به گزارش روز یکشنبه گروه علم و آموزش ایرنا از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سید محمد تقی موحد ابطحی در نشست علمی با عنوان "آینده پژوهی ایده تحول علوم انسانی در گام دوم انقلاب" به تشریح تاریخچه شکل‌گیری ایده ورود و حضور دین در عرصه‌های زندگی و علمی حیات بشری و تاریخچه علوم انسانی و عوامل تاثیرگذار در شکل‌گیری علوم انسانی جدید پرداخت و این عوامل را در دوران‌ها و انقلاب‌های مختلف شامل رنسانس، اصلاح دینی قرن ۱۶، انقلاب علمی، انقلاب صنعتی، انقلاب فرانسه و عصر روشنگری بررسی کرد.
وی در ادامه در هر کدام از این دوران‌ها به کشفیات دانشمندان و ارایه تصویر از عالم به صورت بنیادین پرداخت و تاکید کرد که این کشفیات به دانش توان پیش بینی و کنترل داده و علت و معلول های پدیده‌ها را مشخص می‌کرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به تغییراتی که سبب بر هم خوردن نظم اجتماعی شد از انقلاب صنعتی تا مهاجرت روستاییان به شهرها و ورود زنان و کودکان به عرصه کار و فعالیت اجتماعی اشاره کرد و به ظهور و بروز الگوی فیزیک کوانتومی و دستاوردهای زیست شناسی جهت ایجاد یک نظم جدید پرداخت.
ابطحی افزود: دانشمندان در چنین شرایطی تصمیم گرفتند تا با الگوگیری از فیزیک کوانتومی و زیست شناسی برای کشف قوانین حاکم بر پدیده‌های انسانی و اجتماعی کمک بگیرند و عناوینی چون مهندسی اجتماعی مطرح شد که نشانگر نوع نگاه در عرصه اجتماعی و انسانی و استفاده از الگوی نیوتنی و فیزیک طبیعی در مهندسی آن بود.
وی در همین راستا به دیدگاه‌های پوزیتویستی و کتاب امیل دورکیم در این زمینه اشاره و خاطرنشان کرد: در آن اثر واقعیت اجتماعی به مثابه شی مورد نظر قرار گرفت و عنوان کرد جامعه شناسی زمانی به صورت علم مطرح می شود که بتواند واقعیت مورد بررسی را به مثابه شی مورد بررسی قرار دهد و به این صورت جریان علوم انسانی اثبات گرایانه شکل گرفت.
وی در ادامه به نقدهای شکل گرفته به این دیدگاه و همچنین در روش مطالعه انسان و اجتماع پرداخت و روش‌های کیفی از جمله روش‌های تفسیری و انتقادی مطرح شده در این بخش را تبیین کرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به تشریح و توصیف مجموعه فعالیت‌های متفکران جهان اسلام در این راستا و همچنین معرفی مراکز شکل گرفته بعد از انقلاب جهت ورود دین به عرصه‌های مختلف بشری پرداخت و تصریح کرد: لازم است در کشور فعالیت‌های منسجم و نظامندی در راستای نظام درسی و آموزشی داشته باشیم و از دریچه علمی و دستاوردهای علمی به عرصه های اجتماعی ورود کنیم و بتوانیم در این زمینه قدرتمندتر حضور و بروز داشته باشیم.
موحد ابطحی با تشریح مقوله آینده پژوهی و انواع آن، آینده پژوهی‌های توصیفی، اکتشافی، تجویزی و هنجاری افزود: پیش بینی‌ها در رابطه با آینده برای این است که بتوانیم برای بهترشدن آینده برنامه‌ریزی کنیم که این برنامه‌ریزی در علوم انسانی و اسلامی نیز لازم است.
وی تصریح کرد: در علوم انسانی اسلامی دو دیدگاه از سوی موافقان و مخالفان برای آینده آن مطرح می شود که برخی آن را محکوم به شکست و عده‌ای دیگر آن را با آینده‌ای قوی‌تر می‌دانند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به آسیب‌های مراکز علوم انسانی اسلامی اشاره کرد و اظهارداشت: بازتولید دیدگاه‌های پوزیتویستی به صورت ناخودآگاه در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی، انجام کارهای موازی و در بازه‌های کوتاه مدت، نداشتن دکترین مشخص در مراکز، گستردگی بسیار زیاد اهداف و رسالت‌ها در مراکز ، نبود خبرگزاری تخصصی در این زمینه و بی توجهی به مولفه‌های اسلامی از جمله آسیب‌های این حوزه‌ها بودند.