان دبیر نشست حضور داشتند.
در ابتدای جلسه، دشتکی ضمن عرض خوش‌آمدگویی، به معرفی علی محمد سعادتی پرداخت و مقدمه‌ای در باب سوابق و فعالیت‌های‌شان ارائه کرد.
گلایه های مردم از شهرسازی در ایران
سعادتی با اشاره به اهمیت شهرسازی و تأثیرات مهمی که بر کیفیت زندگی مردم دارد، گفت: شهرسازی و تأثیراتش همیشه در محافل آکادمیک مورد بحث بوده که این مباحث مورد اتکا و تئوریک هستند. از سوی دیگر مردم همیشه از کیفیت شهرسازی در شهرها گلایه داشته‌اند که این نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از این مباحث علمی نتواسته به مرحله عملیاتی راه پیدا کند.
وی افزود: به طور مثال و به عنوان نمونه عملی می‌توان به پروژه‌های منطقه۱۲ اشاره کرد. از سال ۱۳۹۴ پروژه‌ای با هدف ارتقاء کیفیت زندگی را شروع کردیم تا در بخش‌های مختلف به هم‌افزایی و گسترش برند تهران کمک کنیم. در منطقه ۱۲ به دلیل وجود بازار و محلات پر تردد، هزینه پاکسازی و نظافت بسیار زیاد بود که سعی کردیم با افزایش مشارکت و رعایت مردم این هزینه‌ها را کم‌تر کنیم.
این معمار ادامه داد: برای میدان محمدیه که در دوره‌های زمانی، نام‌های مختلفی داشته و محل تلاقی خیابان خیام و مولوی است؛ تلاش شد تا با رویکرد احیای نام خیام، میدان و محیط پیرامون آن را طراحی کنیم. همینطور در خیابان قیام که حدود هفت سال تحت پروژه‌ی خط مترو بود و قبل از آن عمدتاً محل عبور اتوبوس و خودرو بوده، با اتمام کار مترو سعی شد به حالت اولیه باز نگردد و محلی برای پیاده‌روی و برگزاری مراسمات باشد.
هر خانه قدیمی لزوما ارزش تاریخی ندارد
سعادتی در ادامه درباره بناهای فرسوده و تاریخی اینطور گفت که احیای خانه‌های ارزشمند که دارای کیفیت متفاوت هستند معمولاً با مشکل مواجه می‌شوند. بناهایی هستند که نیاز به حمایت و بازسازی دارند تا حفظ شوند. اما بعضی بناها ارزش تاریخی و فرهنگی خاصی ندارند و می‌توان آنها را بازسازی کرد تا دسترسی به امکانات و امداد راحت‌تر شود. در منطقه ۱۲ ما از خانه‌هایی که تحت اختیار شهرداری بود شروع کردیم. خانه ابتهاج در خیابان ایران، خانه عودلاجان و زورخانه‌ای که محل ورزش جهان پهلوان تختی بود از این دست بازسازی‌ها هستند که در حال حاضر محل برگزاری اجتماعات فرهنگی هستند و به مکانی برای گردشگری تبدیل شده‌اند.
شهردار اسبق منطقه ۱۲ در خصوص فعالیت در حوزه اجتماعی و فرهنگی تأکید کرد که فعالیت‌های اجتماعی ممکن است بازده سریع و چشمگیری نداشته باشند اما برای بهبود یک محله بسیار لازم هستند. در منطقه۱۲ برای کوچه‌ها یک شهردار کوچه از میان کودکان و نوجوانان آموزش پذیر انتخاب می‌شد تا رابطی بین شهرداری و مردم باشد.
