به گزارش ایرنا، تالابها و منابع آبی آذربایجان‌غربی که از شمالی ترین نقطه تا مرزهای جنوب استان گسترده شده اند در ۲ فصل پاییز و بهار علاوه بر زیبایی طبیعت آن، میزبان هزاران قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی می‌شوند.
این میزبانی بر زیبایی‌های این تالابها می‌افزاید و در این فصول هنگام نزدیک شدن به تالابها علاوه بر مشاهده کلونی‌های چند صد قطعه‌ای پرندگان در حال استراحت و تغذیه، صدای دلنشین و متنوع انواع پرندگان نیز به گوش می‌رسد.
طبق گفته های کارشناسان، آذربایجان‌غربی به لحاظ برخورداری از شرایط خاص توپوگرافی، پوشش گیاهی غنی و منابع آبی فراوان، دارای زیستگاه‌های مناسبی برای گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله پرندگان است و تلفیق عوامل اقلیمی و شرایط جغرافیایی سبب شده تا تنوع زیستگاهی کم نظیری از تالابها و دشت‌ها تا جنگل‌ها و تپه ماهورها و مناطق کوهستانی را در این استان شاهد باشیم.
بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام یافته توسط اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در سالهای اخیر بیش از ۵۸ گونه پستاندار، ۳۰۲ گونه پرنده و بیش از ۲۵ گونه خزنده و دوزیست در استان زیست می‌کنند.
قرار گرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان، وجود گونه‌های در حال انقراض و کمیاب و امنیت کافی و وجود منابع غذایی غنی از مهمترین ویژگی تالابهای آذربایجان‌غربی است که این استان را از این لحاظ به یکی از استان‌های برتر کشور تبدیل کرده است.
اما امسال نگرانی هایی از بابت میزان مهاجرت پرندگان به این استان وجود دارد که علت اصلی آن کمبود بارندگی ها و تغییرات اقلیمی است و کارشناسان منتظرند تا میزان استقبال پرندگان از زیستگاهها را در مقایسه با سالهای بعد مورد ارزیابی قرار دهند چرا که این مهاجرتها علاوه براینکه براکوتوریسم موثر است در تنظیم زنجیره طبیعی حیات و اکوسیستم منطقه نیز بی تاثیر نخواهد بود.
آذربایجان‌غربی یکی از مسیرهای اصلی پرندگان مهاجر در دنیا است
یکی از ویژگی‌های مهم آذربایجان‌غربی علاوه بر وجود بیش از ۷۰ منبع آبی غنی و مناسب برای پرندگان و وجود رودخانه های مهم، قرار گرفتن این استان در مسیر مهاجرت پرندگان از عرض های شمالی به جنوب و برعکس در ۲ فصل پاییز و بهار است.
پرندگان مهاجر در این ۲ فصل هنگام کوچ بهاره و پاییزه خود به منظور استراحت و تغذیه وارد تالابها و منابع آبی این استان شده و مدتی را در آنها سپری می‌کنند و سپس به کوچ خود ادامه می‌دهند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: این استان به دلیل دارا بودن چندین زیستگاه آبی یکی از مسیرهای مهم و اصلی مهاجرت پرندگان در دنیا به شمار می‌رود.
امید یوسفی اظهار داشت: با توجه به مناسب بودن شرایط زیستی در تالابها و زیستگاه‌های آبی در فصول مهاجرت بیش از ۲۰۰ گونه پرنده مختلف وارد آذربایجان‌غربی می‌شوند.
وی با بیان اینکه بیشترین مهاجرت به حوزه تالابهای مهاباد، نقده و پلدشت انجام می‌شود، افزود: مهاجرت هزاران پرنده زیبا به تالابها و رودخانه‌های آذربایجان‌غربی اتفاق کم‌نظیری است که در ۲ فصل پاییز و بهار در استان روی می‌دهد که نمونه مشابه آن را کمتر می‌توان در سایر استان‌های کشور مشاهده کرد.
وی اضافه کرد: تالابهای آذربایجان‌غربی به دلیل امنیت و شرایطی زیستی مناسبی که برای پرندگان دارد، استراحتگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان مهاجری است که همه ساله در مسیر پرواز خود وارد آنها می‌شوند.
"یوسفی" افزود: تالابهای "سولدوز" و "حسنلو" در شهرستان نقده، "کانی‌برازان" و "یوسف‌کند"در مهاباد و رودخانه و سد ارس در پلدشت و نوروزلو در میاندوآب و پارک ملی دریاچه ارومیه مهمترین مقصد برای پرندگان مهاجر در استان به شمار می‌رود.
