ایدز و تابویی که باید شکسته شود

به گزارش ایرنا، یک دسامبر مصادف با ۱۱ آذر، روز جهانی مبارزه با ایدز نام گذاری شده است. 

ایدز سندروم نقص ایمنی اکتسابی است که توسط ویروسی به نام HIV منتقل می‌شود و می‌تواند فرد مبتلا را به مرور و با توجه به شدت بیماری به کام مرگ بفرستد، ویروسی که به مراتب منحوس تر و موذی تر از کرونا است و درمان قطعی ندارد.

HIV  و اهمیت پیشگیری از آن یکی از معضلات اجتماعی مطرح در سطح جهان از جمله کشور ماست، بر اساس آمارهای منتشر شده، نزدیک به ۳۸ میلیون نفر در جهان و ۳۷ هزار نفر از جمعیت کشور به این ویروس مبتلا هستند. ویروسی که به نظر می رسد درد و رنج وجودش برای مبتلایان کم تر از درد و رنج آسیب های اجتماعی آن از جمله انگ زدن ها و قضاوت ها و طرد شدن از اجتماع باشد.

از همین رو بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت روان معتقدند، ۸۰ درصد از مبتلایان به ایدز از بروز اختلالات روانی رنج می برند. اضطراب و داشتن احساسی ناخوشایند و همچنین عدم اعتماد به نفس از همراهان همیشگی این دسته از بیماران هستند.

ناآگاهی عامل اصلی ابتلا به ایدز

زهرا (نام مستعار) یکی از بانوان قزوینی است که به دلیل رفتارهای پرخطر و غلط جنسی، به ایدز گرفتار شده و تحت مراقبت قرار دارد.

او در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص ماجرای ابتلایش به این بیماری گفت: ۲ ماه پس از ازدواج درگیر بیماری و ضعف جسمانی شدم و علائمی شبیه به آنفلوانزا داشتم، یک لحظه در تب می سوختم و لحظه ای دیگر از سرما به خود می لرزیدم و وقتی به پزشک مراجعه کردم، آنتی بیوتیک های قوی برایم تجویز کرد که با خوردن آن ها روز به روز وضعیتم وخیم تر می شد تا اینکه پس از یک ماه دست و پنجه نرم کردن با این وضعیت و تشدید احساس نگرانی با تجویز پزشک آزمایش خون دادم.

مریم ادامه داد: ایدز برای من همیشه یک تابو بود و حتی به ذهنم هم خطور نمی کرد که روزی به آن مبتلا شوم اما امروز انگ ایدزی بودن بر پیشانی ام چسبیده است و دلیل آن سرایت این بیماری از سوی همسرم بوده است.

این شهروند اضافه کرد: نا آگاهی اصلی ترین عامل ابتلای من به این بیماری بود البته پس از آنکه متوجه ابتلا به بیماری ام شدم، همسرم این موضوع را نمی پذیرفت و بیماری خود را انکار میکرد اما با گذشت زمان اشتباه خود را پذیرفت و حالا هر دو نفرمان تحت کنترل هستیم.

زهرا با بیان اینکه ایدز خانواده، تحصیل و حق مادری را او گرفته است،افزود: ترس، افسردگی و برچسب زدن ها باعث شده تا قدرت مقابله با افراد جامعه را نداشته باشم، البته روحیه ام این روزها خیلی بهتر از قبل شده و باید بپذیرم که با ایدز می توان زیست اما گفتن این حرف ها برای یک بیمار ایدزی تنها در گفتار ساده است و در عمل سختی های خاص خود را دارد.

او ادامه داد: اکثر افراد خانواده و آشنایان که از بیماری ما مطلع هستند از من و همسرم می ترسند و حتی این فرهنگ برای خانواده های بیماران هنوز جا نیافتاده است که راه های انتقال این بیماری چگونه است.