در ادامه سعادتی بیان گفت: لازم است برای اوقات فراغت و نشاط مردم فکری شود. شهر زمانی درک می‌شود که مردم بتوانند در لحظه لحظه‌ی آن ارزش‌ها را درک کنند. ایجاد پیاده‌راه‌ها و مکان‌هایی برای زیست شبانه برای ایجاد خاطره جمعی یکی از این اقدامات است. یادمان باشد به عنوان شهرساز بسیار مهم است که با مردم در ارتباط باشیم چون مردم شهر را زندگی می‌کنند و ما آن را می‌خوانیم. رابطه‌ی مؤثر با مردم، شهر و بازیگران شهری ( متخصصان و مدیران و کسبه) چرخه‌ی مثبتی برای ایجاد محصول را فراهم می‌کند.
تعادل را باید در قاب حفظ کرد
در ادامه این سلسله نشست ها شاهین کریمی ضمن اشاره به نکاتی که می‌بایست در ساخت یک شیت رعایت شوند اشاره کرد و گفت: تعادل باید در قاب حفظ شود. هیچ‌گاه نباید بالای تصویر را از پایین سنگین‌تر کنیم. نکته‌ی مهم شیت بندی این است که باید آنچه را که در اختیار داریم مدیریت کنیم تا تعادل و توالی کار به خوبی حفظ شود. گاهی اوقات خیلی از شیت‌ها چندان مفهومی نیستند و قبل از شیت بندی باید مشخص شود که هر گزینه چه جایگاهی دارد. شیت‌های شهرسازی باید از سطحی و یکدست بودن خارج شوند و دارای نقطه‌ی ثقل باشند. سپس به اهمیت کادربندی اشاره کرد و افزود: سعی کنید هیچ گاه از کادر بسته استفاده نکنید زیرا شیت شما را قفل‌شده نشان می‌دهد، سعی کنید با تصاویر کادر ایجاد کنید.
وی همچنین درباره استفاده نکردن از عناصر و اجزای تکراری در شیت گفت: بسیاری از دانشجویان زمانی که با کمبود مطلب مواجه می‌شوند، شروع به تکرار اجزا و عناصر می‌کنند که این کار اشتباهی است. زیرا ما باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن بیشترین اطلاعات را منتقل کنیم. در ضمن یک شیت همیشه نباید پر باشد و می‌تواند فضاهای خالی هم داشته باشد.
کریمی ضمن اشاره به این نکته که نباید در شیت بندی از یک بیان گرافیکی استفاده شود، بر اصل رعایت طیف رنگی تأکید کرد و افزود: متاسفانه بعضی اوقات دانشجویان طیف رنگی را رعایت نمی‌کنند و از رنگ‌هایی استفاده می‌کنند که هیچ تناسبی با هم ندارند.
شاهین کریمی همچنین درباره‌ی انرژی‌های بصری بیان کرد: خطوط اصلی در واقع انرژی‌های بصری ما هستند. شیت ما دارای یکسری خطوط اصلی است که دارای انرژی هستند که توجه به آنها اهمیت بالایی در شیت بندی دارد.
وی در ادامه ضمن تأکید بر استفاده از اجزا و اشکال مرتبط و متناسب، به اهمیت فونت‌ها اشاره کرد و گفت: از فونت‌های مختلف استفاده نکنید. این مسأله دقیقا مانند همان تنظیم رنگ است. بهتر است سعی شود از یک تا سه فونت استفاده شود. فونت‌ها علاوه بر اینکه نباید متعدد باشند، نیازمند هم‌خوانی با یکدیگر نیز هستند.
چگونه یک پروپوزال پژوهشی تهیه کنیم؟
محمد نظرپور، پژوهشگر دکتری شهرسازی، به عنوان سخنران و دکتر نجمه دشتکی به عنوان دبیر نشست سوم حضور داشتند. در این قسمت از این وبینار سه بخشی، نظرپور صحبت را این‌گونه شروع کرد که عمده‌ی اشتباهات ما این است که به جای نوشتن طرح پژوهش، به نوشتن پروپوزال مشغول می‌شویم. نکته اول این است که زمانی باید سراغ موضوعی برویم که پایه‌ی پژوهشی ما باشد، نه اینکه صرفاً مورد تایید یک نهاد دانشگاهی باشد. پس هدف تبیین پایه‌های اساسی پژوهش است. هر پژوهش مواضع و پارادایم‌هایی را در پس زمینه‌ی خود دارد که به صورت زنجیره‌ی معنادار هستند. روش‌ها و معرفت شناسی بسیار مهم است. هر شهرساز باید ابتدا با این چهارچوب آشنا باشد. باید اصطلاحات مورد استفاده را بداند.
