دورنمای افزایش قیمت انرژی در اروپا و کوچک‌تر شدن سفره مردم

احداث خط لوله نورد استریم 2 که گاز روسیه را از کف دریای بالتیک به آلمان می رساند در سپتامبر سال جاری به پایان رسید اما هنوز به بهره برداری نرسیده است. 
آلمان معتقد است که این شرکت باید قبل از بهره بردای از خط لوله مجوزهای مربوط به استانداردهای دولت آلمان را کسب کند. سازمانهای مرتبط در آلمان صدور این مجوز ها را برای خط لوله نورد استریم 2 معلق کرده اند. این اتفاق در عمل موجب افزایش 17 درصدی بهای گاز طبیعی فقط در یک هفته شد. 
افزایش بهای گاز به حدی شدید و ناگهانی است که بسیاری از صنایع انرژی در اروپا توانایی ادامه حیات نخواهند داشت. از جمله می توان به صنایع سرامیک سازی این قاره اشاره کرد که در وضعیت بحرانی قرار دارد. 
انگلیس هم نیز که این قاعده مستثنی نیست تصمیم گرفته تا سیستم گرمایش گازی را طی 15 سال آینده از رده خارج کند. اما با توجه به اینکه گرمایش بیش از 70 درصد خانوارهای انگلیسی از طریق گاز طبیعی انجام می پذیرد، این هدف بلندپروازانه ای به نظر می رسد. قرار است در این مدت پمپ های گرمایش برقی جای آب‌گرم‌کن‌های گازی را بگیرند. از سال 2025 ساخت آب‌گرم‌کن‌های گازی متوقف شده و از سال 2035 فروش آنها ممنوع خواهد شد. 

انتظار می رود از ابتدای سال 2022 قیمت انرژی خانواده های انگلیسی اعم از برق و گاز، دست کم 30 درصد افزایش یابد. در انگلیس سازمان مستقل «آف جم» (Ofgem)  مسئول مقررات مرتبط با فعالیت شرکتهای انرژی است. شرکتهای توزیع کننده نمی توانند بیش از سقف تعیین شده قیمت گذاری کنند. سقف فعلی یک هزار و ۲۷۷ پوند در سال است. پس از افزایش قیمت عمده فروشی انرژی، تا کنون 25 شرکت توزیع یا ورشکست شده یا بازار انگلیس را ترک کرده اند. انتظار می رود «آف جم» سقف قیمت انرژی را برای سال ۲۰۲۲ به یک هزار و ۶۶۰ پوند افزایش دهد. 
در این هفته  شرکت توزیع انرژی «بالب» که توزیع انرژی به 1.7 میلیون مشترک را به عهده دارد اعلام ورشکستگی کرد. این بیست و پنجمین شرکتی است که بازار انرژی انگلیس را ترک می کند. با توجه به زیاد بودن هزینه نیروگاه های بادی و کم بازده بودن آنها، دولت انگلیس که می خواهد به این نوع نیروگاه ها صرفه اقتصادی بدهد، از افزایش بهای انرژی استقبال می کند. 
در سال ۲۰۲۰ میلادی 28.53 درصد از گاز طبیعی مصرف شده در انگلیس صرف تولید برق شده است. مصرف کل کشور در سال 2020 معادل 72.5 میلیارد متر مکعب بوده است.  در انگلیس 40 درصد از کل برق کشور از نیروگاه های گازی تامین می شود که بالاتر از متوسط اروپا است. اتحادیه اروپا 24.7 درصد از برق خود را از گاز طبیعی می گیرد. در انگلیس 25 درصد از کل واردات سوختهای فسلی را گاز طبیعی تشکیل می دهد. این کشور بیشترین میزان گاز طبیعی را ابتدا از نروژ و در مرحله بعدی از قطر وارد می کند. 
در انگلیس گرمایش 77 درصد جمعیت از گاز و 10 درصد از مصرف برق تامین می شود.  دومین منبع تولید برق در انگلیس نیروگاه های سوخت طبیعی هستند که عمدتاً چوب مصرف می کنند. سوخت چوب برای تولید برق در انگلیس دومین منبع تولید دی اکسید کربن پس از سوختهای فسیلی است. انگلیس اگرچه سوخت ذغال سنگ برای تولید برق را در سالهای اخیر کاهش داده اما به سوزاندن چوب روی آورده که به همان اندازه آلوده کننده است. برای تولید یک واحد انرژی الکتریکی، ذغال سنگ چهار برابر گاز طبیعی، دی اکسید کربن تولید می کند. 

