به گزارش ایرنا، درخت خرمالوی وحشی که به زبان تالشی به آن "امبرا دار" گفته می شود، در مناطق مختلف گیلان و جنگل های رضوانشهر و پره سر به وفور دیده می شود و از میوه های فصل پائیز این مناطق است که پس از جمع آوری برای تولید شیره دوشاب مورد استفاده قرار می گیرد.
ظرف مخصوص عمل‌آوری این فرآورده غذایی، از تنه درخت تهیه می شود که حدود ۲ متر طول دارد و در زبان تالشی به آن "لار" گفته می شود. پس از چیدن میوه ها از درخت و جداکردن از شاخه ها، آنها را در داخل لار می ریزند و با یک چوب قطور و سنگین روی آن می کوبند تا بصورت کامل لِه شوند.
پس از عمل آوری خرمالوها، آن را داخل یک سبد چوبی مخصوص می ریزند تا شیره آن از صافی عبور کند و شیره جمع آوری شده را نیز داخل دیگ یا تشت مسی بزرگ می ریزند تا آن را روی آتش مخصوصی که با کندن حفره در زمین ایجاد می شود و به آن کوره می گویند وارد مرحله پخت کنند.این فرآیند با آتش هیزم خواهد بود و معمولا از ساعت پنج صبح تا ۲ بعدازظهر طول می کشد تا خرمالوها با بخار زیاد پخته و برای مصرف آماده شود.
فرآوری دوشاب خرمالوهای جنگلی از گذشته های دور، در تمام نقاط گیلان رایج بوده است و از این ماده مغذی، در فصل سرد به عنوان شیرینی و مربا استفاده می شد. طی سال های اخیر، روستانشینان با پی بردن به فواید دارویی و غذایی آن، بار دیگر به تهیه آن روی آورده اند و هر سال بر تعداد فرآوری کنندگان آن افزوده می شود.
سنت دوشاب پزی رسم دیرین مردم رضوانشهر و پره سر محسوب میشود که ساکنان روستاهای حاشیه جنگلی این مناطق به آن مبادرت می‌ورزند و از حدود ۵۰ کیلوگرم میوه خرمالوی جنگلی، حدود ۱۰ کیلوگرم دوشاب بدست می آید و هر کیلو هم اکنون حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان در بازار فروخته می شود.
شیره خرمالو و توصیه‌های کارشناس تغذیه
مهتاب سکوتی، مشاور تغذیه و رژیم درمانی، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا، ضمن برشمردن فواید و خواص این مواد غذایی بیان کرد: نخستین توصیه ما به همه، مصرف خود میوه خرمالو می باشد ولی بدلیل عدم شرایط نگهداری طولانی مدت این میوه، ناگزیر می توان از شیره آن نیز استفاده کرد.
وی با بیان این مطلب که شیره خرمالو دارای قند فراوان است افزود: مصرف شیره یا دوشاب خرمالو به بیماران دیابتی توصیه نمی شود و این افراد باید در مصرف آن بسیار جانب احتیاط را رعایت کنند.
این مشاور تغذیه و رژیم درمانی گفت: قرار گرفتن امبرادوشاب یا همان شیره خرمالو در سبد غذایی که حاوی ویتامین C می باشد و وجود رنگ دانه هایی بنام بتاکاروتن و لیکوپن که آنتی اکسیدان های بسیار قوی هستند، با تقویت سیستم ایمنی بدن، ریسک ابتلا به بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان را کاهش می دهد.
سکوتی با بیان اینکه مصرف شیره خرمالو موجب به تأخیر انداختن پیری سلول ها می شود ادامه داد: مصرف شیره خرمالو در به تأخیر انداختن پیری زودرس سلولها و جلوگیری از ریزش مو و حفاظت از پوست و در امر پیشگیری از کم خونی کمک می کند.
به گفته وی، این فرآورده غذایی در کمک به تنظیم فشار خون موثر می باشد و از جمله مواد غذایی سالم به شمار می رود که از دیرباز مهمان سفره‌های مردم این مناطق بوده است.
مشاور تغذیه افزود: شیره خرمالو جایگزین بسیار مناسبی نیز برای شکر می باشد و افرادی که به ورزش بدن سازی می پردازند برای کالری مورد نیاز خود می توانند از دوشاب یا همان شیره خرمالو استفاده کنند.
سکوتی با بیان اینکه این فرآورده غذایی دارای قند فراوان است متذکر شد: افرادی که در صدد کاهش وزن هستند سعی کنند کمتر این فراورده غذایی را مورد استفاده قرار دهند.
یکی از ساکنان روستای شیر امیرمحله پره‌سر با اشاره به پخت این شیره طبیعی گفت: امبرا میوه ای کاملا ارگانیک است و با جمع آوری آن در مناطق جنگلی و تبدیل به دوشاب یا شیره، به رونق اقتصادی خانوارهای روستایی کمک می شود.
ذبیح اله چراجی افزود: امبرادوشاب می تواند مناسب ترین جایگزین سایر شیرینی ها شود و علاوه بر آن، میوه و محصول آن نیز در تفکر محلی و سنتی به عنوان دارو مورد مصرف قرار می گیرد.
وی ادامه داد: سالانه در بیش از ۵۰ کارگاه خانگی، حدود ۳ تن شیره خرمالوی وحشی (امبرادوشاب) در روستاهای رضوانشهر و پره سر، تولید و روانه بازار های مصرف می شود.
چراجی، به ماندگاری بالای دوشاب خرمالو اشاره و تصریح کرد: علاوه بر درآمدزایی، قابلیت بالای ماندگاری این ماده غذایی بدون تجهیزات و مواد نگهدارنده از ویژگی های منحصربه‌فرد آن محسوب می شود.
شهرستان رضوانشهر با حدود ۸۰ هزار نفر جمعیت و ۱۲۰ روستا در ۷۰ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان واقع شده و پخت اربا دوشاب که به گویش تالشی به آن (امبرا دوشاو) گفته می شود از سنت های دیرینه و کهن مردمان این مناطق بشمار می رود.