به گزارش ایرنا استان مرزی و کویری خراسان جنوبی ظرفیت‌های معدنی، کشاورزی، گردشگری و صنعتی فراوانی دارد که معرفی صحیح آنها می‌تواند زمینه جذب و حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به استان را مهیا کند و زمینه‌ساز توسعه اقتصادی شود.
خراسان جنوبی با وجود داشتن مرز طولانی با افغانستان (۳۳۱ کیلومتر) از استان‌های امن کشور به شمار می‌رود و مرز مشترک یک فرصت اقتصادی و تجاری مهم در این استان است.
وجود ۲۳ شهرک و ناحیه صنعتی فعال در خراسان جنوبی به عنوان بستر مناسب استقرار صنایع، مراکز دانشگاهی و آموزش عالی به عنوان پشتیبان نیازمندی‌های علمی، پژوهشی و فناوری و همچنین تولید لاستیک، سیمان، کاشی و سرامیک، اکسید منیزیم، کنسانتره زغالسنگ، پودرهای میکرونیزه معدنی و شمش منیزیم از جمله مزیت‌های این استان به شمار می‌آید.
همچنین در بخش معدن، وجود منابع ارزشمندی از مواد معدنی فلزی و غیرفلزی و ذخایر غنی سنگ‌های تزئینی، رتبه ششم کشور در تعداد معادن (۶۹۸ معدن)، بالاترین میزان تنوع معدنی در سطح کشور با حدود ۵۰ نوع ماده معدنی، رتبه نخست ذخایر زغالسنگ کشور، رتبه نخست ذخایر منیزیت کشور، رتبه نخست ذخایر خاک‌های صنعتی نسوز کشور و رتبه چهارم کشوری از حیث اشتغال واحدهای معدنی از دیگر مزیت‌ها و قابلیت‌های این استان است که خراسان جنوبی را به بهشتی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است.
از سوی دیگر خراسان جنوبی دارای رتبه اول کشوری در تولید زرشک و عناب، تولید زعفران رتبه دوم، تولید پنبه رتبه چهارم، تولید گیاهان دارویی رتبه سوم، تولید پسته و گل نرگس رتبه پنجم، تولید انار رتبه هشتم و جمعیت شتر رتبه دوم را در کشور داراست و وجود زنجیره کامل تولید گوشت مرغ می‌تواند برای سرمایه‌گذاران خارجی جذابیت ویژه داشته باشد و آنان را برای سرمایه‌گذاری به این منطقه جذب کند.
مزیت‌ها و قابلیت‌های این استان در بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از جمله ثبت جهانی چهار اثر و ثبت حدود هزار اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی در فهرست میراث ملی، وجود بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان، زیباترین سازه‌های طبیعی (توسط جریان باد)، بیش از یک هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده و بیش از ۱۶ باغ تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی از دیگر فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کنار تولید انواع صنایع دستی مخاطب‌پسند محسوب می‌شود.
انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر هم از مزیت‌های نسبی خراسان جنوبی با توجه به شرایط اقلیمی منطقه است که سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های بادی و خورشیدی آورده‌های خوبی را به همراه دارد.
خراسان جنوبی رتبه نخست امنیت سرمایه‌گذاری را در کشور دارد
براساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آبان امسال، شاخص استانی امنیت سرمایه‌گذاری خراسان جنوبی ۵.۸۷ محاسبه شده و استان از نظر امنیت سرمایه‌گذاری در جایگاه اول کشور قرار دارد.
شاخص امنیت سرمایه‌گذاری براساس هفت نماگر از جمله ثبات و پیش‌بینی پذیری مقررات و رویه‌های اجرایی، شفافیت و سلامت اداری، مصونیت جان و مال شهروندان، فرهنگ وفای به عهد، صداقت و درستی، تضمین حقوق مالکیت، عملکرد دولت و ثبات اقتصاد کلان شامل ۲۱ مولفه پیمایشی و ۱۷ مولفه آماری، تعیین می‌شود.
بدون تردید نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در رشد و توسعه اقتصادی استان‌ها غیرقابل انکار است و خراسان جنوبی با توجه به ظرفیت‌های فراوان در جذب سرمایه‌گذاری یکی از مناطق دارای مزیت در کشور به شمار می‌رود.
خراسان جنوبی را می‌توان استانی با ظرفیت‌های بی‌شمار اما کمتر برخوردار از مزایای توسعه اقتصادی دانست و بررسی شاخص‌های توسعه نشان می‌دهد که در این حوزه‌ها وضعیت مناسبی ندارد به گونه‌ای که استاندار جدید خراسان جنوبی هم بدو ورود به استان به این نکته اشاره کرد.
