به گزارش ایرنا استان کویری و مرزی خراسان جنوبی با دارا بودن ۶۹۸ معدن مختلف با ذخیره قطعی حدود هفت میلیارد تُن و اشتغال بیش از ۱۳ هزار نفر یکی از پنج استان معدنی کشور محسوب می‌شود.
این استان با توجه به ساختار زمین‌شناسی آن از ذخایر غنی معدنی با تنوع قریب به ۵۰ نوع ماده معدنی برخوردار است که زغال‌سنگ، منیزیت، خاک‌های صنعتی، سنگ‌های تزیینی، بنتونیت، کرومیت، سنگ آهن، دولومیت، آندالوزیت، مرمریت، بازالت، طلا، مس، سیلیس، فلورین، پتاس، سرب و روی از مهمترین مواد معدنی در این استان پهناور هستند.
اما این ذخایر ارزشمند که با آنها به تنهایی می‌توان یک یا چند استان را اداره کرد و بخش زیادی از آن هنوز پنهان است، باید اکتشاف، استخراج و سپس در قالب صنایع معدنی، فرآوری شود تا ارزش افزوده و توسعه اقتصادی را در استان و کشور به همراه داشته باشد.
این برنامه راهبردی به قدری اهمیت دارد که رییس جمهوری نیز در اولین اظهارات خود در سومین سفر استانی گفت: اقتصاد خراسان جنوبی مبتنی بر معدن است.
آیت الله سید "ابراهیم رییسی" نوزدهم شهریور امسال در شهرستان طبس که حدود ۷۶ درصد ذخایر زغالی کشور را در خود جای داده و بزرگترین حوضه زغال‌سنگ کُک‌شو ایران در این منطقه است گفت: خداوند ذخایر بسیاری به این استان داده که یکی از این ذخایر معادن است.
وی در جمع مردم تاکید کرد: در استان خراسان جنوبی ظرفیت‌های معدنی بسیار خوبی وجود دارد که فعال شدن آن به رونق تولید و ایجاد اشتغال در کشور و منطقه کمک می‌کند.
رییس دولت سیزدهم گفت: بخشی از این ظرفیت فعال و بخشی غیرفعال است که اگر فعال و موانع موجود رفع شود، باعث رونق تولید و اشتغال در کشور و منطقه می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه فعال شدن ظرفیت‌های معدنی خراسان جنوبی در دستور کار قرار دارد افزود: وزیر صمت همراه دولت در این سفر هستند که بررسی‌های مقدماتی را انجام دادند و در این سفر هم برخی کارها را دنبال می‌کنند.
آیت الله رییسی که شناخت خوبی از خراسان جنوبی دارد در گذشته هم بر لزوم فعال شدن اقتصاد معدن در این منطقه تاکید کرده و از جمله خرداد امسال در گفت و گوی تلویزیونی با مردم خراسان جنوبی گفته بود: سنگ‌هایی که در نهبندان، نقاطی از بیرجند و مناطق دیگر هست می‌تواند منشاء یک تحول اقتصادی باشد که سرمایه‌گذاری جدی نیاز دارد و سرمایه‌گذاران هم حاضرند با حمایت از آنها و پرداخت تسهیلات، اقتصاد سنگ در خراسان جنوبی اقتصاد فعالی شود.
وی با اشاره به سفر ۲ دهه قبل مقام معظم رهبری به جنوب خراسان (قبل از تاسیس استان خراسان جنوبی) گفت: ایشان فرمودند که اقتصاد خراسان جنوبی، اقتصاد سنگ است یعنی در این استان سنگ‌های بسیار ارزشمندی وجود دارد و می‌تواند کارساز باشد.
به اذعان مسوولان کشوری و استانی تاکنون از ظرفیت غنی ذخایر معدنی خراسان جنوبی در راستای توسعه اقتصادی آن استفاده نشده و براساس اسناد بالادستی و سندهای توسعه‌ای، حوزه معدن یکی از مهمترین محورها و پیشران‌های اقتصادی و توسعه‌ای خراسان جنوبی معین شده است.
مسوولان و کارشناسان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی بر این باورند که تاکنون بیشتر به اکتشاف معادن سطحی پرداخته شده است و باید به دنبال اکتشاف ذخایر عمقی و پنهان باشیم که در همین راستا مطالعاتی در سال‌های گذشته بر پهنه‌های معدنی استان خراسان جنوبی صورت گرفته و ۷۰۰ پروانه معدنی در خراسان جنوبی صادر شده که البته ۲۳۰ مورد آن غیرفعال است.
