به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی ساترا، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی مرکز ملی فضای مجازی در نخستین نشست بررسی بلاگرها و اینفلوئنسرها، آسیب‌ها و فرصت‌ها گفت: مردم واقعیت خود را در گوگل جست‌وجو می‌کنند و موارد غیرواقعی زندگی خود را در اینستاگرام به اشتراک می‌گذارند. این نوع مواجهه روی افراد جامعه اثر منفی می‌گذارد.
محمدحسین سیاح طاهری، اظهار داشت: فضای مجازی به مباحث فرهنگ شهرت، سلبریتی و اینفلوئنسر ضریب و تغییراتی داده است. پلتفرم نحوه تعامل انسان‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و نوع مواجهه افراد در پلتفرم‌های مختلف متفاوت است. در شبکه‌های مختلف اجتماعی اینستاگرام فضایی متفاوت دارد و عکس‌محوری ویژگی بارز آن است.
نخستین نشست بررسی بلاگرها و اینفلوئنسرها، آسیب‌ها و فرصت‌ها در سالن جلسات سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر(ساترا) برگزار شد؛ در این نشست علی سعد معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا و جمعی از پژوهشگران و کارشناسان حوزه کسب و کار، علوم اجتماعی و ارتباطات، فعالان مطبوعاتی و رسانه‌ای، کارشناس حقوقی و نماینده مرکز ملی فضای مجازی حضور داشتند.
ابزاری برای تنظیم‌گری پلتفرم‌های خارجی نداریم
علی سعد ضمن ارائه تاریخچه‌ای کوتاه از شکل‌گیری ساترابا طرح موضوع و توضیح درباره محوریت جلسه گفت: پلتفرم‌های داخلی تحت تنظیم‌گری ساترا هستند و قاعدتا در پلتفرم‌های خارجی بنا به دلایل مختلف اعم از بحث تحریم و غیره ابزاری برای تنظیم‌گری در دست نداریم اما جنبه اجتماعی ما در این حوزه فعال است.
درواقع اگر روی محتوای پلتفرم‌های خارجی کار می‌کنیم، جنبه اجتماعی آن یعنی همان وجه آگاهی‌بخش، ایجاد گفتمان، آگاهی‌سازی مخاطبان جامعه هدف و... درحال فعالیت است.
سعد در ادامه هدف از برگزاری این جلسه را طرح بحث درباره اینفلوئنسرها دانست و گفت: قصد داریم درباره این مسئله و ابعاد مختلف آن صحبت و از نظرات و تجربیات شما بهره‌مند شویم.
سبک حجاب و بلاگرها
طهورا میرزایی‌زاده، پژهشگر در بخش دیگری از نشست درباره مقوله سبک حجاب و تاریخ پیدایش آن صحبت کرد و گفت: در حوزه سبک حجاب یا مد اسلامی، ما بیشتر با معایب و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی روبه‌رو هستیم.
میرزایی‌زاده بیان کرد: بسیاری از بلاگرهای زن به دلیل نمایش بیشتر خودشان و دریافت دنبال‌کننده و لایک بیشتر، کم‌کم از هدف اولیه خود که رواج حجاب و سبک زندگی اسلامی بود فاصله گرفتند؛ زیرا دریافتند با سبک غربی می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
نمایش بطن جامعه توسط اینستاگرام
محمدجواد محمددوست مشاور حوزه کسب و کار مجازی در بخشی دیگر از نشست ضمن اعلام نظر مخالف خود نسبت به صحبت‌های حاضران گفت: دوستان احساس می‌کنند اینستاگرام یک منبع است در صورتی که اینستاگرام مانند یک دستگاه ام آر آی (تصویربرداری پزشکی) است. اگر مشکلی در بدن انسان رخ دهد دستگاه را عوض نمی‌کنند. بنابراین اینستاگرام بطن جامعه ما را نشان می‌دهد؛ با این حساب این مشکلات ربطی به اینستاگرام ندارند.
وی بیان کرد: باید همه مراحل مشاغلی که وارد آن می‌شویم را بلد باشیم. مردم هم باید بدانند که چه خطراتی در این حوزه و همکاری با بلاگرها و اینفلوئنسرها وجود دارد؛ به عقیده من پشت تمام موضوعاتی که درخصوص فرهنگ مطرح می‌کنیم مسائل اقتصادی قرار دارد.
لزوم وجود قانون مدون
مریم لامعی، وکیل در بخشی دیگر از نشست از مواجهه‌اش با افرادی گفت که زندگی خود را با بلاگرها مقایسه می‌کنند و افزود: این افراد که تعدادشان هم کم نیست در ادامه زندگی خود دچار اختلاف می‌شوند و در بسیاری موارد طلاق می‌گیرند. اما نمی‌توانیم بلاگرها یا اینستاگرام را از بین ببریم. بلکه باید برای آنها اتحادیه و صنف در نظر بگیریم تا پروانه فعالیت بگیرند.
لامعی افزود: نکته دیگر لزوم وجود یک قانون مدون است که ضمانت اجرایی داشته باشد؛ در این زمینه حضور یک نهاد نظارتی لازم است. همچنین تعیین قوانین مشخص در زمینه انتشار عکس و فیلم کودک و مشخص بودن محتوای پیج از دیگر مواردی است که باید مشخص شوند تا حد و حدود بلاگر تعیین و از این طریق خیلی بهتر قابل کنترل باشد.
