به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، «علی اکبر محرابیان» امروز (دوشنبه) در مراسم هفته پژوهش که در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد، افزود: غفلت وزارت نیرو و سیاست‌هایی که دولت داشته موجب ایجاد مشکلات فراوان برای مردم شده است؛ اینکه انرژی را تقریبا رایگان تحویل مردم دهیم، به نفع مردم یا به ضرر آنهاست؟
وی ادامه داد: اگر طبیبانه به این موضوع نگاه شود، پاسخ‌های خیلی بدی دریافت می‌کنیم. قبل از هدفمندی یارانه‌ها، برق را با نرخ به مراتب بالاتر از امروز می‌فروختیم و این نرخ خود مصرف را تنظیم می‌کرد. امروز هر کیلووات برق با یک سوم قیمت قبلی و یک سنت به فروش می‌رسد و این علامت را به جامعه می‌دهد که بیشتر مصرف کند. اینکه آیا این موضوع منجر به ایجاد رضایت می‌شود یا نه، نیاز به یک کار پژوهشی دارد.
وزیرنیرو گفت: البته توجه به شرایط اقتصادی و معیشتی قشر قابل توجهی از مردم مهم است؛ منظوراز این حرف‌ها تلاش برای افزایش نرخ نیست اما باید تلاش کرد با استفاده از روش‌های اقتصادی، طوری عمل شود که این نوع نرخ گذاری علامتی برای مصرف بیشتر پرمصرف‌ها نباشد.
محرابیان افزود: بالاخره این سرمایه گذاری ازکجا است؟ از جیب مردم است. آیا منفعت مردم این است که برق را رایگان کنیم و از جیب دیگر آنها، پول آن را برداریم و نیروگاه بسازیم؟
دست نیاز خود را به سمت دانشگاهیان در موضوع حکمرانی آب دراز می‌کنیم
عضو کابینه سیزدهم تصریح کرد: موضوع حکمرانی آب به طور جدی با موضوع اقتصاد آب پیوسته است و دانشگاه ها باید روی آن کار کرده و مدل هایی ارائه دهند که متناسب با شرایط امروز باشد. ما دست نیاز خود را بر روی همه دانشگاهیان و پژوهش گران دراز کرده و خاضعانه استمداد می طلبیم که در این موضوع به ما کمک کنند.
وزیر نیرو در ادامه گفت: به حمدالله در سال‌های پس از انقلاب شاهد رشدهای خوبی در صنعت آب و برق بوده‌ایم و اگر بگوییم درصادرات خدمات فنی و مهندسی امروز جمهوری اسلامی رتبه بسیار خوبی دارد، حرف صحیحی است. به طور تقریب ۵۷ درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در بخش آب و برق است.
محرابیان افزود: در موضوع‌های سازه‌ای و در موضوع‌های سخت افزاری و تکنیکی و نیز ساخت تجهیزات و قطعات، ما پیشرفت‌های بسیار چشمگیری در طول سال‌های پس از انقلاب داشته‌ایم و رتبه‌هایی که در موضوع‌های سد سازی، نیروگاه سازی و انواع و اقسام سازه‌های آبی و تاسیساتی در داخل و خارج کشور داشته‌ایم، رتبه‌های ممتازی است ولی ما اشکالات فراوانی هم در این بخش و به ویژه در موضوع‌های نرم افزاری داریم.
وی با بیان اینکه شاید تمرکز پژوهش‌ها در این زمینه بتواند راهگشای خیلی از مشکلات و تنگناهای کشور باشد، نخستین موضوع را موضوع آمایش سرزمین با توجه به استعدادهای ذاتی و با توجه به منابع طبیعی کشور که شاید راهبردی ترین موضوع در امر توسعه باشد، دانست.
این مقام مسوول گفت: به مقوله آمایش همواره توجه بوده ولی شاید این توجه لازم است یک توجه کامل علمی و عملیاتی باشد. ما در موضوع آمایش عبارات زیادی شنیده‌ایم و در قانون گذاری قوانین زیادی گذرانده‌ایم ولی بسیاری از توسعه‌های ما مطابق شرایط آمایشی در کشور نبوده است.
وزیر نیرو موضوع دوم را ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در موضوع آب و برق دانست و افزود: موضوع ایجاد تعادل در واقع به ما کمک می‌کند تا بتوانیم شاهد رضایتمندی مردم و بخش تولید کشور باشیم.
وی گفت: مقوله سوم هم موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر است که امروز در صدر مباحث توسعه جهان قرار گرفته و جمهوری اسلامی هم با توجه به انواع و اقسام پارامترهای توسعه باید به توسعه این مقوله توجه ویژه و عملیاتی داشته باشد.
