به گزارش روز شنبه ایرنا، «سید مهدی پاکذات»، سرپرست مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور در همایش «نقش و جایگاه سند آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی کلان کشور» با اشاره به تأکید ریاست جمهوری بر اصل تحقق سند ملی آمایش اظهار داشت: آمایش در زبان ساده آشتی و مهرورزی با سرزمین مادری، ایجاد تعادل در منابع و مصارف، عدالت سرزمینی و تأکید بر اصل ملی بودن و پرهیز از نگاه بخشی و جناحی و سیاسی است.
وی با بیان اینکه در پنج دهه گذشته، پنج دوره مطالعات جامع آمایش سرزمین در کشور تجربه شده است، افزود: با توجه به اهمیت و ضرورت آمایش سرزمین و نقش و جایگاه آن در نظام برنامه‌ریزی و استناد به تکلیف قانونی ماده ۲۶ قانون برنامه ششم توسعه، وظیفه انجام مطالعات و تدوین سند ملی آمایش سرزمین در شهریور ماه ۱۳۹۷ به مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگریِ سازمان محول شد.
پاکذات تأکید کرد: تصویب این سند اتفاقی بود نادر که ۲۲ دستگاه دولتی در سطح کارشناسی تا سطح کلان دستگاه، با وجود تعارض منافع، بر محتوای آن صحه گذاشتند و سند ملی آمایش را امضا کردند.
وی با اشاره به اشکالات و نقص‌های سندها و برنامه‌های قبلی توسعه عنوان داشت: سند ملی آمایش سرزمین دارای یک تفاوت اساسی با سایر برنامه ریزی‌های کشور است. این سند بر اساس یک رویکرد سیستماتیک و نظام مند به موضوع‌های مختلف کشور از جمله آب، کشاورزی، صنایع، معادن و غیره دارد. در این رویکرد سیستماتیک وقتی فعالیت خاصی در یک منطقه از کشور مشخص شود از تمامی ابعاد جغرافیایی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی، اجتماعی و ژئوپولیتیکی در نظر گرفته شده و روابط آن فعالیت با سایر اجزای سیستم در منطقه مورد توجه قرار می‌گیرد. آثار و پیامدهای آن فعالیت برای سایر بخش‌ها و اثر متقابل دیگر قسمت‌ها بر آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
پاکذات افزود: ما تجربه ۷۰ سال برنامه ریزی و تدوین برنامه توسعه در کشور داریم. این برنامه‌ها بدون شک دارای مشکلات و آسیب‌هایی بوده‌اند. برخی از مشکلات برنامه ریزی و موانع تحقق اهداف برنامه‌های توسعه و سایر برنامه‌های کشور به زمان قبل از تدوین و برنامه ریزی مرتبط است. برخی نیز به حین اجرای برنامه و بعد از آن مربوط می‌شود.
وی ادامه داد: معمولاً قبل از اجرای برنامه‌ها نمایندگان مجلس، هر کدام برنامه‌های بخش و حوزه انتخابیه خود را ارائه و در نهایت تمامی برنامه‌ها تجمیع می‌شد. این تجمیع، بدون توجه به تعارض و تناقض‌های موجود بین بخشی و بین برنامه‌های هر منطقه صورت می‌گرفت. گاهی اجرای یک پروژه در یک منطقه آثار زیانباری برای مناطق دیگر، یا حتی سایر حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و غیر همان منطقه در بر داشت.
سرپرست مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری اضافه کرد: آنچه که در سند ملی آمایش سرزمین متفاوت با دیگر اسناد است رویکرد تلفیقی آن است. در سند ملی آمایش سرزمین برنامه‌های مختلف بخش‌ها و مناطق متفاوت کشور در هم ادغام و تلفیق می‌شود. از این طریق تعارضات و تقابل‌های بین مناطق مختلف مشخص و رفع می‌شود. بنابراین، اگر برنامه‌ای برای یک منطقه، استان یا شهرستان در نظر گرفته شود حتما به طور جامع و سیستمی خواهد بود.
پاکذات اظهار داشت: در دهه‌های گذشته موضوع اشتغال و اشتغال زایی در اولویت بود و سایر جنبه‌های برنامه ریزی مورد غفلت قرار می گرفت. به همین خاطر، برای مثال در زمینه فولاد و معادن طرح‌های مختلفی در پهنه سرزمینی کشور بدون جایابی مناسب آنها توزیع و پیامدهای محیط زیستی در بر داشت که امروزه می‌بینیم. برای نمونه صنایع فولاد به جای سواحل جنوبی در مرکز و مناطق کویری کشور ایجاد شد. این طرح‌ها اشتباه بود.