- روش: یک سری رویه و انضمام است که مورد وفاق هم هستند و از آنها برای پیشبرد کار استفاده می‌کنیم.
- روش‌شناسی: اصول و مفروضات و چهارچوب‌هایی که به طور آگاهانه علمی و منطقی انتخاب می‌کنیم.
- معرفت‌شناسی: چه مواجهه‌ای با دانش و معرفت داریم. چه چیز از دانش و معرفت می‌دانیم.
- هستی شناسی: به این می‌پردازد که واقعیت چیست و جهان بینی اصلی درباره‌ی واقعیت چیست.
نظرپور صحبت را اینطور ادامه داد که انتخاب پارادایمی که در زیرمجموعه‌ی آن پژوهش می‌کنیم بسیار مهم است. پارادایم‌هایی مثل اثبات‌گرایی که با دید خوش‌بینانه به علم و با منطق به شناخت پدیده می‌پردازد، برگرفته از رابطه‌ی علّی و آزمایشگاهی است. یا پارادایم تفسیرگرایی که بر فهم هم‌دلانه استوار است، در این روش فرد و انگیزه‌هایش جایگاه مهمی دارند، معنی و علل با توجه به ارزش‌ها بررسی می‌شود.
در ادامه به توضیح پارادایم انتقادی که دغدغه‌ی بر هم زدن وضع موجود را دارد و با دید انتقادی به مسائل می‌نگرد و پارادایم عمل‌گرایانه که معتقد است باید از بند مفروضات خارج شد و در دل ماجرا مفاهیم را شناخت، پرداخته شد.
بیان مسأله، مهم‌ترین رکن پژوهش
گفتگو با مبحث مسأله و اهداف و پرسش‌های پژوهش ادامه پیدا کرد. نظرپور بیان کرد که نطفه‌ی پژوهش، مسأله‌ی آن است. نباید به دنبال موضوع و عنوان باشیم بلکه باید مسأله و دغدعه‌ی خود را مطرح کنیم. در اجرای هر پژوهش یک هرم وجود دارد که یک ضلع آن محقق و ضلع دیگر پدیده شهری و طرف سوم داشتن دانش تخصصی است. دو گرایش اصلی برای طرح مسأله وجود دارد. یک زمانی که به دنبال نمایش دادن یک شکاف و خلاء هستیم و دوم زمانی است که می‌خواهیم کلیت دانش و بدنه‌ی دانش را به چالش بکشیم.
سرتیترهای اصلی پژوهش
نظرپور در اتباط با سر تیترهای طرح پژوهش بیان کرد: در پژوهش چند سرتیتر اصلی وجود دارد. بخش اول، عنوان کار است که باید شامل کلید واژه‌های استفاده شده کار تحقیقی باشد. بخش دوم باید شامل حوزه نظری باشد که بیان مسأله اهمیت زیادی دارد. پروپوزال خوب باید طرح و بیان مسأله‌ی خوبی داشته باشد تا مخاطب مسأله را درک کند. سپس باید مرور ادبیات را ذکر کرد که ارتباطی بین پژوهش ما و بدنه‌ی دانش برقرار می‌کند. در گام‌های بعدی به پیشینه‌ی تحقیق‌های صورت گرفته از قبل، روش‌های شناسایی پژوهش، میدان پژوهش، زمان‌بندی، محدودیت و مشکلات در آخر به منابع اشاره کرد.