این کشور سالانه 8 میلیون تن چوب برای تولید برق می سوزانده که 12 درصد از برق آ را تامین می کند. این معادل تصعید 15.6 میلیون تن دی اکسید کربن در سال است. انگلیس در آمار خود، نیروگاه های سوخت طبیعی را جزو تصعید کنندگان دی اکسید کربن به حساب نمی آورد. آنها ادعا می کنند تولید و مصرف اکسیژن در فرایند سوخت چوب سر به سر بوده و اکسیژن اضافی مصرف نمی شود. این نیروگاه ها منحصر به انگلیس نبوده و در اروپا جزو 10 آلوده کننده برتر هستند. 
ایران بعد از روسیه دومین ذخیره گاز دنیا را در اختیار دارد. قطر درمرتبه سوم است. 17 درصد از کل گاز دنیا در ایران قرار دارد حالا آنکه جمعیت ایران فقط 1 درصد جمعیت جهان است. 
در آمارها گفته می شود ایران دوازدهمین مصرف کننده انرژی در جهان است. اما با در نظر گرفتن مصرف انرژی به نسبت جمعیت، ایران در مرتبه 45 قرار دارد. یعنی مصرف سرانه ایران در ردیف 45 جهان است و در ردیف اول و با فاصله زیاد از بقیه، قلمرو برون مرزی انگلیس، جبل الطارق قرار دارد و سپس در ردیف دوم قطر و ایسلند در مرتبه سوم.
اتحادیه اروپا 26.2 درصد از برق خود را از از نیروگاه های اتمی و 43.6 درصد را از نیروگاه های سوخت فسیلی تامین می کند. طبق ارقام منتشر شده توسط وبسایت کمیسیون اتحادیه اروپا، 24.7 درصد از کل انرژی برق تولیدی این بلوک از گاز طبیعی تامین می شود. باید به این نکته توجه کرد که فقط در سال گذشته قیمت گاز طبیعی در اروپا 536 درصد افزایش یافته است. این افزایش قیمت فشار بسیار زیادی به صنایع و خانواده های اروپایی در زمستان امسال وارد خواهد کرد. 

حال با توجه به مقایسه جمعیت ایران با انگلیس می توان به این نتیجه رسید که مصرف انرژی شهروندان دو کشور تقریباً در یک سطح قرار دارد. انگلیس 125 مگا ژول برای هر نفر و ایران 124 مگا ژول.
 کل مصرف سالانه خالص گاز طبیعی انگلیس حدود دو میلیارد و پانصد میلیون فوت مکعب معادل تقریباً ۷۲ میلیارد متر مکعب است که بیشتر آن وارداتی است. با توجه به جمعیت 67 میلیونی انگلیس، متوسط مصرف هر انگلیسی تقریباً 1100 متر مکعب ، یعنی دو برابر مصرف سرانه یک ایرانی است. 
این در حالی است که گاز فقط 40 درصد از انرژی کشور را تامین می کند که در مورد ایران می تواند به مراتب بیشتر باشد. در ایران عمده برق کشور از نیروگاه های گازی تامین می شود. کشورهای اروپایی نیز اگر به گاز دسترسی داشتند، ترجیح می دادند به جای ذغال سنگ و چوب که چهار برابر گاز طبیعی آلودگی دارد، از گاز استفاده کنند. بدین ترتیب ضرورت صرفه جویی در این نعمت خدادادی و استفاده بهینه از آن بیش از پیش آشکار می شود.