تهران- ایرنا- طی روزهای گذشته، موضوع مفقود شدن تعدادی از کاشی‌های امامزاده شاهزاده محمد(ع) ورامین در رسانه‌های محلی بازتاب داشت که این موضوع به کنکاش تاریخ مرمت و بازسازی این بنای تاریخی نیاز دارد.

به گزارش ایرنا، در هشت کیلومتری جنوب‌شرق ورامین و در حاشیه روستای ایجدان، بنای امامزاده‌ای جلیل‌القدر واقع شده که به امامزاده شاهزاده محمد(ع) معروف است و نسبت ایشان به حضرت علی(ع) می‌رسد و اهالی روستاهای اطراف همواره از کرامات، معجزات و شفاعت آن حضرت تعاریف زیادی می کنند.

سبک معماری بقعه این امامزاده، با گنبدی بلند و زیبا و فیروزه ای دو پوسته بنا شده که از بیرون دارای طرح هشت ضلعی است.

مدخل ورودی اصلی بنا در ایوانی بزرگ سمت شرقی قرار دارد و در جرزهای طرفین ایوان با رعایت قرینه سازی کامل دو طاق دو طبقه ایجاد شده که بلندی ایوان به ارتفاع ۸.۵ متر می‌رسد.

گنبد آستانه از نوع دو پوشه و دارای ساقه‌ای بلند است و سرتاسر بدنه گنبد و ساقه آن با کاشی‌های معرق زیبا متشکل از ترکیب زیبای رنگ‌ها و اشکال هندسی زینت داده شده است.

داخل بنای حرم مطهر دارای طرح چهار ضلعی است که در ابتدای شروع گنبد حاشیه ای با گچبری دور تا دور بنا را طی می‌کند که این گچبری ترکیبی از گلدان و گل است که به طور هماهنگ تکرار می شود.


در داخل گنبد گچبری‌های تزئینی مرکب از چند بوته گل درون یک کادر به طور مورب قرار گرفته که بسیار زیبا است و در بالای این مدخل کتیبه‌ای از کاشی به خط نستعلیق که بر آن سوره علق و نام ناصرالدین شاه نوشته شده است.

در ایوان این بنا نیز نام امین السلطان میرزا علی اصغر خان و تاریخ ۱۳۰۳ هجری قمری به چشم می خورد.

قدمت بنای اولیه امامزاده به دوره زندیه می‌رسد که در دوره قاجار تعمیر شده است.

طی روزهای اخیر، موضوع مفقود شدن کاشی‌های قدیمی این بنای تاریخی، در برخی رسانه‌ها بازتاب‌هایی را در برداشته که بر اساس گفته رئیس دفتر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ورامین، هر گونه بازسازی و مرمت و بازسازی بنای امامزاده شاهزاده محمد(ع) به سال‌های دور مربوط است و هیچ گونه مرمتی توسط این نهاد دست کم در ۲۰ سال اخیر انجام نشده است.

ژیلا خدادادی درباره موضوع مرمت این بنای تاریخی به خبرنگار ایرنا گفت: هر چند که بناهای امامزادگانی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، زیر نظر میراث فرهنگی است ولی مرمت، بازسازی و نگهداری از این اماکن مقدس با همکاری ادارات اوقاف وامور خیریه انجام می‌شود.

وی افزود: بر اساس اعلام مسوولان گذشته دفتر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ورامین، آخرین بازسازی این بنا به حدود دهه ۶۰  و ۷۰ باز می‌گردد و تصاویر برجا مانده از این اثر در برخی از سایت‌ها و رسانه‌های مجازی نیز مؤید این امر است که در آن زمان، متولیان امر میراث فرهنگی، کاشی‌های گنبد را تعویض و در حاشیه دیواره‌ها نیز کاشی‌های جدید نصب کرده‌اند.

خدادادی اضافه کرد: با پیگیری‌های صورت گرفته و تحقیق از رؤسای گذشته این دفتر، از سال ۱۳۸۴ که دفتر میراث ورامین تاسیس شد، هیچ گونه تامین اعتباری برای مرمت بنای تاریخی امامزاده شاهزاده محمد تخصیص نیافت.

وی احتمال داد که پیش از ایجاد دفتر نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان ورامین، مسوولین و متولیان امر اقدام به مرمت و تعویض کاشی کرده‌اند که این موضوع با توجه به تخصیص اعتبارها و مناقصه‌های صورت گرفته برای انتخاب پیمانکار و نیز شرح خدمات در اداره کل میراث فرهنگی استان قابل پیگیری است.

وی اظهار داشت: در سال‌۹۷ و بر اساس گزارش اداره اوقاف و امور خیریه، بخش زیادی از سردر بنا به قصد ورود افراد ناشناس به داخل مکان واقع شدن ضریح تخریب شده بود که طی مکاتبه با دادستانی وقت، به علت شناسایی نشدن افراد، موفق به پیگیری نشدیم.

وی گفت: در آن زمان، معاونت وقت میراث فرهنگی، شکایتی را به دادستانی شهرستان ارسال کرد که با  توجه به این که بنای مذکور، فاقد نگهبان و سیستم دوربین مدار بسته بود، افراد خاطی شناسائی نشدند و امکان پیگیری این موضوع وجود نداشت.

رئیس دفتر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ورامین افزود: با توجه به طولانی شدن پروسه مرمت از طرف اداره کل اداره، اداره اوقاف شهرستان بدون هماهنگی این دفتر به منظور جلوگیری از ورود غیر مجاز و هتک حرمت امامزاده اقدام به مرمت سر درب بنا با کاشی های جدید با عنوان شاهزاده محمد کرد که این کاشی‌ها همچنان وجود دارد.

وی ادامه داد: هیات امنای این اثر تاریخی نیز اذعان داشتند که طی هشت سال گذشته، هیچ گونه مرمتی توسط میراث فرهنگی و اداره اوقاف ورامین در این محل تاریخی انجام نشده است و تنها مرمت صورت گرفته در همان بهمن ماه ۱۳۹۷ توسط اداره اوقاف ورامین صورت گرفت تا از ورود افراد سودجو جلوگیری شود.

خدادادی اضافه کرد: قدمت این بنا، عوامل جوی و همچنین کانال آبی که از کنار امامزاده می گذرد موجب انتقال رطوبت به بناشده که این امر موجب سقوط و ریزش کاشی‌ها می‌شود.

وی اضافه کرد: این موضوع نیز در تاریخ چهارم بهمن ماه سال گذشته به مسوولان مربوطه گزارش شد اما با وجود پیگیری‌ ها، موفق به جذب اعتبار لازم جهت مرمت نشدیم.

خدادادی تأکید کرد: به طور قطع کاشی‌هایی که از آن به عنوان مفقود و یا سرقت شده در رسانه‌ها یاد شده، ارتباطی به سال‌های اخیر ندارد و با تجهیز سیستم‌های ایمنی و وجود نگهبان، با جدیت از بناهای تاریخی از جمله امامزاده شاهزاده محمد مراقبت می‌شود.

به گزارش ایرنا، برای رسیدن به مرقد مطهر امامزاده شاهزاده محمد کافی است پس از میدان ولیعصر(ع) ورامین، از جاده موسوم به قاسم آباد هشت کیلومتر به سمت جنوب حرکت کنید و پس از رسیدن به چهارراه روستای ایجدان به سمت راست حرکت کرده و پس از یک کیلومتر به مزار این امامزاده واجب التعظیم برسید.

ورامین با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۳۵ کیلومتری جنوب‌شرق تهران واقع شده و ۷۸ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد.