به گزارش ایرنا، گلستان ۱۴ شهرستان و بالغ بر هزار پارچه آبادی یا روستا دارد که در این روستاها مطابق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۹۵ تعداد ۸۷۱ هزار نفر (معادل ۴۶.۶ درصد جمعیت استان) زندگی می‌کنند و بسیاری از اهالی این تعداد روستا از نعمت داشتن کتابخانه عمومی محروم هستند.
به گفته علی نصیبی مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری گلستان، اکنون میانگین روستانشینی در کشور ۲۵.۹ درصد است و این رقم در گلستان ۴۶.۶ درصد است ضمن اینکه در نیمی از شهرستان‌های استان از جمله "مراوه‌تپه، آق قلا، کلاله و گالیکش" این درصد به ترتیب ۸۴.۲، ۶۸.۳، ۶۴.۲ و ۶۳ درصد است.
به اعتقاد کارشناسان، وجود کتابخانه‌های عمومی در مناطق روستایی از شاخص‌های توسعه و رشد پایدار و همچنین کاهش فقر فرهنگی این مناطق و اهالی آن به‌شمار می‌رود بنابراین تلاش و مشارکت عمومی (مسوولان، بخشداران، دهیاران، شوراها، مردم و نیکوکاران) برای احداث یا راه‌اندازی کتابخانه عمومی در مناطق روستایی بالاخص روستاهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر بشدت احساس می‌شود.
موضوعی که تیرماه ۹۶ دستورالعمل اجرایی آن توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور دسترسی نواحی کم برخوردار (روستاها) از مباحث فررهنگی تهیه و در هیات دولت نیز تصویب شد و آن راه‌اندازی کتابخانه عمومی در روستاهای بالای هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار و ۵۰۰ نفر، ۲ هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار نفر و بیش از چهار هزار نفر بود که بعدها به سبب آمار بالای روستاها با جمعیت هزار و ۵۰۰ نفر تا ۲ هزار و ۵۰۰ نفر، فقط به روستاهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر و به بالا محدود شد.
براساس ماده سه دستورالعمل اصلاح شده، حداقل فضای ساختمانی استاندارد و دارای استحکام بنا مورد نیاز برای راه‌اندازی کتابخانه عمومی در روستاهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر ۱۲۰ مترمربع و روستاهای بالای چهار هزار نفر ۲۲۰ مترمربع پیش بینی شده که مقامات محلی (دهیار و شوراها) یا اهالی و خیرین روستا باید نسبت به تامین آن اقدام نمایند.
مطابق این دستورالعمل؛ نقش و سهم نهاد کتابخانه‌های عمومی در راه اندازی کتابخانه روستایی، تجهیز کتابخانه به لوازم اداری، قفسه و منابع کتاب و نیز تامین نیروی انسانی مورد نیاز با اولویت نیروی بومی پیش بینی شده است.
همچنین در بند ۲ ماده سه این دستورالعمل برای روستاهای با جمعیت هزار تا هزار و ۵۰۰ نفر نیز کتابخانه سیار پیش بینی شده است ضمن اینکه داشتن مخزن و امانت کتاب، سالن‌های مطالعه برادران و خواهران، نمازخانه و سرویس بهداشتی و نیز تقسیم ایام هفته برای استفاده جداگانه خواهران و برادران از دیگر مباحث مطرح شده در این دستورالعمل است.
تلاش خبرنگار ایرنا برای دستیابی به آمار روستاهای با جمعیت هزار و ۵۰۰ نفر به بالا در گلستان ره به جایی نبرد اما به گفته مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان هم اکنون در این استان شمالی ۵۹ روستای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت وجود دارد که در ۲۸ روستا کتابخانه عمومی دایر شده و مقدمات راه‌اندازی کتابخانه در چهار روستای دیگر درحال انجام است.
آخوند عبدالحی میرزاعلی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مساحت ۲۸ کتابخانه روستایی گلستان که در زمان حاضر پنج هزار و ۷۳۶ عضو دارند، سه هزار و ۶۹۲ مترمربع است ضمن اینکه مطابق سند ۱۴۰۴ می‌باید به ازای هر ۱۰۰ نفر جمعیت استان هشت مترمربع فضای کتابخانه‌ای ایجاد شود که اکنون این رقم کمتر از نیم متر است.
وی بابیان اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و گلستان آمادگی دارد در صورت تامین مکان (ساختمان) توسط اهالی روستاهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت، نسبت به صدور مجوزها و تجهیز و فعال کردن کتابخانه روستایی اقدام کند، افزود: ساختمان مدنظر باید از حیث استحکام بنا و شرایط لازم برای تبدیل به کتابخانه را داشته باشد و حداقل به مدت ۱۵ سال انتفاع آن در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی قرار گیرد.
آخوند میرزاعلی اضافه کرد: همراهی فرمانداران، بخشداران، دهیاران و شوراهای روستایی و نیکوکاران گلستانی برای راه‌اندازی کتابخانه عمومی در روستاهای با جمعیت بالای ۲ هزار ۵۰۰ نفر بسیار موثر است و نهاد کتابخانه‌های عمومی استان در صورت تامین ساختمان مدنظر در کوتاهترین زمان نسبت صدور مجوزها، تجهیز کتابخانه و تامین نیروی انسانی آن اقدام می‌کند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی گلستان همچنین مهمترین مانع در راه‌اندازی کتابخانه عمومی در مناطق روستایی با جمعیت بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر را نبود ساختمان مناسب مطابق معیارهای تعیین شده از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دانست و ادامه داد: برای رفع این مشکل اهالی می‌توانند با کمک یکدیگر و یا کمک نیکوکاران محلی نسبت به احداث ساختمان اقدام نمایند.