زهرا با ابراز گلایه مندی از سیستم درمانی و مراکز بهداشت تصریح کرد: برای پیشگیری و کنترل معضل اعتیاد، آزمایش عدم اعتیاد یکی از الزامات قانونی است اما در خصوص این بیماری مراکز بهداشت اهتمام ندارند در حالی که اگر آزمایش ایدز و هپاتیت اجباری بود؛ شاید سرنوشت ما این گونه رقم نمی خورد.

بیماران مبتلا به ایدز در جامعه طرد می شوند

محمد کسری یک شهروند دیگر قزوینی است، او ۲۳ سال سن دارد و به گفته خودش، فرزند ایدز است.

این شهروند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص ابتلایش به این بیماری گفت: من و مادرم ناخواسته قربانیان این بیماری نحس هستیم و سال هاست ضمن رعایت اصول بهداشتی این موضوع را از دوستان و آشنایان و بستگان خود مخفی کرده ایم.

محمد کسری ادامه داد: در دوران کودکی همچون سایر کودکان اجازه بازی های طولانی مدت در کوچه و خیابان را نداشتم. مادرم از همان دوران کودکی به شدت نسبت به رفتارهای من سخت گیر بود و من به هیچ عنوان اجازه نداشتم با دوست هایم خوراکی بخورم.

او با بیان اینکه از هفت-هشت سالگی متوجه بیماری اش شده است؛ تصریح کرد: سخت گیری های مادرم در دوران کودکی به قدری زیاد بود که تمام اهالی محله فکر می کردند او وسواس مزمن دارد اما  چند روز پیش از مدرسه، دلیل رفتارهایش را به من گفت، البته وقتی سن و سالم بیشتر شد فهمیدم با چه بیماری روبرو هستم.

محمد کسری با بیان اینکه جامعه مبتلایان به ایدز را طرد می کنند، ادامه داد: درک و هضم این مسئله به قدری برایم دردناک بود که بسیار پرخاشگر و عصبی شده بودم و با دنیا سر جنگ داشتم. در مدرسه نیز تصمیم گرفته بودم هیچ دوستی نداشته باشم و تا پایان دانشگاه پایبند به این تصمیم بودم.

او از روزهای بد مبارزه با ایدز نیز صحبت کرد و گفت: به دلیل ضعف جسمانی نمی توانستم ورزش کنم و در دوران مدرسه زنگ های ورزش ساعات استراحت من بود ساعاتی که با حسرت به هم کلاسی هایم نگاه می کردم و چاره ای جز بغض و عصبانیت نداشتم.

محمد کسری با اشاره به اینکه به دلیل بیماری اش از مدرسه اخراج شده است؛ تصریح کرد: در دوران مدرسه با یکی از همکلاسی هایم که مدام مرا اذیت میکرد؛ درگیر شدم و از روی حرص آب دهانم را داخل آب میوه اش ریختم و چندروزی که گذشت عذاب وجدان گرفتم و فکر میکردم او هم ایدزی شده است.

وی ادامه داد: ماجرا را برایش تعریف کردم در نهایت مسوولان مدرسه متوجه بیماری من شدند و مدیر مدرسه من را به دلیل مسایل انضباطی اما در واقعیت تنها به دلیل ابتلا به ایدز و ترس از آلودگی مدرسه اش اخراج کرد حتی پس از اخراج به مدارس دیگر موضوع را اطلاع داد تا از حضور من جلوگیری شود.

محمد کسری با بیان اینکه ایدز یک بیماری قابل پیشگیری و قابل کنترل است، در پایان گفت: واقعا لازم نیست مردم از ما بترسند چراکه ایدز قابل کنترل است و سرایت آن به سادگی ممکن نیست.

شاید اگر اطلاع رسانی مناسبی از ایدز در جامعه صورت گرفته بود، محمدکسری که ناخواسته دچار این بیماری شده به جای اینکه خود را فرزند ایدز بداند تعابیر بهتری از خود می داشت.