همچنین طی سال‌های گذشته با همکاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور پهنه‌ای به وسعت ۵۰ هزار کیلومتر مربع با اعتبار ۹۰ میلیارد تومان در استان خراسان جنوبی زیر پوشش مطالعات ژئوفیزیک هوایی قرار گرفت که منجر به شناسایی ۱۷۷ محدوده امیدبخش در این استان شد که اطلاعات آن در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.
تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی از خراسان جنوبی
امسال براساس توافق‌نامه سه‌جانبه معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) برای اجرای تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در کشور، خراسان جنوبی به عنوان نخستین استان کشور برای اجرای این طرح برگزیده شد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت که ۲۵ مهر ماه به صورت ویدئوکنفرانسی در آیین آغاز عملیات اجرایی این طرح حضور داشت، گفت: با توجه به اینکه خراسان جنوبی ذخایر بسیار مناسبی در بخش معدن دارد، این پروژه تکمیل‌کننده اطلاعات پایه زمین‌شناسی خواهد بود و به ما کمک می‌کند برنامه جدیدی را برای سرمایه‌گذاری در این استان پیش ببریم.
سید رضا فاطمی امین افزود: طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در راستای برنامه آمایش وزارت صنعت، معدن و تجارت است که منشا تحولات خوبی خواهد بود.
وی گفت: برنامه آمایش سرزمین از ۲ ماه گذشته آغاز شد و در تمامی استان‌ها و شهرستان‌ها فرصت‌های سرمایه‌گذاری را شناسایی و موانع و اولویت‌ها را احصا می‌کنیم تا بر مبنای آن برنامه‌ها را طراحی کنیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: پروژه بسیار بزرگ اکتشافی را امروز آغاز می‌کنیم که ۱۵ هزار کیلومتر مربع از سطح استان خراسان جنوبی اکتشاف می‌شود.
وی افزود: با اجرای این برنامه اتفاق خیلی خوبی می‌افتد و متوجه می‌شویم چه ذخایر معدنی در خراسان جنوبی داریم و مخاطرات سرمایه‌گذاران نیز به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
فاطمی امین گفت: اجرای برنامه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در خراسان جنوبی می‌تواند نویدبخش سرمایه‌گذاری در صنایع معدنی این استان باشد.
وی حدود سه ماه قبل که رییس جمهوری را در سفر به خراسان جنوبی و بازدید از معادن زغال‌سنگ طبس همراهی می‌کرد، اظهار داشت: ۱۱ درصد ذخایر قطعی معدنی کشور در خراسان جنوبی است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در این معادن ذخایر بسیار خوبی وجود دارد که بخش عمده‌ای از نیاز کشور را می‌تواند تامین کند و طرح‌های توسعه‌ای پیش‌بینی شده که باید تسریع کنیم و می‌تواند اشتغال را در کشور به‌ویژه این منطقه ارتقا و هم بخشی از نیاز زغال‌سنگ را پوشش دهد.
دسترسی به ذخایر معدنی و توسعه پایدار
طرحی که از ۲۵ مهر سال جاری در خراسان جنوبی آغاز شد به گفته مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار است طی چهار سال آینده در کشور استمرار پیدا کند و خراسان جنوبی به عنوان اولین استان انتخاب شد.
اجرای برنامه تحول زمین‌شناسی رخداد مبارکی برای استان خراسان جنوبی است و مجموعه سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو به مسوولان استان خراسان جنوبی در اولین تفاهم‌نامه سه‌جانبه بین ایمیدرو، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت لبیک گفتند که حاصل آن دسترسی به ذخایر معدنی، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در استان خواهد بود.
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور هم آمار قابل تاملی را در سفر به خراسان جنوبی ارائه کرد که به واقع استدلال فنی و علمی طرح تحولی بود که اجرای آن از خراسان جنوبی آغاز شد.
علیرضا شهیدی با بیان اینکه تاکنون بیشتر به معادن سطحی توجه کرده‌ایم گفت: براساس آمار موجود ذخایر زمین‌شناسی کشور حدود ۶۰ میلیارد تن است ولی در حقیقت حدود ۳۷ تا ۴۰ میلیارد تن ذخیره در کشور وجود دارد.