جواد قناعت هشتم آذر امسال در مراسم معارفه خود که با حضور وزیر کشور در بیرجند برگزار شد، به وضعیت محرومیت و کمتر توسعه‌یافتگی استان گریزی زد و گفت: خراسان جنوبی با وجود ظرفیت‌های معدنی، شرایط کشت برای محصولات ارزشمند کشاورزی و هم‌مرز با کشور افغانستان، وسعت زیاد و جایگاه سیاسی و جغرافیای کلیدی متاسفانه در شرایط قابل قبولی به لحاظ شاخص‌های توسعه اقتصادی قرار ندارد.
وی افزود: وقتی شاخص‌های اقتصادی و رونق اقتصادی را مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم که این استان رتبه خوبی ندارد، به عنوان مثال سهم بخش کشاورزی ما از تولید ناخالص داخلی بخش کشاورزی کشور، ۱.۳ درصد است یعنی رتبه بیست و هفتم کشور که اصلا رتبه خوبی نیست.
نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی بیان کرد: سهم بخش صنعت استان ما از صنعت کشور ۲ دهم درصد است و رتبه سی و یکم کشور را داریم یا در بخش خدمات رتبه بیست و نهم کشور را داریم که اینها نشان می‌دهد علیرغم اینکه کارهای خوبی در گذشته صورت گرفته، خراسان جنوبی در آیتم‌های رشد اقتصادی وضعیت خوبی ندارد.
وی در عین حال گفت: فضای بسیار خوبی در دولت، مجلس و قوه قضاییه ایجاد شده و خراسان جنوبی علاوه بر ظرفیت‌هایی که در استان دارد، قابلیت‌هایی در سطح ملی دارد و الان زمان حرکت و تحول است.
جهت‌دهی و هدفمند کردن جریان سرمایه در استان از طریق تدوین نقشه اطلس سرمایه‌گذاری و شناسایی ۱۸۵ طرح به عنوان فرصت سرمایه‌گذاری دارای اولویت و مزیت‌دار، تسریع و تسهیل در امور اداری سرمایه‌گذاران با صدور بیش از ۱۰۰ مجوز بی‌نام و معرفی مناطق دارای ظرفیت استان از جمله اقداماتی است که تاکنون از سوی مسوولان استانی برای فراهم کردن بستر لازم سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی انجام شده است.
روند استقبال سرمایه‌گذاران و تصویب طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان جنوبی حتی در شرایط شیوع ویروس کرونا نشان داد که روند توسعه در این استان زرخیز جاری و ساری است به گونه‌ای که در هشت ماه ابتدای امسال میزان سرمایه خارجی وارده (جذب شده) به استان بیش از ۷۵۰ هزار دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد رشد داشته است.
بیشترین سرمایه‌گذار از افغانستان
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی گفت: این میزان سرمایه خارجی وارده به پروژه‌های سرمایه‌گذاری خارجی استان به مبلغ ۷۵۰ هزار دلار در ۲ طرح سرمایه‌گذاری بوده است.
عیسی جعفری گیو در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در هشت ماه سال جاری تعداد سه مجوز سرمایه‌گذاری خارجی برای پروژه‌هایی در حوزه صنعت و معدن (طرح تولید بتن آماده، تولید قطعات بتنی، تولید کیسه یک لایه پلی اتیلن) با سرمایه‌گذاری اتباع کشور افغانستان به مبلغ ۲.۲ میلیون دلار با تایید هیات سرمایه‌گذاری خارجی و امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی صادر شده است.
وی اظهار داشت: میزان سرمایه‌گذاری خارجی مصوب از ابتدای تاسیس استان تا پایان آبان امسال به بیش از ۹۹۰ میلیون دلار رسیده و میزان سرمایه‌گذاری خارجی وارده (جذب شده) در این مدت بیش از ۸۸ میلیون دلار بوده است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی گفت: تعداد پروژه‌های دارای مجوز سرمایه‌گذاری خارجی فعال در استان نیز در حال حاضر به ۱۶ پروژه رسیده و ۹ پروژه سرمایه‌گذاری خارجی با سرمایه مصوب به مبلغ ۶۸.۳ میلیون دلار در استان فعال و در حال بهره‌برداری است.
وی ادامه داد: سه پروژه با سرمایه مصوب ۷۶ میلیون دلار در حال ساخت است و چهار پروژه سرمایه‌گذاری خارجی با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲۵۰.۳ میلیون دلار در حال پیگیری است که میزان اشتغال ایجاد شده در ۱۱ طرح سرمایه‌گذاری خارجی استان بیش از ۵۵۰ نفر است.
جعفری گیو اظهار داشت: سرمایه‌گذاران خارجی دارای مجوز سرمایه‌گذاری خارجی فعال در این استان، اتباع کشورهای چین، آفریقای جنوبی، آلمان، افغانستان، ترکیه و پاکستان هستند.
