به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، سپهر خلجی در نشست برخط تخصصی وارونگی افکار عمومی اظهار داشت: یکی از موضوعات مهم برای نظام حکمرانی افکار عمومی است؛ زیرا دولت ها و نظام‌ها بدون توجه به افکار عمومی نمی توانند برنامه ریزی کنند و در موضوعات مهم و راهبردی اگر توجه لازم را به افکار عمومی نداشته باشند، به احتمال زیاد آن برنامه با شکست مواجه می‌شود.
وی با اشاره به کار پژوهشی از دو سال پیش در مورد این موضوع، گفت: با حدود ۴۳ نفر از اساتید دانشگاه در رشته‌هایی چون ارتباطات و روانشناسی اجتماعی و فعالان رسانه گفت‌وگو کردیم و مجموعه تلاش ها در قالب کتابی به نام وارونگی افکار عموی توسط خبرگزاری فارس چاپ شد. موضوع کتاب وارونگی افکار عمومی به لحاظ پژوهشی جدید است و محتوایی غیرتکراری و عمیقا کاربردی دارد. یکی از ویژگی های دیگر کتاب اینکه به صورت میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای به موضوع پرداخته است.
خلجی با بیان این که سرعت گردش اطلاعات، سهولت دسترسی و تکثر پیام، ارتقای سطح دانش شهروندان، تغییرات فناوری و تحول سبک زندگی اثر نوپدیدی بر افکار عمومی گذاشته، توضیح داد: مهار و مدیریت امواج سهمگین ناشی از افکار عمومی در مسائل مختلف به دغدغه دولت‌ها و نظام‌ها تبدیل شده است. افکار عمومی صدای مردم است و همه دستگاه ها ناچار باید به افکار عمومی توجه داشته باشند. مطالعات مختلفی در این رابطه انجام شده بود. ولی وارونگی افکار عمومی مورد بحث قرار نگرفته بود.
در تعریف جامعی که از مجموع بررسی‌ها به دست آوردیم، وارونگی افکار عمومی به معنای عملکرد واکنشی افکار عمومی است به شکلی که مطابق پیش بینی ها نباشد. در واقع مردم در گروه های مختلف اجتماعی در معرض پیام های مختلف قرار می گیرند. دولت باید بتواند این تغییرات و دگرگونی‌ها را رصد و پایش کند.
خلجی با بررسی علل بروز وارونگی افکار عمومی، زمینه های ایجاد، عوامل مداخله‌گر و پیامدهای بروز این پدیده اظهار داشت: وارونگی افکار عمومی مساله‌ای پیچیده و چندعاملی است. از دست رفتن اعتماد مهمترین زمینه برای بروز وارونگی افکار عمومی است. همچنین از دست رفتن مرجعیت رسانه های رسمی، بی اعتمادی نسبت به رسانه و نظام اطلاع رسانی، احساس عدم صداقت میان مدیران، خلف وعده آنها، دوگانگی حرف و عمل در بین مسئولان از مهم ترین علل این پدیده است.
ضعف ساختار رسانه‌های رسمی، نداشتن رسانه حرفه‌ای
این مدرس دانشگاه احساس فقدان تاثیرگذاری در تصمیم‌های ملی، عواطف و احساسات، سواد رسانه‌ای، نقش بسترهای اقتصادی و فرهنگی و شفافیت پایین را جزء عوامل مداخله‌گر در بروز این پدیده دانست.
خلجی گفت: اتخاذ رویکرد واکنشی از سوی افکار عمومی، کاهش سرمایه اجتماعی و رفتار معکوس افکار عمومی، اختلال در قدرت تصمیم گیری در مقابله با مسائل مختلف اجتماعی، تنزل اعتماد اجتماعی، از دست رفتن مرجعیت رسانه های رسمی، حاکم شدن فضای ناامیدی و از بین رفتن فرصت ها از جمله پیامدهای این پدیده است.