افسردگی شایعترین اختلالات روانی بیماران ایدزی 

محدثه کشاورز، یک روانشناس قزوینی است که در راستای سلامت بهداشت روانی بیماران مبتلا به ایدز دارای نظر و تجربه است.

او در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه تعداد بی شماری از افراد مبتلا به ایدز دارای اختلالات روانی هستد،افزود: افسردگی یکی از شایع ترین اختلال در این دسته از بیماران است که در صورت عدم درمان به دلیل قرارگیری افراد مبتلا در موقعیت های روانی استرس زا تشدید و باعث بروز برخی مشکلات جدی تری برای آنان خواهد شد.

این روانشناس با بیان اینکه با پیشرفت ایدز شاهد بروز اختلالات روانی بیشتر در افراد مبتلا به این بیماری هستیم،اظهار داشت: اختلالات روانشناختی، پرخاشگری، سرکوب نیازهای جنسی، عفونت های قارچی و باکتریایی از عوارض تشدید بیماری به شمار می رود.

کشاورز همچنین گفت: تمایل به خودکشی و آسیب به خود از دیگر معضلات مطرح در بیماران مبتلا به ایدز است که باید این موضوع نیز هم توسط جامعه و هم توسط خانواده و سازمان های متولی جدی گرفته شود.

کشاورز با بیان اینکه جامعه رفتاری یک طرفه با افراد مبتلا به ایدز دارد، افزود: متاسفانه پذیرش مبتلایان به این بیماری در جامعه بسیار سخت است و همین عدم پذیرش و عکس العمل های موجود در سطح جامعه سبب شده تا بیماران از بازگو کردن مشکلات و بیماری هایشان بترسند و در نتیجه شاهد زنجیره انتقال این بیماری باشیم.

او با بیان اینکه شاهد کاهش سن اعتیاد هستیم که این یک زنگ خطر به شمار می رود، تصریح کرد: این موضوع علاوه بر آسیب های اجتماعی فراوانی که به دنبال دارد، احتمال گسترش ایدز را در بین افراد دارای اعتیاد و خانواده های آنان افزایش می دهد.

این روانشناس ادامه داد: ۲ سال پیش در یکی از سمینارهای مرتبط با بیماری ایدز، سن ابتلا به این بیماری را از ۱۵ سالگی مطرح کردند که همین موضوع می تواند سبب بروز مشکلات اجتماعی بسیاری شود.

کشاورز همچنین بیان کرد: معمولا بیماران مبتلا به ایدز باید از نظر روانشناسی و روانپزشکی تحت درمان قرار گیرند، چراکه این افراد اغلب دارای خشم و حس انتقام جویی از جامعه هستند.

ایدز درمان قطعی ندارد اما قابل کنترل است

بهزاد نجف پور پزشک و کارشناس ایدز در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: HIV ویروسی است که سیستم ایمنی بدن را هدف قرار می دهد که در راس آن گلبول های سفید قرار دارند.

اوبا بیان اینکه ایدز یک بیماری خاموش و فاقد علامت است،تصریح کرد: مادامی که سیستم ایمنی بدن تضعیف می شود؛ هر ویروس فرصت طلبی می تواند وارد بدن شده و به آن آسیب برساند و باید بهتر گفت که HIV با هدف قرار دادن سیستم ایمنی بدن و تخریب آن این فرصت را در اختیار عفونت های فرصت طلب از جمله انواع سرطان ها، ذات الریه و عفونت های دستگاه های گوارشی برای حمله به بدن قرار می دهد.

نجف پور با اشاره به اینکه اگر فردی به موقع در مرحله ورود ویروس HIV از بیماری خود مطلع شود می تواند با روش های کنترل، از پیشرفت ویروس HIV و ورود به مرحله ایدز جلوگیری کند، اظهار داشت: دانشگاه علوم پزشکی قزوین در راستای بیمار یابی و  کشف به هنگام بیماران تمرکز دارد و خوشبختانه درمان ایدز به قدری پیشرفت کرده که این بیماری قابل کنترل شده است.