وی گفت: طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی فعال و در حال بهره‌برداری استان شامل استخراج و بهره‌برداری معادن زغالسنگ، ریخته‌گری چدن خاکستری، واحد بسته‌بندی مصالح ساختمانی، بسته‌بندی غلات و برنج، نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی خوسف، نیروگاه یک مگاواتی بشرویه، معدن فلورین شرکت تولیدی و معدنی فلوراسپار طبس، نیروگاه خورشیدی هفت مگاواتی سربیشه و تولید بتن آماده است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی افزود: همچنین سه طرح تولید شمش فولاد ساده کربنی و کم آلیاژی، تولید محصولات بتنی و تولید کیسه (یک لایه پلی اتیلن) در حال اجرا است.
۱۶ درخواست سرمایه‌گذاری خارجی در سال جاری
وی گفت: از ابتدای سال جاری تعداد ۱۶ درخواست سرمایه‌گذاری خارجی در استان مطرح شده که ۱۲ درخواست مربوط به اتباع کشور افغانستان است، اضافه کرد: درخواست‌های سرمایه‌گذاری در زمینه طرح‌های صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفتی، خدمات آموزشی و درمانی و صنایع تبدیلی کشاورزی است.
جعفری گیو افزود: در این راستا جلساتی با سرمایه‌گذاران خارجی و نماینده سرمایه‌گذاران توسط مرکز خدمات سرمایه‌گذاری برگزار شده و اقدامات لازم برای اخذ روادید ورود متقاضیان و صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در دست انجام است.
وی اظهار داشت: طی سال جاری تعداد ۶ مجوز فعالیت برای سرمایه‌گذاران خارجی تبعه کشور افغانستان در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند بدون تشریفات اداری و در کوتاه‌ترین زمان ممکن صادر شد.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی گفت: امسال ۱۲۷ طرح توسط دستگاه‌های اجرایی استان و ۴۳ طرح از سوی بخش خصوصی به کمیته شناسایی فرصت‌ها و مزیت‌های سرمایه‌گذاری استان ارسال شده و مورد بررسی قرار گرفته که فرصت‌های سرمایه‌گذاری اولویت‌دار استان به متقاضیان ارائه شده و ۱۰ طرح مورد استقبال متقاضیان سرمایه‌گذاری خارجی قرار گرفته است.
وی افزود: خراسان جنوبی بنا به شرایط خاص طبیعی، اقلیمی و جغرافیایی، در بسیاری از حوزه‌ها از جمله معدن و انرژی‌های تجدیدپذیر، ظرفیت بسیار خوبی برای سرمایه گذاری دارد و در حوزه توسعه مولدهای انرژی نظر به قابلیت‌های اقلیمی، ظرفیت بسیار مطلوبی دارد، اگرچه در برخی نقاط به دلیل تکمیل ظرفیت شبکه انتقال، امکان استقرار مولدها وجود ندارد اما تلاش شده زمین‌های مستعد برای این گونه سرمایه‌گذاری‌ها احصا شود.
جعفری گیو برقراری خطوط هوایی منظم، تسریع در اتصال استان به شبکه حمل و نقل ریلی، تسهیل در ارائه خدمات اولیه به سرمایه‌گذاران از قبیل واگذاری زمین و تامین زیرساخت‌های مورد نیاز طرح‌های سرمایه‌گذاری به‌ویژه برق را از الزامات این حوزه برشمرد.
وی گفت: البته درخصوص زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی و هوایی، تامین آب و برق مورد نیاز پروژه‌ها هنوز خلاءهایی وجود دارد اما جانمایی واحدهای صنعتی، معدنی و کشاورزی در کمیته شناسایی فرصت‌ها و مزیت‌های سرمایه‌گذاری استان با توجه به شرایط موجود صورت می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود این محدودیت‌ها، توسعه ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری را دچار چالش نکند.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی مهمترین محدودیت زیرساختی استان را محدودیت منابع آبی دانست و اظهار داشت: با توجه به خشکسالی‌های مستمر و پایین آمدن سطح آب در منابع آبی منطقه، تلاش شده از استقرار واحدهای آب‌بر جلوگیری به عمل آید و صنایع منطبق بر سند آمایش استان در اولویت استقرار قرار گیرند.
۱۰۲ طرح سرمایه‌گذاری اولویت‌دار در خراسان جنوبی
وی افزود: در مجموع استان هم ظرفیت‌های خوب و هم محدودیت‌هایی در حوزه زیرساخت دارد که این موضوع در تمهید و تمشیت توسعه سرمایه‌گذاری استان در نظر گرفته می‌شود.