وی گفت: به‌دلیل برخی مشکلات و کمبودها راه‌اندازی کتابخانه سیار برای مناطق روستایی گلستان بویژه روستاهای با جمعیت کمتر از هزار و ۵۰۰ نفر که در دستورالعمل ابلاغی آمده فعلا مسیر نیست اما ادارات و نهادهایی که بتوانند وسیله نقلیه مناسب در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی استان قرار دهند، می‌توان کتابخانه سیار راه‌اندازی کرد.
آخوند میرزاعلی اضافه کرد: هم اکنون در مناطق شهری و روستایی گلستان ۷۳ باب کتابخانه عمومی (نهادی، مشارکتی و مستقل) فعال است که فقط ۳۵ هزار و ۲۸۱ نفر از اهالی استان عضو آنها هستند و از ۸۲۶ هزار و ۶۰۵ نسخه کتاب موجود در کتابخانه‌های این استان شمالی استفاده می‌کنند.
بزرگترین شهرستان گلستان یک کتابخانه عمومی روستایی دارد
در بین ۱۴ شهرستان گلستان، گنبدکاووس که از حیث جمعیت دومین و از حیث وسعت و تعداد روستا بزرگترین شهرستان استان است و حدود ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت ۳۷۵ هزار نفری آن در ۱۶۳ روستای بالای ۲۰ خانوار آن سکونت دارند به گفته رییس اداره کتابخانه‌های عمومی آن فقط یک کتابخانه درمناطق روستایی دارد.
علیرضا مجاهدی راد به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: هم اکنون گنبدکاووس ۲۳ روستای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت دارد که فقط روستای مرزی "کُرند" صاحب کتابخانه عمومی است و یک کتابخانه دیگر نیز در روستای "حاجی قوشان" که از سال قبل مقدمات راه‌اندازی آن توسط یکی از نیکوکاران روستا فراهم شده، پس از تایید نهایی توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در روزهای آینده آغاز بکار خواهد کرد.
وی اضافه کرد: برای راه‌اندازی کتابخانه عمومی در روستاهای واجد شرایط در گنبدکاووس، رایزنی‌ها و نشست‌هایی با بخشداران، دهیاران و اعضای شوراهای روستا برگزار شد اما به سبب نبود ساختمان مناسب تاکنون به نتیجه منجر نشده است.
مجاهدی راد ادامه داد: برخی از روستاهای واجد شرایط این شهرستان آمادگی خود را برای در اختیار گذاشتن زمین جهت احداث کتابخانه عمومی اعلام کردند اما نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اعتباری برای ساخت کتابخانه ندارد ضمن اینکه ساخت کتابخانه در مناطق شهری برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
به گفته وی اداره کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس از همراهی نیکوکاران برای ساخت کتابخانه در مناطق شهری و روستایی این شهرستان استقبال می‌کند و خیرین می‌توانند مکان احداثی را بنام خود یا بستگان در قید حیات یا مرحوم شده خویش، نامگذاری کنند.
رییس اداره کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس وضعیت فضاهای کتابخانه‌ای موجود و سرانه کتاب در این شهرستان را خوب ندانست و گفت: هم اکنون به ازای هر ۱۰۰ نفر جمعیت این شهرستان ۲ نسخه کتاب وجود دارد که این تعداد در مقایسه با سرانه استان گلستان ۱۷ برابر کمتر است.
مجاهدی‌راد، تعداد کتاب‌های چهار کتابخانه عمومی و یک کتابخانه مشارکتی گنبدکاووس را ۷۷ هزار و ۳۰۰ نسخه اعلام کرد و افزود: سرانه کتاب به ازای هر ۱۰۰ نفر در گلستان ۳۴ نسخه و این رقم در گنبدکاووس فقط ۲ کتاب است.
وی، پیگیری تامین اعتبار برای ساخت کتابخانه عمومی در زمین ۲ هزار مترمربعی تحویلی شهرداری گنبدکاووس در خیابان جرجان و تسریع در تکمیل فضای ۶۵۰ مترمربعی یک مجتمع ساختمانی اهدایی شهرداری در خیابان بعثت برای راه‌اندازی کتابخانه عمومی و راه‌اندازی کتابخانه عمومی در ساختمان درحال ساخت "سرای محله" در محله سیدآباد و "چای بویین" را از مهمترین اقدامات امسال اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان برای افزایش سرانه کتاب برشمرد.
به گفته وی، شهرستان ۳۷۵ هزار نفری گنبدکاووس در مجموع ۲ هزار و ۶۶۴ مترمربع فضای کتابخانه‌ای شامل سه باب کتابخانه عمومی در نقاط شهری، یک باب کتابخانه عمومی در روستا و یکی کتابخانه مشارکتی در اداره زندان دارد که سه هزار و ۳۱ نفر عضو آن هستند.
با این حال به نظر می‌رسد، برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در مناطق روستایی گلستان و خارج کردن یار مهربان از غربت و تنهایی در این مناطق؛ متولیان امر با همراهی مسوولان، مردم و نیکوکاران راهکارهای برای افزایش فضاهای کتابخانه‌ای یا شیوه های دیگر راهکارهایی را بیندیشند.