به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را آذرماه هر سال و با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی(ع) است، در شهر تهران برگزار می‌کند.
بازنمایی تاریخ و فرهنگ جامعه‌ی ایرانی- اسلامی، صیانت از هویت ملی مبتنی بر انگاره‌های دینی و ایرانی، تقویت سینمای مستند خلاق ایران، بیان نسبت سینمای مستند و توسعه ی پایدار، آشنایی فیلمسازان کشور با تحولات نوین سینمای مستند جهان، توجه به اهمیت اقتصاد سینمای مستند با تأکید بر رفع موانع تولید، توزیع و نمایش این آثار در عرصه‌های داخلی و خارجی، از اصول و اهداف این جشنواره است.
جشنواره سینما حقیقت همانند هر جشنواره و رویداد فرهنگی-هنری برجستۀ دیگر، نقاط قوت و ضعفی دارد که نوشتن، پژوهش و مداقه در باب آنان می تواند در افزایش کیفیت آن اثرگذار باشد.
به «حقیقت» در فضای سینمای مستند نیاز داشتیم
محمدصادق جعفری کارگردان مستند مردمانی از کویر (۱۳۹۳) در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، با تاکید بر اهمیت برگزاری جشنواره سینما حقیقت، گفت: ما به جشنواره‌ای چون جشنواره سینما حقیقت در فضای سینمای مستند نیاز داشتیم و راه اندازی این جشنواره اتفاقی خوب و درست بود که بتوانیم در یک زمان و موقعیت خاص فیلم‌های مستندمان را ارائه کنیم و فیلم‌های مستند متفاوتی را ببینیم.
وی افزود: پیش از جشنواره سینما حقیقت بخش مستند در جشنواره‌های دیگر وجود داشت که عمدتاً بخشی کمرنگ بود و قبل از آن جشنواره مهمی با نام جشنواره کیش در سینمای مستند داشتیم که کامران شیردل راه انداخته بود که آن هم برای سینمای مستند ما جشنواره‌ای مهم بود که زمینه‌ای شد برای راه اندازی جشنواره سینما حقیقت.
خالق مستند مجموعه بحران (۱۳۸۰) ادامه داد: یا حتی جشنواره‌ای مانند یادگار که در حوزه‌های سینمای مستند کار می‌کردند و توانستند با سینمای مستند ارتباط خوبی برقرار کنند؛ در نهایت اوج همه این رویدادها جشنواره سینما حقیقت بود.
نباید از نظر دور داشت که جشنواره سینما حقیقت امروز دچار مسائلی شده است؛ به این معنی که امروز بسیاری از فیلم‌های مستند مستقل با نگاهی متفاوت را در سینما حقیقت نمی‌بینیم. این‌ها در جشن مستقل خانه سینما ارائه می‌شوند و اکران زیادی ندارند اما سینما حقیقت محدودیت زیادی در نوع فیلم‌ها ایجاد کرده است.
جعفری تاکید کرد: یعنی واقعاً نمی‌توانید در جشنواره سینما حقیقت همه دیدگاه‌ها و نگاه‌های مختلف در سینمای مستند ایران را ببینید. این اتفاق خوبی نیست و مسئولان ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رده‌های دیگر باید اجازه دهند که فیلم‌های مستند مستقل بتوانند در این جشنواره ارائه شوند.
کارگردان واگویه ها (۱۳۷۹) تصریح کرد: بر اساس آنچه بیان شد باید بگوییم جشنواره سینما حقیقت که اتفاق بسیار مهمی در سینمای مستند ما است، می بایست خودش را به سمت فیلم‌های مستقل و متفاوت (در فرم، محتوا و موضوع) سوق دهد تا آیینه‌ای از سینمای مستند ما باشد. اگر این جشنواره مهم بدل به یک آینه شود، می‌تواند نگاه‌ها و سلیقه‌های جدید را انعکاس دهد.