او گفت: حدود ۶۲ درصد از این میزان به مصالح ساختمانی از جمله شن، لاشه، ماسه و انواع سنگ‌ها تعلق دارد، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد به ذخایر فلزی و بقیه غیرفلزی است که با توجه به موقعیت خاص زمین‌شناسی کشور آمار درستی در اختیار نداریم.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: با توجه به موقعیت زمین‌شناسی کشور باید به فکر ذخایر عمقی و پنهان هم باشیم و امیدواریم بتوانیم میزان ذخایر کشور را به ۱۰۰ میلیارد تن افزایش دهیم.
وی از انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با سازمان نظام مهندسی معدن خبر داد و گفت: امیدواریم از این طریق بتوانیم به نیروی انسانی مناسبی برسیم چون این پروژه آخر نیست و در استان‌های دیگر هم آن را ادامه خواهیم داد.
برداشت بیش از پنج هزار نمونه زمین‌شناسی، زمین‌شناسی اقتصادی و ژئو شیمی
این در حالی است که تاکنون حدود ۵۰ درصد از مساحت استان خراسان جنوبی از سوی ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی تحت عملیات ژئوفیزیک هوایی قرار گرفته و آنومالی‌های خوبی نیز شناسایی شده است.
با توجه به ظرفیت‌های موجود در بخش معدن خراسان جنوبی، اجرای طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی، نقطه عطفی برای گسترش فعالیت‌های معدنی در این استان پهناور خواهد بود.
روابط عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی درباره اقدامات انجام شده در زمینه اجرای طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی خراسان جنوبی از ۲۵ مهر امسال تاکنون اعلام کرد: اعزام اکیپ‌های صحرایی، اخذ مجوز ستاد کل نیروی‌های مسلح و برداشت داده‌ها به روش ژئوفیزیک هوایی، اعزام هزار و ۳۵۰ کارشناس روز اعزامی برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، ۶۰۰ کارشناس روز اعزامی برای تهیه نقشه‌های ژئوشیمی و ۴۶۴ کارشناس روز اعزامی برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی اقتصادی را از اقدامات انجام شده درخصوص اجرای این طرح است.
همچنین تهیه گزارش تلفیق و مدل‌سازی لایه‌های اطلاعاتی و معرفی نواحی امیدبخش فاز شناسایی در پهنه خراسان جنوبی، برداشت هزار و ۵۹۵ نمونه زمین‌شناسی، برداشت هزار و ۶۴۱ نمونه زمین‌شناسی اقتصادی و برداشت ۲ هزار و هفت نمونه ژئوشیمی و در مجموع اعزام سه هزار روز کارشناس به خراسان جنوبی که در تاریخ این سازمان بی‌سابقه بوده از دیگر اقدامات انجام شده در این طرح اعلام شد.
طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی استان خراسان جنوبی با در برگیری چهار شهرستان و بیش از ۸۵ روستا در دولت سیزدهم به مرحله اجرا درآمد و مدت زمان اجرای طرح از مهر ۱۴۰۰ به مدت یک سال برآورد شده است.
از نتایج اجرای این طرح با توجه به برداشت داده‌های ژئوفیزیک هوایی در گستره مورد نظر، تکمیل فاز شناسایی و پی‌جویی اکتشافی برای معرفی مناطق جدید امیدبخش معدنی است که تحولی چشمگیر در بخش معدن استان به همراه خواهد داشت.
شستا پنج پروژه بزرگ معدنی را در خراسان جنوبی دنبال می‌کند
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی هم آبان امسال در سفر به خراسان جنوبی و شورای اداری این استان گفت: مجموعه سرمایه‌گذاری شستا پنج پروژه بزرگ را در حوزه معادن استان خراسان جنوبی دنبال می‌کند که یکی از این پنج پروژه امروز در طبس افتتاح می‌شود.
میرهاشم موسوی افزود: خراسان جنوبی با توجه به ظرفیت‌های معدنی سهم قابل توجهی از اعتبارات توسعه سرمایه‌گذاری این سازمان خواهد داشت و از پیش‌بینی ظرفیت ۵۰ هزار میلیارد تومانی شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی در هلدینگ معدن شستا، هر آنچه که استانداری و ظرفیت دیگر دستگاه‌ها فراهم شود، آماده سرمایه‌گذاری و توسعه در معادن خراسان جنوبی هستیم.
