نویسنده در مقدمه این کتاب آورده است: دیار یزد در همیشۀ تاریخ، زادگاه انسانهای سختکوشی بوده است که در سایۀ صداقت روزی می‌جویند و در کاسۀ قناعت روزی می خورند، انسانهای جانْ سختی که از جانْ مایه می‌گذراند تا نامشان در همارۀ تاریخ برفراز و سرفراز باشد؛ انسانهای سرسختی که ایمانی چون کوه، قدرتی چون پولاد، دلی چون آینه و دستانی به سخاوت آفتاب دارند.
مسرت در ادامه این مطلب افزوده است: انسانهای اندیشمندی که پیوسته در فردا زندگی می‌کنند، ریشه در گذشتۀ پربار تاریخی خود دارند، امروز را تلاش و پاپمردی می‌کنند، و در اندیشۀ آینده، به بنیاد کارگاه هایی می‌پردازند که عشق و شوق و مردانگی را در بوتۀ تلاش می‌ریزند و حاصلِ آن که آمیزۀ پولاد محبّت است، در دستان مردان توانمندی می‌گذارند که با پی‌ریزی صنایع پایه‌ای، ایران مستقل و آزاد را نوید می دهند.
وی یادآور شده است: یزد را مرواریدی در دل کویر خوانده اند، مرواریدی که در فراز و نشیب تاریخ پرورده شده، مرواریدی که در سایه سختکوشی مردانی شکیبا، بزرگ و سرفراز، درخشندگی یافته است، الماسی که سترگ و عظیم شده از ایثار و جانفشانی مردان کوشا و نجیب کویر و پشتکار و کوشش زنان سازگار این دیار است.
به گفته نویسنده کتاب یزد؛ یادگار تاریخ، این دفتر نیز چونان دو دفتر گذشته دربردارندۀ گفتارهایی در حوزۀ یزدشناسی و یزدپژوهی است که پیش‌تر در بازۀ زمانی سال‌های ۱۳۶۴ تا پایان ۱۳۹۸ در کتاب‌ها، مطبوعات و دیگر رسانه‌های کشور درج، منتشر یا چاپ شده است؛ گفتارهای مذکور گلچینی است از بین حدود ۱۰۰۰ مقالۀ نویسنده که سعی شده همچون دفترهای پیشین، از تنوّع موضوعی برخوردار باشد.
مسرت افزود: این کتاب در ۷ فصل و به ترتیب گفتارهای تاریخی، شرح حال نام‌آوران و بزرگان یزد، آداب و فرهنگ، نقد کتاب، معماری، هنر و مردم‌شناسی سامان گرفته است و مجموعاً دارای ۱۱۰ مقاله در زمینه‌های زندگی و آثار بزرگان، تاریخ، فرهنگ، کتابشناسی، ادب، دین، اندیشه، هنر و معماری استان یزد و دارای ۶۶۰ صفحه و ۲۴ صفحۀ افزودۀ تمام‌رنگی است.
مقدّمۀ این کتاب از دکتر یدالله جلالی پندری، استاد ممتاز دانشگاه یزد، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و چهرۀ سرشناس پژوهش‌های ادبی معاصر است. همچنین دفتر سوم یزد، یادگار تاریخ دارای مقدّمه‌ای است ادبی به قلم نویسندۀ همین کتاب و با عنوان «یزد، یادگار تاریخ است».
این مقدمه به زبان‌های آلمانی، اردو، اسپانیایی، انگلیسی، ایتالیایی، پرتغالی، چینی، روسی، ژاپنی، عربی، فرانسه و هندی از سوی مترجمان نامداری چون دکتر خوزه کوتیاس فرر، استاد زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در دانشگاه الیسانته اسپانیا، دکتر پیر دونینی از دانشگاه ایتالیا، دکتر فاطمۀ سماواتی از دانشگاه تهران، دکتر یوشیدا یوسکه از ژاپن، کسرا اشتری و غیره به زبان‌های گوناگون برگردانده شده است.
گزینش گفتارها، ساماندهی و ویراستاری کتاب با دکتر پیام شمس‌الدّینی، ویراستار و عضو انجمن صنفی ویراستاران است.
در بین بخش‌های کتاب سه مجموعه تصویر شامل عکس‌هایی از آثار و بناهای تاریخی و دیدنی‌های یزد اثر آقایان ابوالقاسم ابوترابی و فرشاد میرافضلی و نگاره‌هایی از استادان برتر نقاشی یزد مانند محمّدعلی حِدّت، دکتر علی‌اکبر شریفی و مجید ابریشمی جای گرفته است.
روی جلد کتاب و مقدّمۀ ادبی و قطعاتی از شعرای یزد به خطّ خوش استاد محمود رهبران، خوشنویس توانای جهان اسلام زینت‌بخش کتاب گردیده است؛ ناشر این کتاب انتشارات اندیشمندان یزد است که آن را با سرمایه‌گذاری گروهی از اهالی فرهنگ یزد به نام‌های آقایان مهندس سعید افضلی پور، دکتر محمّد کاظمینی و سید محمّد موسوی به زیر چاپ فرستاده است.