«حقیقت» نوروز سینمای مستند است
مرتضی پایه شناس دیگر کارگردان مستندساز و خالق مستند نامه ۲۶ آبان ۵۹ (۱۳۹۰) نیز در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با تاکید بر کارکردهای عملی جشنواره سینما حقیقت خاطرنشان کرد: جشنواره حقیقت به گمان من دو کارکرد پیدا کرده است؛ یک، دورهمی سالانه مستندسازان و دید و بازدید و در جریان کار و وقایع قرار گرفتن خود مستندسازها و شرکت در کارگاه‌ها که به نظر من خوب است و جای خالی آن احساس می‌شد و من از آن به نوروز سینمای مستند تعبیر می‌کنم که هرسال بهتر شده است و پیشرفت را می‌شود در آن احساس کرد. دیگر، محلی برای رجوع بینندگان حرفه‌ای و پیگیر سینمای مستند برای دیدن فیلم‌های به خروجی رسیدۀ سال گذشته.
خالق مستندهای فیلم ناتمامی برای دخترم سمیه (۱۳۹۲) و گلوله‌باران (۱۳۹۸) تصریح کرد: برای پیشرفت در کارکرد اول، خوب است که تسهیلاتی برای مستندسازهای شهرستانی برای حضور در جشنواره در نظر گرفته شود و برای پیشرفت در کارکرد دوم، هم‌زمان با جشنواره حداقل در مراکز استان‌ها هم نمایش فیلم‌ها اتفاق بیفتد.
وی افزود: می‌دانم که نمایش آنلاین سال گذشته به‌واسطه کرونا پا گرفت؛ اما می‌خواهم بگویم که نمایش آنلاین هرگز نمی‌تواند جای نمایش‌های حضوری را در جشنواره‌ها بگیرد. تجربه باهم فیلم دیدن و گپ و گفت‌های بعد از هر فیلم، چیزی نیست که بشود با نمایش آنلاین جایگزینش کرد و هرکدام کارکرد خودشان را دارند.
«حقیقت» در غرب آسیا بی‌همتاست
رضا خوشدل راد مستندساز و کارگردان مستند یادمان (۱۳۷۸) هم در تشریح وضعیت جشنواره سینما حقیقت از آغاز تا به امروز، به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: از دوره اول شروع سینما حقیقت همراه آن بودم به دلیل این که برنامه‌های تلویزیونی‌اش را می‌ساختم؛ آقای محمدمهدی طباطبایی نژاد مدیر هفتمین تا دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از ۱۳۹۲تا ۱۳۹۸ در حفظ، اعتلا و افزایش کیفیت جشنواره سینما حقیقت بسیار اثرگذار بود و زندگی‌اش را برای این جشنواره گذاشت.
کارگردان مستندهای الفبا (۱۳۹۳) و قصه های آب (۱۳۹۶) اظهار داشت: البته دیگرانی هم بودند که این مسیر را ادامه دادند ولی آقای طباطبایی نژاد این مسیر را اعتلا داد و با تیم خود آن را به سمتی هدایت کردند که امروز در غرب آسیا نمونه‌ای چون سینما حقیقت پیدا نمی‌کنید.
وی تاکید کرد: سینما حقیقت ستاره‌ای در غرب آسیا است و این نتیجه تلاش‌های بیش از یک دهه گروهی است که برای آن بسیار تلاش کردند؛ اگرچه همه گیری کرونا آسیب‌هایی را به روند و جریان جشنواره سینما حقیقت وارد ساخت اما امیدوار هستیم که دوباره روزهای خوب آن را ببینیم.
جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران با نام شناخته شدۀ جشنواره سینما حقیقت، از سال ۱۳۸۶ توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان سینمایی و سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز به کار کرد.
اولین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در سال ۱۳۸۶ برگزار شد و طی همه این سال‌ها، سینماحقیقت به مهمترین رویداد سینمای مستند ایران و منطقه خاورمیانه بدل شده است.
جشنواره سینما حقیقت که با نمایش سه دسته مستندهای کوتاه، نیمه بلند و بلند فعالیت می کند شامل بخش‌های: مسابقه ملی، مسابقه بین‌الملل، جایزه شهید آوینی، بخش‌های جنبی ملی و بین‌المللی، بازار بین‌المللی فیلم مستند و کارگاه‌های تخصصی است.
پانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» ۱۸ تا ۲۵ آذرماه به دبیری محمد حمیدی مقدم برگزار می‌شود.