او با بیان اینکه البته این بیماری درمان قطعی ندارد،اظهار داشت: هنوز روش درمان قطعی برای ایدز مطرح نشده اما این بیماری با درمان های موجود قابل کنترل است و با پایبندی مناسب به درمان علاوه بر اینکه فرد وارد مرحله پیشرفته بیماری نمی شود احتمال انتقال ویروس از فرد مبتلا به افراد سالم به شدت کاهش می یابد.

نجف پور همچنین افزود: خدماتی که از سوی دانشگاه علوم پزشکی قزوین برای بیماران مبتلا به ایدز ارائه می شود؛ بر اساس استانداردها و مصوبه های وزرات بهداشت است و کلیه خدمات ازجمله ارائه داروها، درمان، آزمایشات عمومی و تخصصی به صورت رایگان در اختیار مبتلایان قرار می گیرد.

این پزشک قزوینی بیان کرد: مرکز مشاوره ایدز نیز علاوه بر ارائه خدمات درمانی اقدام به مراقبت و آموزش های مورد نیاز بیماران نظیر ارائه آموزش های لازم برای رفتارهای بیماران و اطرافیان آنها به صورت دوره ای می‌کند.

نجف پور همچنین عنوان کرد: مرکز مشاوره بیماری های رفتاری علاوه بر ارائه آموزش به بیماران، در راستای مسئولیت اجتماعی که دارد، آموزش هایی را در اختیار عموم مردم در گروه های مختلف از جمله دانش آموزان، سربازان؛ زندانیان و دانشجویان ارائه می دهد.

او ادامه داد: کاهش استرس اجتماعی و تابو شکنی از جمله اهداف دانشگاه علوم پرشکی قزوین در مواجه با این بیماری است که این امر سبب می شود افرادی که به هر دلیلی به آن مبتلا هستند با ترس کمتری به مراکز درمانی مراجعه و خدمات دریافت کنند. 

این پزشک مربوطه بیان کرد: با توجه به اینکه قطع زنجیره ابتلا به ایدز در گرو رعایت رفتارهای پر خطر است، مرکز مشاوره بیماران ایدز در راستای ترک اعتیاد تزریقی بیماران نیز تلاش میکند و در مواقعی که ترک اعتیاد ممکن نبود؛ با ارائه سرنگ های استریل رایگان سعی در کاهش این معضل دارد.

وی ادامه داد: باتوجه به اینکه روش های مقاربتی و جنسی یکی از رفتارهای پر خطر ابتلا به ایدز است و سرایت بیماری به واسطه این روش در دهه اخیر رو به فزونی یافته بنابراین خدماتی نظیر آموزش رفتارهای جنسی بی خطر و ارائه رایگان وسایل محافظت جنسی به افراد مبتلا و  افراد در معرض ابتلا از دیگر روش های پیشگیرانه دانشگاه علوم پزشکی است. 

وی همچنین گفت: انتقال ویروس HIV از طریق مادران مبتلا به این بیماری از دیگر روش های قابل سرایت است که با مراقبت های انجام شده به زیر۲ درصد رسیده و در استان تمامی مادران مبتلا که بهنگام شناسایی شده اند و باید یادآور شد چند سالی است که تمامی مادران باردار کشور به صورت رایگان از نظر ابتلا به اچ آی وی مورد ارزیابی قرار می گیرند.

این پزشک گفت: تمامی خدمات ارائه شده رایگان و محرمانه می باشد همچنین به صورت اختیاری بوده و هیچ اجباری برای آن وجود ندارد.

مراجعه ۵۸ بیمار مبتلا به ایدز در باشگاه مثبت 

مدیرکل بهزیستی استان قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: باشگاه‌ مثبت مراکزی غیر دولتی است که برای حمایت روانی و  اجتماعی از مبتلایان به ایدز در سال ۱۳۹۲ راه‌اندازی شد.