عضو شورای‌عالی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) صداقت با مردم از سوی مدیران، شفافیت و رفع ابهام، ارتقای کارآیی و اصلاح رفتارها، اقناع کنندگی تصمیم ها، نفرستادن پیام های متناقض، اطلاع رسانی بهنگام و توجه به ابزارهای ارتباطی نوین را از جمله پیشنهادهایی برشمرد که برای مقابله با پدیده وارونگی افکار عمومی موثر است.
افکار عمومی با اقناع ارتباط مستقیمی دارد
سید نظام موسوی، سخنگوی مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه مقوله افکار عمومی را امری تمام نشدنی دانست و گفت: کسانی که دغدغه های حاکمیتی و مکتبی دارند؛ مدام با این مساله درگیر هستند. افکار عمومی با اقناع ارتباط مستقیمی دارد واقناع فقط یک بحث عقلانی نیست. اقناع باید قلبی و عاطفی باشد تا رضایت شکل بگیرد. در واقع رضایت عامه ای که در مفاهیم دینی ما وجود دارد به افکار عمومی مربوط می شود.
مدیرعامل اسبق خبرگزاری فارس، درباره موضوع بحران آب تاکید کرد: این موضوع که سیاسی هم نیست، به دلیل اینکه اقناع صورت نگرفته، تبدیل به مسئله شده است. ناکارآمدی در برخی بخش‌ها، فقدان اقناع و شفافیت و تحریف پیام در کنار هم منجر به مسئله اجتماعی شده است. رسانه ها و تصمیم سازان نتوانستند افکار عمومی را به نوعی اقناع کنند، در چنین شرایطی فقط نظام سیاسی و حاکمیت سیاسی نیست که ضربه می خورد بلکه نظام اجتماعی، سازمان اجتماعی و سرمایه های اجتماعی هم دچار مشکل می شوند.
رسانه‌های غربی در تلاش برای ازبین بردن اعتماد مردم هستند
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی نیز در ادامه جلسه گفت: رسانه‌های غربی با تمام توان در تلاش برای ازبین بردن اعتماد مردم هستند و مسئولان و رسانه های ما با نداشتن پیوست رسانه های و روایت اول مقصران اصلی تعرض رسانه های غیرمسئول، بی اعتمادی مردم و پدیده وارونگی افکار عمومی هستند.
اکبر نصرالهی افزود: آرایش رسانه‌ای، بازیگران، نوع و قواعد بازی تغییر کرده، تاکتیک های رسانه ها و نوع مدیریت افکار عمومی پیچیده و متکثر شده و با پدیده های چندلایه، مستمر و متکثر سروکار داریم. هرکس در این عرصه بتواند افکار عمومی را زودتر و بهتر مدیریت و هدایت کند، پیروز است.
وی با طرح این سوال که وارونگی افکار عمومی خوب است یا بد، تاکید کرد: خوب و بد بودن وارونگی افکار عمومی به موضع و نسبت مخاطبان و کاربران با فرستندگان پیام وابسته است؛ بنابراین وارونگی افکار عمومی ایرانیان هدف منتقدان و کنشگران رسانه ای و سیاسی معارض، منتقد و مخالف و در دستور کار آن هاست. اما برای رسانه های حاکم و همسو مضر و مخرب است و می‌تواند جلوی اجرای برنامه های کشور را بگیرد یا آن را با تاخیر مواجه کند.
رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بیان با تشریح علل وارونگی افکار عمومی خاطرنشان کرد: مهمترین علت وارونگی افکار عمومی، تغییر در آرایش رسانه ای، پدیده ارتباط جمعی شخصی و خروج کنشگری از انحصار کنشگران رسمی و حاکمیتی است.
در نشست های تخصصی دوشنبه های سوهانک که به همت دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطا ت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و با حضور دانشجویان، استادان و محققان برگزار می شود، هر هفته یک موضوع مهم روز بررسی و نقد و راهکار ارائه می‌شود.