زیستگاه‌های آبی استان سالانه میزبان بیش از ۱۰۰ هزار بال پرنده آبزی و کنارآبزی است
در فصل مهاجرت گونه هایی از قبیل فلامینگو، انواع مرغابی‌ها، پلیکان خاکستری و سفید، تنجه، قوی گنگ و فریاد کش، عروس غاز، غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید کوچک و بزرگ، درنای طناز، درنای معمولی، انواع کاکائی، کفچه نوک، آنقوت، انواع آبچلیک، قرقی، انواع کشیم، انواع خوتکا، آووست، انواع کاکائی، به زیستگاه‌های آذربایجان غربی مهاجرت دارند.
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: زیستگاه‌های آبی استان سالانه میزبان بیش از ۱۰۰ هزار بال پرنده آبزی و کنارآبزی است که این پرندگان به منظور زمستان‌گذرانی وارد تالابها می‌شوند.
براساس گفته های مهران نظری با توجه به وضعیت تالابها و منابع آبی آذربایجان‌غربی، شمار زیادی از پرندگان آبزی و کنارآبزی در زیستگاه‌های آبی استان سالانه میهمان می شوند که از این مجموع حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد پرندگان بومی و مابقی پرندگان مهاجر هستند.
وی بیان کرد: بسیاری از پرندگان در فصل بهار برای لانه‌سازی و جوجه‌آوری وارد تالابهای آذربایجان‌غربی می‌شوند و به همین خاطر کمتر در طول روز دیده می‌شوند اما در فصل پاییز حضور پرندگان بیشتر به منظور زمستان گذرانی و استراحت و تغذیه است و در طول روز می‌توان با چشم عادی یا با دوربین آنها را مشاهده کرد.
نظری با اشاره به اینکه طبق روال سالهای قبل اواخر تابستان و اوایل پاییز زمان آغاز مهاجرت پرندگان به تالابهای استان است اظهار داشت: به علت شرایط آب و هوایی و اقلیمی و گرم بودن هوا هنوز جمعیت اصلی پرندگان وارد استان نشده اند و باید منتظر بود تا فصل اصلی مهاجرت در روزهای آینده فرا برسد.
وی اضافه کرد: امسال بارش‌ها کم بوده است و موجب کاهش تراز آب زیستگاه‌های آبی و تالابهای آذربایجان‌غربی شده و به همین دلیل در مقایسه با سال گذشته میزان حضور پرندگان مهاجر در این زیستگاهها هنوز مشخص نیست.
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ورود پرندگان مهاجر به زیستگاه‌های آبی استان از اواخر شهریور هر سال شروع و تا دیماه که فصل سرما و یخبندان شروع می‌شود، ادامه دارد.
سه تالاب شهرستان نقده خشک شده است
شهرستان نقده در جنوب آذربایجان غربی یکی از مهمترین زیستگاه ها برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجربوده این شهرستان با ۱۸ رودخانه دایمی و فصلی و سه تالاب بین المللی حسنلو، دورگه سنگی و یادگارلو توانسته است میزبان خوبی در سالهای گذشته از پرندگان داشته باشد.
اما رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: برخی تالابهای این شهرستان امسال حال و روز خوبی ندارند و آبگیری با توجه به کمبود بارندگی ها مطلوب نبوده است.
براساس اظهارات محمدیان تالاب سولدوز ۵۰ درصد آبگیری و تالاب حسنلو به علت عدم تخصیص حق آبه خشک شده است اما تالاب دورگه سنگی از وضعیت بهتری برخوردار است و می تواند میزبان خوبی برای پرندگان مهاجر باشد.
محمدیان براین باور است که تالاب یادگارلو، شورگل و طالقان هم خشک شده است و کشاورزی سنتی، وجود چاههای غیر مجاز و کمبود بارندگی از علل عمده نابودی این تالابهاست.
طبق گفته های وی تعداد غاز های مهاجر در زیستگاه های این شهرستان ها بین ۵۰ تا ۶۰ بال می تواند باشد و تعداد ۳۰ بال قو، فلامینگو، پلیکان، خوتکا، اردک و تنجه نیز در این شهرستان به چشم می خورد که نسبت به پارسال بسیار کاهش یافته است.
محمدیان با بیان اینکه نقده از نظر وسعت تالابی جزو شهرستان های پیشتاز استان است، گفت:وسعت تالابهای این شهرستان هفت هزار هکتار است و سال گذشته پنج تا هفت هزار غاز خاکستری در منطقه تردد داشتند که با توجه به مساعد بودن شرایط تا فروردین ماه امسال در زیستگاه های نقده ساکن بودند.
دشت شیبلوی پلدشت همچنان مامن پرندگان مهاجر است
شهرستان پلدشت در شمالی ترین نقطه آذربایجان غربی ودر ۲۷۰ کیلومتری ارومیه با ۴۸ هزار نفر جمعیت واقع شده است شهرستانی که با جمهوری خود مختار نخجوان همسایه بوده و اولین مامن پرندگانی است که از سرمای سیبری و عرض های شمالی به این مناطق پناه می آورند.