علیرضا وارثی، یکی از اهداف راه‌اندازی این باشگاه‌ را انجام اقداماتی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری در سطح جامعه بوده یاد کرد و گفت: در این باشگاه‌، خدماتی ارایه می‌شود که شاید بیماران مبتلا به این بیماری در مراکز بهداشتی درمانی از دریافت آن معذور باشند.

این مسوول ادامه داد: برگزاری کلاس های آموزشی، مشاوره‌های فردی و خانوادگی، توزیع سبدغذایی،کمک هزینه‌های پزشکی و دندان پزشکی و ارایه کمک هزینه تحصیلی به فرزندان و فراهم کردن موقعیت‌های شغلی برای بیماران واجد شرایط و افراد تحت پوشش از اقدامات صورت گرفته در این باشگاه به شمار می رود.

وارثی همچنین گفت: خدمات ارائه‌ شده در این باشگاه‌ نمی‌تواند جایگزینی برای مراکز مجهز و تخصصی باشد، اما می‌تواند با توانمندسازی و بهره‌مندی از توان و مشارکت مبتلایان، کمک رسان برنامه‌های موجود در حوزه سلامت باشد.

مدیرکل بهزیستی قزوین عنوان کرد: در باشگاه‌ مثبت پایبندی به درمان، آگاهی در مورد عفونت‌های این بیماری، نحوه تغذیه، سبک زندگی درست، آزمایش‌های دوره‌ای، مقاومت‌های دارویی، آگاهی در مورد درمان و عوارض درمان مورد توجه قرار می‌گیرد.

این مسوول ادامه داد: ارائه خدمات بهداشت روانی از دیگر برنامه های بهزیستی در باشگاه مثبت است که خدماتی مانند ارائه مشاوره قبل و بعد از تشخیص، نحوه اعلام ابتلا به دیگران، آموزش مهارت‌های ذهنی، تقویت وابستگی‌های اجتماعی و گروهی، شیوه مواجهه با انگ و تبعیض، احتمال ابتلا به افسردگی، عوارض روانی عفونت و مرگ صورت می گیرد.

وارثی با بیان اینکه در باشگاه مثبت قزوین ۵۸ پرونده فعال وجود دارد؛ اظهار داشت: بی شک تعداد مبتلایان به ایدز در استان بیش از تعداد پرونده های ثبت شده در بهزیستی است.

این مسوول همچنین گفت: اعتبار پرداختی به هر مدد جو در طی سال جاری ۲۵۰ هزار تومان در حوزه درمان و ۲۵۰ هزار تومان در حوزه توانمند سازی است.

وارثی با بیان اینکه از تعداد پرونده های موجود در بهزیستی ۱۷ پرونده مربوط به زنان و ۴۰ پرونده مربوط به مردان و یک پرونده مربوط به یک کودک است،افزود: خوشبختانه در سال اخیر نوزاد مبتلا به HIV در شیر خوارگاه پذیرش نشده است و امیدواریم با آگاهی بخشی زنجیره ابتلا به ایدز قطع شود.

نکته:

شکستن تابوی ایدز در کنار ارائه آموزش ها گامی اساسی در کاهش این بیماری است، بسیاری از افرد جامعه به دلیل قضاوت های اشتباه افراد، حاضر به پذیرش بیماری و قرار گرفتن در مسیر درمان نیستند و به تبع مشکلاتی را برای جامعه به وجود می آورند.

باتوجه به کاهش سن اعتیاد و همچنین افزایش رفتارهای پر خطر جنسی تنها آگاهی و رعایت دستورالعمل های بهداشتی است که می تواند در قطع زنجیره ابتلا به HIV کمک حال جامعه باشد. آموزش هایی که باید توسط رسانه ها نه فقط در هفته منتهی به روز جهانی مبارزه با ایدز بلکه در تمام فصول و مناسبت ها به شهروندان دیکته شود، ضروری است.