در اینستاگرام مرزی بین فرصت و تهدید وجود دارد
شیما فرزادمنش کارشناس حوزه ارتباطات در ادامه بحث ضمن اشاره به فضای کلی اینستاگرام گفت: آیا فضای اینستاگرام سراسر مشکل و آسیب است؟ این فضا فرصت هم بوده است. بنابراین باید بگویم در این فضا مرزی بین فرصت و تهدید وجود دارد که هم‌زمان می‌تواند برای یک فرد توانمندسازی کند.
فرزادمنش تاکید کرد: نمی‌توانیم صرفا از آسیب‌ها صحبت کنیم. بحث دیده شدن فقط مختص به بلاگرها و اینستاگرام نیست بلکه متعلق به امروز جامعه و همه ماست. فضای مجازی باعث شده مرجعیت گفتمانی متکثر شود و این اتفاق مثبتی است. نمی‌توان همه فعالان در این فضا را یک‌جور دید. شناخت مخاطبان اینفلوئنسرها نیز مقوله مهمی است.
گفتمان پیش‌شرط سیاست‌گذاری
نیلوفر نادری پژوهشگر در ادامه با بیان اینکه بیشتر پژوهش‌های انجام شده در این زمینه روی فضای مجازی و به طور خاص اینستاگرام تمرکز دارند گفت: این فضا صرفا برای بازنمایی است و این سوژه‌ها که از آنها حرف می‌زنیم جایی در دنیای واقعی وجود دارند. اینکه ما فقط در یک میدان مشاهده به اسم اینستاگرام بررسی داشته باشیم باعث می‌شود نتوانیم همه سویه‌های بلاگری و اینفلوئنسری را بررسی کنیم.
وی افزود: ما با انواع بلاگرها مواجه هستیم. این افراد که در ساحت بازنمایی با یکدیگر، تبدیل به خرده سلبریتی شده‌اند و سعی دارند زندگی خصوصی خود را برملا کنند. درمجموع اگر ما در این زمینه قصد سیاست‌گذاری داریم باید ابتدا گفتمان صورت بگیرد.
تکثر اینفلوئنسرها حیرت‌انگیز است
محمد پویا قاسمی پژوهشگر در قسمت بعد بیان کرد: اگر قصد تهیه فهرستی از اینفلوئنسرها داشته باشیم شاید تا هزار نفر اسم وجود داشته باشد. اما این تعداد برای یک جامعه ۸۰ میلیونی است نه یک جامعه ۸۰۰ میلیونی و این تکثر حیرت‌انگیز است. وقتی به سایر کشورها نگاه می‌کنیم می‌بینیم اینفلوئنسر یا نمایده صنعت است یا خرده فروش و یا در نهایت سبک زندگی و برای توسعه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند.
وی تصریح کرد: ما شاهد ظهور اینفلوئنسرهایی هستیم که مولود جنبش‌های لحظه‌ای جامعه ایران است. تا پیش از ظهور این افراد تبلیغات در انحصار سازمانی مانند صدا و سیما بود؛ اما در ادامه مردم برای دریافت اخبار، اطلاعات و سرگرمی منابع دیگری را هم یافتند. بنابراین رسانه‌های اجتماعی درحال تجربه جانشینی ناکامل هستند. در این شرایط بسیاری فعالان سابق صدا و سیما هم وارد این فضا شده‌اند.
برای آموزش اینفلوئنسرها و کاربران خلا و محدودیت داریم
در بخش پایانی جلسه علی سعد ضمن به جمع‌بندی بحث پرداخت و گفت: رسانه‌های اجتماعی کمک می‌کنند تا خرده‌فرهنگ‌ها و گروه‌های آسیب‌پذیر را نشان دهند و از طرفی در صدد ایجاد هژمونی (سلطه) برای از بین بردن این خرده‌فرهنگ‌ها هستند؛ سبک زندگی که در روستاها و شهرستان‌ها جریان دارد و افرادی که تلاش می‌کنند خود را شبیه به بلاگرها و اینفلوئنسرها کنند از جنبه‌های منفی این مبحث است و دوستان به جنبه‌های مثبت آن اشاره کردند.
سعد خاطرنشان کرد: طبق گفته مک لوهان «رسانه پیام است»؛ بر همین اساس رسانه در حال ایجاد اقتضائات جدید با قواعدی جدید است. اما قواعد موفقیت و پیروز شدن در این فضا با فضای حقیقی که پیش از این در آن قرار داشتیم متفاوت است. افرادی هم که در این فضا رهبران افکار عمومی می‌شوند از فضا و ظرفیتی متفاوت برخوردارند.
معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا با برشمردن خلاهای موجود در این زمینه گفت: از نگاه ساترا ما در بحث آموزش در دو سطح اینفلوئنسرها و کاربر خلا و محدودیت داریم و به طور حتم باید در این زمینه بیشتر کار کنیم. ساترا در حد توان خود این موضوع مهم را پیگیری خواهد کرد. همچنین با توجه به صحبت دوستان در خصوص قانون‌گذاری در این زمینه با خلا جدی روبه‌رو هستیم.