وی افزود: آنچه که در سند ملی آمایش سرزمین دیده شده انتقال این گونه صنایع به سواحل جنوبی کشور است. البته اگر هم صنایع موجود منتقل نشوند، دیگر طرح های توسعه ای در مناطق مرکزی و کویری متوقف خواهد شد. یعنی احداث صنایع جدید در مناطق جنوبی خواهد بود.
سرپرست مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری اظهار داشت: پوشش ابعادی همچون تحلیل وضع موجود همه بخش‌ها و فرابخش‌ها، انجام مطالعات آینده‌نگر، مطالعات ژئوپلتیک دفاعی امنیتی و پدافند غیر عامل، مطالعه امور فرهنگی و سرمایه اجتماعی و جمعیت‌شناسی، یک هزار و ۱۰۰ جلد مطالعات استانی، ۵۱ جلد مطالعات ملی، بررسی تمام دانش گذشته و در عین حال تاکید بر اصل بومی شدن مطالعات و استفاده از همه ظرفیت داخلی و حتی تطبیق دادن با نگاه‌های متضاد احتمالی از مهمترین ویژگی‌های مطالعات سند مزبور است.
وی با اشاره به اینکه آمایش سرزمین قطب‌نمای زندگی آینده ما و فرزندان‌مان خواهد بود و مسیر نیل به مطلوب را نشان خواهد داد، تصریح کرد: سند آمایش به ما این را می‌گوید که مبتنی بر ظرفیت‌های طبیعی و داشته‌های سرزمین، پراکندگی جمعیت در کشور چگونه باشد؟ در چه مکان‌هایی باید چه فعالیت‌هایی را انجام داد و در چه مکان‌هایی چه فعالیت‌هایی نباید مستقر شوند؟ در کجا نباید سکونتگاه جدید ایجاد کنیم؟ و با رعایت ضوابط و سیاست‌ها به کدام جایگاه آرمانی دست پیدا خواهیم نمود؟
پاکذات ادامه داد: انتظار ما از شما رسانه‌ها به عنوان دیدبان‌های بیدار جامعه، رساندن این تصویر مطلوب و چشم‌انداز آرمانی به مردم است. تببین این امر مهم است و اینکه با ایجاد بستر گفت و گو در خصوص این سند امکان اصلاح و تصویرسازی روشن از آینده و حرکت به سمت آن را برای مرکز مهیا کنند.
سرپرست مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری عنوان داشت: خروجی مرکز در موضوع آمایش در سه محور مطالعات پشتیبان در قالب ۵۱ جلد؛ تدوین پیش نویس متن سند ملی که به تصویب رسید و تدوین سامانه پشتیبانی آمایش سرزمین موسوم به (سپاس) بوده است.
وی با اشاره به برخی از دیگر اقدامات مرکز عنوان داشت: در حال حاضر مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری در حال انجام چهار کلان پروژه دیگر است. تکمیل مطالعات آمایش و مطالعات پشتیبان تدوین برنامه هفتم توسعه و مطالعات پیشتیبان لایحه بودجه کشور که هرساله انجام می‌شود و کلان پروژه آخر با عنوان مساله شناسی و ایده پردازی در حوزه برنامه و بودجه.
پاکذات گفت: ما در مرکز به دنبال بازتعریف صحیحی از رابطه دستگاه‌های اجرایی و مراکز پژوهشی هستیم و شعار ما، پژوهش مساله محور نیز ناظر به همین موضوع است. در راستای انجام این تحول اساسی درب این مرکز به روی نیروی جوان انقلابی مومن و فهیم و پیشکسوتان و صاحبنظران و صاحبان ایده‌های ناب و اهالی رسانه باز است.
به گزارش ایرنا، مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری سازمان برنامه‌وبودجه کشور همزمان با هفته پژوهش، امروز (شنبه)نشست خبری با عنوان «نقش و جایگاه سند آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی کلان کشور» برگزار کرد.
مطالعات تدوین سند ملی آمایش سرزمین توسط مرکز توسعه و آینده نگری در حدود سه سال انجام شد و در اسفندماه سال ۹۹ به تصویب شورای عالی آمایش سرزمین رسید.