به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا از مجله ساینتیفیک امریکن، تصور کنید پازلی ده‌هزار تکه دارید اما از تصویر راهنما روی جعبه خبری نیست. در واقع جعبه این پازل نزدیک به دو هزار سال پیش نابود شده است. منظور از قطعات پازل در اینجا تکه‌های دیوارنگاره‌هایی است که در سال ۷۹ میلادی زیر گدازه های آتش‌فشان کوه وزوو در پمپئی (معروف به شهر سوخته) مدفون شدند. برخی از این تکه‌ها گمشده و برخی دیگر شکسته‌اند و به جای این که مثل تکه‌های پازل به دقت برش خورده باشند تا به‌خوبی در هم چفت شوند، بسیاری از تکه‌های این پازل باستانی ناموزون و آسیب‌دیده‌اند. پس چطور می‌توان این پازل را کنار هم چید؟
دانشمندان موسسه فناوری ایتالیا (IIT) در نظر دارند برای این کار از یک ربات استفاده کنند. پروژه آنها که ریپر (RePAIR) -بازسازی گذشته: مواجهه هوش مصنوعی و علم رباتیک با میراث فرهنگی- نام دارد، علم رباتیک، هوش مصنوعی و باستان‌شناسی را با یکدیگر ترکیب می‌کند تا میراث پمپئی را بازسازی کند، میراثی که در غیر اینصورت ناقص باقی می‌مانند چون یا خیلی پیچیده هستند یا به حجم غیرقابل تصوری از کار و زمان نیاز دارند.
محققان موسسه فناوری ایتالیا و همکارانشان در چند دانشگاه بین المللی طی چند ماه آینده یک ربات می‌سازند، تعلیم می‌دهند و آزمایش می‌کنند تا از آن برای کنار هم قرار دادن دیوارنگاره‌های تخریب شده در دو ساختمان استفاده کنند. در ساختمان اول دیوارنگاره‌هایی وجود دارند که تا همین اواخر کامل و دست نخورده بودند بنابراین معلوم است چه شکلی باید باشند اما در مورد دیوارنگاره‌های ساختمان دوم، محققان هیچ تصویری ندارند. چون این تکه‌ها برای دهه‌ها در انتظار کسی یا چیزی که آنها را دوباره کنار هم قرار دهد، در انبار بودند.
به گفته آریانا تراویگلیا، مدیر مرکز میراث فرهنگی و فناوری موسسه فناوری ایتالیا، پروژه RePAIR صرفا یک پروژه آزمایشی بوده و ممکن است شکست بخورد. بودجه ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار یورویی این پروژه توسط یکی از صندوق‌های کمیسیون اروپا تامین شده که از پروژه‌های پرمخاطره با هدف رسیدن به فناوری‌های آینده حمایت می‌کند. با این حال به گفته مارسلو پلیلو، استاد علوم رایانه و هوش مصنوعی دانشگاه ونیز، اگر این پروژه با موفقیت تکمیل شود، می‌توان از فناوری آن برای بازسازی طیف وسیعی از آثار تاریخی شکسته استفاده کرد که ترمیم آنها از توان انسانی خارج است.
ربات پروژه RePAIR که هنوز نامی برایش انتخاب نشده است باید از ترکیب هوش، قدرت و حساسیت برخوردار باشد. هوش این ربات از ترکیبی از بینایی پیشرفته رایانه‌ای برای اسکن تکه‌های دیوارنگاره‌ها به عنوان قطعات پازل، الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای حل پازل و تخصص انسانی برای هدایت هوش مصنوعی تامین خواهد شد.
پلیلو می‌گوید: فکر کردیم استفاده از یک سیستم مبتنی بر هوش مصنوعی کافی نخواهد بود؛ بنابراین از راهنمایی‌های باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان هنر درباره سبک مختلف دیوارنگاره‌های پیدا شده در پمپئی نیز استفاده خواهیم کرد.
محققان در پمپئی در حال حاضر به صورت دستی در حال دیجیتالیزه کردن قطعات دیوارنگاره‌های موجود و ایجاد یک بانک داده دیجیتال برای ربات RePAIR هستند. اما به گفته پلیلو، به محض این که سیستم به طور کامل راه اندازی شود، فرآیند اسکن توسط خود ربات انجام خواهد شد. مادامی که ربات‌ها به کار دیجیتالیزه کردن مشغول اند، نیروهای انسانی آزادند تا به کارهای پیچیده‌تر رسیدگی کنند. دانشجویان نمی‌توانند هفت روز هفته تمام روز را بدون نیاز به آب و غذا یا خواب اسکن کنند اما یک ربات توان انجام چنین کاری را دارد. به گفته تراویگلیا، هدف این است که فعالیت زمان‌بر و خسته کننده دیجیتالیزه کردن میراث فرهنگی تا حد امکان ماشینی شود.
این ربات شبه‌انسانی با بالاتنه و بازوهایی که ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر طول دارند و وزن ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرمی، تقریبا هم اندازه با بالاتنه یک انسان معمولی است. دست‌های این ربات از طریق چند سوکت در مچ، به بازوها وصل می‌شوند. در پمپئی از این دست‌های رباتیک برای گرفتن و حرکت دادن تکه‌های مختلف در ابعاد و وزن‌های متفاوت آن هم با احتیاط فراوان و جمع‌آوری اطلاعات درباره آنها استفاده خواهد شد.
محققان در نظر دارند تا بهار یا تابستان سال ۲۰۲۲ میلادی این ربات هوشمند را در شهر پمپئی مستقر کنند.