به گزارش ایرنا، واکسیناسیون کرونا به عنوان راهکار اصلی ایمنی جمعی در برابر ویروس تنفسی کرونا در همه کشورهای جهان تایید شده است. اما این طرح از آغازین روزهای اجرا با مخالفت برخی از گروه‌های جمعیتی در سراسر دنیا همراه شد.
واکسنی که با شیوع سویه جدید «اومیکرون» در آفریقای جنوبی بیش از پیش مورد تاکید مسئولین بهداشت و درمان قرار گرفته و علیرغم طرح برخی فرضیه‌ها همچون واکسن‌گریزی این سویه تنها راه مقابله خوانده می‌شود.
براساس مطالعات اولیه پزشکی، جهش‌های کروموزومی این سویه دو برابر دلتا ویروس بوده و سرعت انتشار آن بسیار بالاست.
علیرضا زالی، رییس ستاد مقابله با کرونا در تهران در خصوص این سویه گفته است: سویه جدید اومیکرون ۵۰۰ برابر سرعت سرایت‌پذیری بیشتری نسبت به سویه‌های پیشین این ویروس داشته و تاکنون ۵۰ جهش گزارش شده است، که ۳۰ جهش کلیدی و قدرت انتقال آن بسیار بالا و ضرورت دریافت واکسن کووید۱۹ را دوچندان می‌کند.
بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اما تاکنون بیش از ۲۲ درصد شهروندان برای دریافت واکسن کرونا مراجعه نکرده‌اند.
بی‌اعتمادی به سازندگان واکسن، ترس از عوارض، ابتلا به بیماری، مرگ ومیر، فرضیه تجارت با واکسن و شیوع بیماری و ناآگاهی عمومی از مهمترین دلایل مخالفت با این واکسن است که توسط کارشناسان و مخالفان مطرح می‌شود.
به گفته مسئولین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اما کاهش شمار مبتلایان کرونا، جانباختگان ناشی از این بیماری، شهرهای قرمز و همچنین نقشه زرد و آبی روزهای اخیر ایران مدیون این واکسیناسیون است.
براساس آخرین آمار رسمی، شمار مبتلایان روزانه این بیماری به زیر ۲ هزار نفر و قربانیان این ویروس به کمتر از ۱۰۰ نفر در هر ۲۴ ساعت رسیده و این دستاورد ناشی از طرح واکسیناسیونی است که تاکنون بیش از ۵۰ میلیون نفر را در کشور پوشش داده است.
اما چگونه باید مخالفان این واکسن را وادار به مشارکت کرد؟
مخالفتی که باوجود طرح برخی محدودیت‌ها نظیر تداوم ممنوعیت تردد شبانه، طرح ممنوعیت بین استانی و ممنوعیت ورود به دانشگاه‌ها، ادارات و... نیز تاکنون نتوانسته است این گروه را وادار به دریافت واکسن کند.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در خصوص علل ترس برخی شهروندان از دریافت واکسن به خبرنگار ایرنا می‌گوید: هرگونه ترس و وحشت غیرمنطقی، نشات گرفته از ابهام در رابطه با مساله است. عدم آگاهی و اطلاعات درباره یک موضوع (به ویژه مسائل مرتبط با سلامت) می‌تواند انسان را دچار ترس و نگرانی کند.
محمد حاتمی تصریح کرد: در حال حاضر ترس و نگرانی برخی گروه‌های جمعیتی در باره واکسن هم ناشی از شبهات درباره عوارض واکسن و نتایج واکسیناسیون است. ستاد ملی مقابله با کرونا باید در خصوص این مباحث آگاهی‌بخشی و شفاف‌سازی کرده و اطلاعات جامعی در اختیار شهروندان قرار دهد.
وی خاطرنشان کرد: انواع واکسن‌های وارداتی، عوارض هر یک از برندها و نتایج تزریق هر یک از انواع واکسن باید در اختیار مردم قرار بگیرد. انتشار برخی کلیپ‌ها در فضای مجازی و بازتاب اخبار و اطلاعات رسانه‌های خارجی نیز که گاه ترس روانی جامعه را دامن می‌زند، باید مورد توجه قرار گرفته و توسط جامعه پزشکی تشریح شود.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تاکید کرد: مسئولین بهداشت و درمان باید در خصوص همه جزییات واکسن با مردم گفت وگو کرده و شهروندان خود در این باره قضاوت و تصمیم‌گیری کنند.
برخی از کارشناسان اجتماعی هم ضمن تاکید بر ضرورت آگاهی‌بخشی عمومی، اجبار و روش‌های تنبیهی را عامل مقاومت برخی شهروندان عنوان می‌کنند.
به اعتقاد این صاحبنظران، انتخاب آزادانه در کنار شرح نتایج واکسیناسیون می‌تواند این گروه‌ها را ترغیب به دریافت واکسن به عنوان یک وظیفه انسانی کند.
عطاءالله محمدی، روانشناس شخصیت و عضو مرکز مشاوره دانشگاه تهران در این باره می‌گوید: امروزه مخالفان واکسن کرونا در دنیا به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند؛ گروه نخست اجبار برای تزریق واکسن را مخالف با دموکراسی عنوان کرده و معتقدند، مردم باید آزادانه انتخاب کنند.
وی توضیح داد: در حقیقت این گروه اجبار در تزریق واکسن را دخالت دولت‌ها در زندگی شخصی قلمداد کرده و به این دلیل با دریافت واکسن مخالفت می‌کنند. (برخی از این گروه‌ها خود واکسن کرونا را هم دریافت و صرفا با اجبار مخالفان و منع خدمات عمومی برای این دسته مخالفت می‌کنند.)
محمدی ادامه داد: گروه دوم هم به دلیل ناآگاهی، بر پایه اطلاعات غیرعلمی که گاه در رسانه‌های جمعی غیرمعتبر انتشار می‌یابد، از دریافت واکسن وحشت دارند. در حقیقت این گروه بر پایه برخی باورها مانند «دریافت واکسن سبب بیماری می‌شود، مانع از ابتلا به کرونا نخواهد شد، مرگ ومیر را به دنبال داشته و...» به واکسن‌هراسی دچار می‌شوند.
به گفته این مدرس دانشگاه، برخی از این افراد کرونا را اساسا یک توطئه دانسته و واکسن را ابزاری برای کنترل انسان می‌خوانند.
ضرورت برگزاری جلسات آگاهی‌بخش مشاوره برای کاهش واکسن‌هراسی
محمدی ادامه داد: به منظور کاهش این تفکرات غلط و رفع واکسن‌هراسی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌تواند در هر استان جلسات آگاهی‌بخش مشاوره برگزار کند.
وی یادآور شد: با نصب و پخش پلاکارد در سطح شهر، در این زمینه اطلاع‌رسانی و با مردم گفت وگو کند، با روش‌های خلاقانه و تدوین فیلم‌های آموزشی و مستند مردم را به مشارکت در واکسیناسیون ترغیب کند.
این روانشناس شخصیت با اشاره به ضرورت شناسایی مخالفان واکسن نیز خاطرنشان کرد: روش‌های تنبیهی نظیر عدم استفاده از خدمات بانکی، حمل و نقل عمومی در صورت عدم تزریق واکسن اثرگذار نبوده و باورها و اعتقادات باید تغییر کند.
به اعتقاد محمدی، سمن‌ها (سازمان‌های مردم نهاد)، انجیوها و گروه‌های مردمی هم در این رابطه می‌توانند بیش از نهادهای رسمی شهروندان را به مشارکت در واکسیناسیون تشویق کنند.