«مهدی کریمی‌تفرشی» امروز (جمعه) در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: گرایش جهانی به الگوی توسعه مبتنی بر اقتصاد آزاد و افزایش صادرات، موجب شده کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به سوی همکاری در زمینه تجارت و صنعت، به عنوان ابزاری کارآمد برای توسعه اقتصادی و اجتماعی قدم بردارند. بر این اساس سازمان همکاری اقتصادی (اکو) توسعه اقتصادی کشورهای عضو را مدنظر قرار داده است.
وی بیان‌داشت: اکو یک سازمان منطقه‌ای دولتی محسوب می‌شود که در سال ۱۹۸۵ از سوی ایران، پاکستان و ترکیه با هدف پیشبرد همکاری‌های اقتصادی، فنی و فرهنگی میان کشورهای عضو تاسیس شد. اکو در واقع جانشین سازمان همکاری منطقه‌ای برای توسعه (RCD) است که از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۹ موجودیت داشت. در سال ۱۹۹۲، این سازمان با پذیرفتن هفت عضو کشور جدید شامل افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
کریمی‌تفرشی گفت: مهمترین نقش اکو برای کشورهای عضو، توسعه روابط اقتصادی آن است اگرچه که با موانع اقتصادی- سیاسی فراوانی مواجه است. گرایش جهانی برای پذیرش الگوی توسعه مبتنی بر اقتصاد بازار و افزایش صادرات، سبب شده کشورهای عضو اکو نیز به افزایش سرعت آزادسازی اقتصادی و نقش فزاینده بخش خصوصی در توسعه اقتصادی توجه ویژه‌ای داشته باشد.
وی خاطرنشان‌کرد: آمارها نشان‌دهنده این است که در سال ۲۰۱۴، تبادلات تجاری بین کشورهای عضو این سازمان فقط هشت درصد از تجارت خارجی کشورهای عضو را در برداشته است و این نشانگر عدم توسعه بخش بازرگانی در میان کشورهای عضو است. در حالی‌که بعد از تاسیس اتحادیه اروپا، حدود ۸۰ درصد از تجارت کشورهای عضو در درون خود اتحادیه انجام گرفته است.
وی ادامه‌داد: یکی از ابزارهای مهمی که به‌منظور گسترش مبادلات درون منطقه ای استفاده می‌شود، کاهش تعرفه‌های گمرکی و تخفیف تعرفه برای کالاهای وارد شده از سایر کشورهای عضو است. در این زمینه کشورهای عضو اکو با عقد موافقتنامه‌هایی برای کاهش تعرفه برخی از کالاهای وارداتی خود اقدام کرده‌اند.
رئیس کارگروه کسب و کارهای جاده ابریشم سازمان ملل اظهار داشت: در حال حاضر اقتصاد کشورهای عضو اکو به طورکلی توسعه نیافته، وابسته، تک محصولی، صادرکننده مواد خام و واردکننده کالاهای ساخته شده مصرفی است و این ویژگی‌ها اقتصاد کشورهای عضو را بیشتر به اقتصادهای رقیب و نه مکمل تبدیل کرده است، هرچند این ساختارها در حال دگرگونی است و کشورهای عضو برای تنوع بخشیدن به تولیدات و صنایع و خروج از اقتصاد تک محصولی تلاش می‌کنند.
وی اضافه‌کرد: برای ادغام موثر و کارآمد کشورهای عضو اکو در فرآیند جهانی شدن اقتصاد به‌ویژه عضویت در سازمان تجارت جهانی، پیش زمینه‌ها و زیرساخت‌هایی لازم است که فراهم شود، از جمله سرعت بخشیدن به روند خصوصی‌سازی و خارج شدن از اقتصاد دولتی، آزادسازی و تنظیم بازار به‌ویژه خدمات، تلاش در جهت جذب سرمایه‌های خارجی و کاهش تدریجی تعرفه‌ها، گرایش به سمت سیاست‌های بازارمحور و الزام شرکت‌های تجاری به افزایش کیفیت کالاها می‌تواند زمینه‌ساز رشد فزاینده تحقق اهداف جهانی شدن اقتصاد باشد.
کریمی‌تفرشی تاکید کرد: نقش سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان در انتقال ثروت عظیم انرژی در میان کشورهای عضو اکو بسیار موثر و حائز اهمیت است. نیاز روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی یک فرصت مهم را پیش روی اکو قرار داده است که این سه کشور می توانند از این فرصت طلایی بهره‌برداری کنند.
وی افزود: در حال حاضر بخش عمده ای از گاز مصرفی اروپا از روسیه، نروژ و الجزایر تامین می‌شود. این امر در کنار بروز برخی مشکلات سیاسی بین اروپا و روسیه مشکلات فراوانی را برای اروپایی‌ها در پی داشت. بنابراین در صورت اتخاذ یک موضع هماهنگ در بخش انرژی، شرایط کنونی فرصت بزرگی را در اختیار اعضای اکو قرار می‌دهد که با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان از آن به نفع کشورهای عضو بهره برداری کرد.