تالاب کنیکور با ۶۷۰ هکتار مساحت، عرب گلی با ۵۰ هکتار و شیبلو با سه هزار هکتار جزء سه تالاب و زیستگاه هایی هستند که هرساله تعداد کثیری از پرندگان برای زمستان گذرانی در آنها فرود می آیند.
رییس اداره محیط زیست این شهرستان با بیان اینکه تالاب قوری گل امسال خشک است و هنور آبگیری نشده گفت: سالانه بین ۶۰ تا ۷۰ نوع پرنده ابزی و کنار آبزی در این مکانها فرود می آیند و اصلی ترین گونه غازپیشانی سفید است.
میثم رحمتی ادامه داد: تالاب شیبلو سالانه پذیرای بیشترین تعداد پرندگان مهاجر با ۶ هزار قطعه است که در دسته چهار هزار و ۵۰۰ تایی و چند دسته ۵۰۰ تایی در این مکانها ساکن می شوند، درناهای معمولی و خاکستری، انواع پلیکان و کاکایی ها از جمله پرندگانی هستند که این تالابهای آرام را برای زمستان گذرانی انتخاب می کنند.
طبق اظهارات وی تالاب شیبلو همواره پرآب است و از زهکشهای زمینهای کشاورزی اطراف تغذیه می شود و عرب گلی نیز با دهها چشمه پر آب است و تالاب کنیکور هم با ۴۰ چشمه آب می تواند مامنی برای پرندگان باشد.
اهالی پلدشت میزبان خوبی برای پرندگان هستند
وی معتقد است که مردم پلدشت میزبانان خوبی برای پرندگان مهاجر هستند و این شهرستان حتی ۱۰ نفر شکارچی پرنده هم ندارد که بیانگر فرهنگ مطلوب زیست محیطی حاکم در این شهرستان است.
طبق اظهارات وی این منطقه برای پرندگان بسیار امن و آرام است و تمام شکارچیان که برای شکار به شیبلو می آیند از شهرستان ارومیه هستند و این موضوع تنها تهدید موجود برای پرندگان مهاجر است.
رحمتی با بیان اینکه تعداد شکارچیان امسال ۹۷ درصد کاهش یافته است بیان کرد: هنگ مرزی همکاری خوبی با محیط زیست در راستای دستگیری متخلفان شکار دارد.
قرار گرفتن ۳۹ گونه جانوری آذربایجان‌غربی در لیست IUCN
یکی از ویژگی مهم تالابهای آذربایجان‌غربی علاوه بر تنوع زیستی، حضور گونه‌های در حال انقراض و در لیست IUCN (لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها) است که بر اهمیت تالابها و سایر جانواران موجود در آنها افزوده است.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ۳۹ گونه جانوری که در لیست IUCN (لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها) قرار دارد، در زیستگاه‌های استان شناسایی شده است.
یوسفی اظهار داشت: از جمله این گونه‌ها می توان به ۱۸ گونه از طبقه پرنده، ۱۷ گونه پستانداران و چهار گونه دوزیست و خزندگان اشاره کرد.
وی اضافه کرد: اردک مرمری، بلوطی و سرسفید، غاز پیشانی سفید، عروس غاز، عقاب شاهی و تالابی، بالابان، کورکور حنایی، باکلان و دلیجان کوچک، شاهین پاسرخ، دال سیاه، هما و میش‌مرغ از جمله پرندگان زیستگاه‌های استان است که در معرض خطر و در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ۱۷ گونه پستاندار نیز از جمله قوچ و میش ارمنی، گوزن زرد ایرانی، کل و بز، پلنگ، سیاه گوش، هامستر خاکستری و طلایی، خفاش نعل اسبی کوچک، بزرگ، مهملی، بال‌بلند و مدیترانه‌ای، شنگ، گربه پالاس، سنجابک دم‌موشی و دوپای‌فرات در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند.
یوسفی اظهار داشت: چهار گونه دوزیست و خزنده نیز شامل سمندر آذربایجانی، سمندر کردستانی، لاک‌پشت مهمیزدار و افعی البرزی نیز در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند و در زیستگاه‌های استان زیست می‌کنند.
آذربایجان غربی با ۳۰ تالاب فصلی و دائمی طبیعی و یا انسان ساخت، با آب شور یا شیرین ۶۰۴ هزار هکتار از مساحت استان را دربرگرفته که پارک ملی دریاچه ارومیه بزرگترین و بی نظیرترین تالاب استان بوده و تالاب کانی برازان مهاباد به عنوان نخستین سایت پرنده نگری کشور ثبت شده است.