وی گفت: معدن در خراسان جنوبی از محورهای توسعه است که امیدواریم با کمک مسوولان بتوانیم در ارتقای این ظرفیت که نقش مهمی در اقتصاد کلان ملی دارد، اقدامات قابل توجهی را انجام دهیم.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی درباره پروژه‌ای که در طبس افتتاح شد، گفت: با توجه به شرایط تحریم، خارجی‌ها این پروژه را رها کرده بودند و ۱۷ میلیون یورو قرارداد اصلاح مدار تغلیظ کارخانه زغالشویی طبس بوده که به دستان توانمند متخصصان و کارگران همین منطقه و شرکت زغال‌سنگ به مدار برگشته و در گام اول ۶۸ هزار تن تولید کنسانتره زغال سنگ را افزایش داده است.
وی اظهار داشت: مهمترین مساله در این پروژه این بوده که ساخت داخلی است و ما توانستیم با تکیه بر توان داخلی و منطقه‌ای که عرصه زرخیز و پایتخت معدن ایران است، این افتخار را داشته باشیم و همزمانی آن با روز ملی مبارزه با استکبار جهانی نیز اتفاق مبارکی است.
موسوی افزود: البته در چهار مرحله بعدی این مگاپروژه بالغ بر ۵۰۰ هزار تن افزایش تولید را طی ۲ سال آینده خواهیم داشت.
وی گفت: افتتاح این پروژه یک نماد و الگوی مقابله با استکبار است چون متخصصان ما علیرغم اینکه فناوری بسیار پیچیده‌ای بوده و معدن جزو فناوری‌های استراتژیک است، این کار را انجام دادند.
وی بیان کرد: بر همین اساس به مدیران استان اعلام کردیم در حوزه معدن و شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی که پیش‌بینی ۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری را داریم هر قدر این استان آمادگی داشته باشد و زیرساخت‌ها را در اختیار ما قرار دهد حاضریم این ظرفیت توسعه اقتصادی و پیشرفت را برای این منطقه قرار دهیم.
لزوم فرآوری معادن در راستای توسعه اقتصادی خراسان جنوبی
استاندار خراسان جنوبی هم معتقد است علیرغم اینکه کارهای خوبی که در گذشته صورت گرفته، خراسان جنوبی در شاخص‌های رشد اقتصادی وضعیت خوبی ندارد و از طرفی بیش از ۴۰ نوع ماده معدنی مختلف در این استان استخراج و خام‌فروشی می‌شود که باید زنجیره تولید و فرآوری آن در راستای توسعه اقتصادی تکمیل شود.
جواد قناعت چندی پیش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از معادن به عنوان یکی از ظرفیت‌ها و استعدادهای مهم این استان در راستای توسعه اقتصادی نام برد و گفت: برخی معادن خراسان جنوبی منحصر به‌فرد است و شاید در هیچ استان دیگر کشور وجود نداشته باشد.
وی افزود: بیش از ۴۰ نوع ماده معدنی مختلف در خراسان جنوبی استخراج و خام‌فروشی می‌شود که باید زنجیره تولید و فرآوری آن در راستای توسعه اقتصادی تکمیل شود.
استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه این استان به عنوان بزرگترین ذخیره‌گاه منیزیت کشوراست، اضافه کرد: معدن مس قلعه‌زری با عیار بسیار بالا در دنیا معروف است و ما باید از ظرفیت‌های معادن استان در راستای توسعه پایدار استفاده کنیم.
وی اظهار داشت: متاسفانه وقتی شاخص‌های اقتصادی و رونق اقتصادی را مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم که این استان رتبه خوبی ندارد، سهم بخش صنعت استان ما از صنعت کشور ۲ دهم درصد است و رتبه سی و یکم کشور را داریم یا در بخش خدمات رتبه بیست و نهم کشور را داریم که اینها همه نشان می‌دهد علیرغم اینکه کارهای خوبی در گذشته صورت گرفته، خراسان جنوبی در آیتم‌های رشد اقتصادی وضعیت خوبی ندارد.
قناعت ادامه داد: فضای بسیار خوبی در دولت، مجلس و قوه قضاییه ایجاد شده است و خراسان جنوبی علاوه بر ظرفیت‌هایی که در استان دارد، پتانسیل‌هایی هم در کشور دارد و الان زمان حرکت و تحول است.