کریمی‌تفرشی گفت: ایران که از بنیانگذاران این سازمان است، به یکی از محورهای اصلی و تعیین‌کننده در منطقه تبدیل شده است که یکی از عوامل آن جایگاه ایران در بازار انرژی جهان است. منابع چشمگیر انرژی و امکان انتقال آن به بازارهای جهانی، اهمیت و اعتبار ایران را در منطقه بسیار افزایش داده است.
وی بیان‌داشت: ایران موافقت‌نامه‌های همکاری چند جانبه متعددی را با کشورهای این منطقه امضا کرده است و یکی از بهترین مسیرهای انتقال انرژی از این منطقه به جهان است.
رئیس کارگروه کسب و کارهای جاده ابریشم سازمان ملل خاطرنشان‌کرد: ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با پنج کشور دیگر عضو و دارا بودن موقعیت استراتژیک جغرافیائی برای برقراری اتصال سایر اعضاء به آب‌های بین‌المللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران، از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است. از سویی دیگر محصور بودن کشورهای آسیای مرکزی که عضو این سازمان هستند باعث شده که اهمیت داشتن روابط اقتصادی و تجاری این کشورها با ایران از اهمیت بسیاری برای این کشورها برخوردار باشد.
وی یادآوری‌کرد: نقش سازمان اکو در احیای جاده ابریشم نقشی بسیار موثر و حیاتی است. طرح جاده ابریشم جدید به‌عنوان یک طرح بسیار طلایی در جهت گسترش مبادلات تجاری و رشد فزاینده اقتصادی کشورهای عضو اکو که در کمربند جاده ابریشم هستند، باید مورد توجه و بازنگری خاص کشورهای عضو اکو قرار گیرد، زیرا این سازمان می‌تواند با پشتیبانی از این طرح، به رفع موانع و چالش‌های موجود در این طرح مبادرت ورزد و به احیای این پروژه کمک موثری کند.
کریمی‌تفرشی اظهار داشت: کشور ما به‌عنوان یکی از مهمترین کشورهای مسیر جاده ابریشم جدید، می‌تواند نقش مهم و کلیدی در تسریع اجرایی شدن آن ایفا کند. ایران از نظر چین، عنصر مرکزی در کمربند اقتصادی جاده ابریشم است و موقعیت استراتژیک جغرافیایی آن، به کشورمان در برنامه چین جایگاه حیاتی بخشیده است، بر این اساس ایران می‌تواند محل عبور دو جاده دریایی و زمینی ابریشم باشد.
وی تصریح‌کرد: ایران یکی از اصلی‌ترین گذرگاه‌ها و کریدورها برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ اقتصادی بوده و هست. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران، انتظار می‌رود کشورمان جایگاه خوبی در راهبرد تزانزیتی چین داشته باشد.
رئیس کارگروه کسب و کارهای جاده ابریشم یونسکو ادامه‌داد: ایران با داشتن منابع عظیم نفت و گاز و قرار گرفتن در «هارتلند انرژی» (قلب انرژی)، موقعیت جغرافیایی خوبی برای مشارکت و بهره گرفتن از مزایای پروژه راه ابریشم چین دارد. موقعیت ژئواستراتژیک ایران که در مرز دریای خزر و خلیج فارس قرار گرفته برای چین مهم است و این کشور خواهان مشارکت جدی ایران در این پروژه است.
وی تاکید کرد: به‌طور قطع ایران به عنوان یک قطب اساسی در سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو و نیز یک گذرگاه کلیدی در پروژه راه ابریشم می‌تواند از امکانات و مزایای این سازمان برای احیای جاده ابریشم و گسترش مناسبات تجاری بین کشورهای عضو استفاده کند و خود به یک قطب اقتصادی در منطقه تبدیل شود.
کریمی‌تفرشی خاطرنشان‌کرد: برای تحقق این هدف مهم، ایجاد جذابیت و اقتصادی کردن ترانزیت برای افزایش قدرت رقابت با کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای همسایه را باید در اولویت سیاست های اقتصادی خود قرار دهیم. کنوانسیون‌ها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی مهم حوزه حمل و نقل و ترانزیت را باید جدی بگیریم.
وی تاکید کرد: باید از ظرفیت بالای ناوگان حمل و نقل کشورمان استفاده کنیم و به سرعت زیرساخت ها را در این حوزه تقویت کنیم و در صدد رفع کمبودها و مشکلات موجود برآییم. برای تقویت این زیرساخت ها و رشد و توسعه در این حوزه به‌طور قطع اجلاس سران اکو می‌تواند فرصتی مناسب برای کشورمان در جهت بهره‌مندی از توافق‌نامه‌های اقتصادی و تقویت مناسبات سیاسی و اقتصادی باشد و می‌تواند جایگاه ایران را در پروژه راه ابریشم مستحکم تر کند.
کریمی‌تفرشی تصریح‌کرد: احیای جاده ابریشم باید به عنوان یکی از پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی کلیدی در سازمان همکاری های اقتصادی اکو مطرح شود و به عنوان یکی از اهداف اصلی این سازمان در دست بررسی و اقدام قرار گیرد. چرا که حضور موثر اکو در بحث احیای جاده ابریشم می تواند به ایجاد منافع اقتصادی فزاینده برای کشورهای عضو و تحقق بسیاری از اهداف اقتصادی این سازمان کمک کند.