جعفری گیو با اشاره به اهمیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: ایجاد منافعی از جمله ارزآوری، انتقال فناوری و دانش، کمک به توسعه صادرات، ارتقای سطح کیفیت تولیدات داخلی، بازاریابی بین‌المللی، ایجاد رقابت و اشتغال از جمله مزایای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه زنجیره تامین از تولید، توزیع و مصرف متصل به هم هستند و بخش خصوصی اغلب بر تولید تمرکز کرده و از توزیع و بازار فروش غافل می‌شود، سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند تکمیل‌کننده این حلقه و اتصال دهنده زنجیره‌های تامین باشد.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی گفت: منافع حاصل از سرمایه‌گذاری خارجی در صورتی عاید کشور و استان ما خواهد شد که بتوانیم با تلاش در راستای ایجاد بسترهای مناسب اقتصادی، سیاسی و حقوقی و بهبود فضای کسب و کار، شرایط را برای جذب سرمایه‌های خارجی تسهیل کنیم.
وی افزود: براساس آخرین ارزیابی صورت گرفته خراسان جنوبی از نظر شاخص استانی امنیت سرمایه‌گذاری رتبه نخست را در کشور دارد و تاکنون ۱۰۲ طرح سرمایه‌گذاری برای جذب سرمایه‌گذار در قالب کتاب الکترونیکی گردآوری شده است.
منطقه ویژه اقتصادی بیرجند آماده سرمایه‌گذاری
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند هم زیرساخت‌های این منطقه ویژه اقتصادی را برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی فراهم دانست و گفت: برای توسعه زیرساخت‌های آب، برق و گاز طرح‌های بسیار خوبی در دست اجرا داریم که نیازمند همکاری دولت در تکمیل این زیرساخت‌ها هستیم.
حسین زارعی افزود: زیرساخت‌های خوبی در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند و سایت مرزی این منطقه در ماهیرود همچنین شهرک‌ها و نواحی صنعتی خراسان جنوبی برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی وجود دارد و دلیلی وجود ندارد که سرمایه‌گذاران به دلیل نبود زیرساخت‌ها به استان نیایند.
وی گفت: تاکنون متناسب با شرایط تلاش کردیم علیرغم مباحثی که در تامین آب، برق و گاز سایت مرکزی هست، متقاضی را بدون پاسخ رها نکنیم لذا منطقه ویژه اقتصادی مامن سرمایه‌گذاران است، به شکلی که تلاش ما جذب سرمایه‌گذار برای توسعه خراسان جنوبی بوده و منطقه ویژه اقتصادی بیشترین همراهی را با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی داشته است.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند افزود: چشم‌انداز منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی این است که در کمتر از ۷۲ ساعت مجوزها را صادر کنیم و میزبان سرمایه‌گذاران باشیم، هیچ محدودیتی برای حضور سرمایه‌گذار در منطقه ویژه اقتصادی نداریم.
وی با اشاره به اینکه خراسان جنوبی ظرفیت‌های بالایی در زمینه سرمایه‌گذاری دارد گفت: معادن غنی، محصولات استراتژیک، کویر بکر و ظرفیت‌های گردشگری از جمله ظرفیت‌ها و استعدادهای غنی خراسان جنوبی برای سرمایه‌گذاری است.
زراعی بیان کرد: ایجاد صنایع فرآوری محصولات کشاورزی استراتژیک استان از جمله زرشک، زعفران و عناب جای کار بسیاری دارد و نیازمند ورود سرمایه‌گذاران است.
وی با اشاره به اینکه خراسان جنوبی از نظر تنوع و میزان مواد معدنی ظرفیت‌های بسیار غنی در سطح کشور دارد گفت: ورود سرمایه‌گذاران به این بخش به رونق تولید و ایجاد اشتغال در کشور و منطقه کمک می‌کند.
با گذشت ۱۷ سال از تاسیس استان خراسان جنوبی هرچند قدم‌های زیادی برای ایجاد زیرساخت‌ها و توسعه همه‌جانبه این استان برداشته شده اما هنوز تا رسیدن به توسعه‌یافتگی فاصله دارد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و مسوولان، بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی این مسیر را کوتاه‌تر می‌کند و بازدهی مناسبی هم دارد.
سرمایه‌گذاران خارجی تا حدی به مزیت‌های خراسان جنوبی پی برده و در سال‌های گذشته به‌رغم برخی چالش‌ها در حوزه‌های مختلف این استان سرمایه‌گذاری کرده‌اند که در شرایط کنونی علاوه بر معرفی بیشتر قابلیت‌های استان در سطح ملی و بین‌المللی باید زمینه توسعه فعالیت این سرمایه‌گذاران و جذب بیشتر آنان را فراهم کرد.
خراسان جنوبی به عنوان سومین استان پهناور کشور دارای ۱۱ شهرستان است و در چهار شهرستان مرزی خود با کشور افغانستان مرز مشترک دارد.