باید بدنبال مدل‌های بومی برای پژوهش باشیم
محرابیان ادامه داد: ما در پژوهش باید به دنبال مدل‌های کاملا بومی باشیم؛ مدل‌های وارداتی به هیچ وجه پاسخگوی حل مشکلات ما نبوده و نیست و صدمات قابل توجهی هم از مدل های وارداتی دیده ایم و علت آن هم این است که هر کشوری خواسته های خود و هر کشور فرهنگ مصرف خود را دارد. در ارائه راه حل هایی که باید ارائه شود، توجه به موضوع بومی سازی مدل ها یک موضوع کاملا کلیدی و راهبردی است.
وزیر نیرو گفت: موضوع دوم در این ارتباط توجه به یکپارچه سازی در واقع سیاست گذاری و مدیریت پژوهش است. ما پژوهش های زیادی می کنیم و هزینه های زیادی هم پرداخت می کنیم ولی سوال این است که آیا این پژوهش‌ها تابع یک سیاست گذاری یکپارچه و یک زنجیره کامل است یا نقطه زنی می‌کنیم؟ اگر نقطه زنی می کنیم به این معنا است که بهره وری ما در پژوهش به شدت کاهش می یابد ولی اگر پژوهش های ما تابع یک سیاست گذاری واحد و با امکانات و اعتبارات و فارغ التحصیلان درست باشد، می توان شاهد آن بود که پژوهش ما به راحتی کاربردی و تبدیل به اقتصاد خواهد شد.
وی افزود: موضوع سیاست گذاری یکپارچه و انتخاب اولویت در پژوهش شاید زیربنای انجام کار پژوهش و ارتقای بهره وری در پژوهش باشد که حداقل در سال های اخیر انحرافاتی در اعتبارات و تعیین اولویت ها دیده ایم البته اینها به منزله عمومی پنداشتن نیست ولی در برخی از بخش ها دیده می شود.
وزیر نیرو افزود: موضوع بعدی در بحث آب و برق انتخاب روش‌ها و توجه به راه حل‌های نرم افزاری است. در بخش های سخت افزاری رشدهای خوبی داشته ایم ولی آیا در حکمرانی آب و برق هم چنین رشدی کرده ایم؟ هرگز. ما در صنعت سد سازی جزو چند کشور برتر جهان هستیم. در صنعت نیروگاه سازی جز ۵ یا ۶ کشور برتر جهان هستیم. بالا ترین فناوری ها را در تولید تجهیزات نیروگاهی و سازه های برقی به خود اختصاص داده ایم ولی آیا در حکمرانی آب و انرژی هم توانسته ایم که مقام قابل توجهی داشته باشیم؟ به طور مثال در بهینه سازی مصرف فاصله بسیاری با نقاط ایده آل داریم.
محرابیان گفت: در صنعت آب و برق هفت مورد است که اگر توجه و اعتبارات خود را بر آنها متمرکز کنیم، در این بخش می توان شاهد ارتقای حکمرانی و بهره وری در این بخش باشیم زیرا آب و برق زیربنای توسعه است و اگر حرف از توسعه است بدون توجه به انرژی و آب فقط گفتار بیهوده ای بیش نیست. در حالی که دنبال رشد اقتصادی هستیم، به صنایع خودمان در واقع محدودیت مصرف انرژی می دهیم و به این ترتیب رشد اقتصادی اصلا امکان پذیر نیست.
وی موضوع اول بهینه سازی را مصرف عنوان کرد و اظهار داشت: در ظرفیت نیروگاه ها اگر بخواهیم نقطه پیک را هدف قرار دهیم، باید سرمایه گذاری‌های گزافی انجام شود و چه بسا این لحظات پیک در طول سال و زمان های مصرف ساعت های محدودی تکرار شود. در موضوع مصرف برق مهمترین مقوله برای اقتصادی سازی بحث مدیریت پیک است؛ برای مدیریت پیک، هر کشوری متناسب با تکنیک هایی که دارد روش های کارآمدی را بکار می گیرد که یکی از آنها مبادله انرژی است.
محرابیان گفت: یک موضوعی که دانشگاه می تواند به بخش تولید و صنعت کشور کمک کند، موضوع پیک‌رانی و مدیریت پیک است. شما اگر بخواهید در کشوری مثل ایران که نزدیک به هشتاد هزار مگاوات تقاضای مصرف برق دارد، در ایام پیک فقط ۱۵ درصد را به پیک‌رانی اختصاص دهید، می‌توانید ۱۲ هزار مگاوات مصرف را کاهش دهید که این عدد معادل تولید چندین نیروگاه است.
راندمان تولید و مصرف در آب و برق نیازمند انقلابی اساسی است
وزیر نیرو موضوع بعدی را افزایش راندمان تولید عنوان کرد و افزود: این موضوعی است که همواره دانشمندان در هر موضوعی به دنبال آن هستند. ما چه کنیم که راندمان تولیدمان افزایش یابد؟ در صنعت آب و برق راندمان مصرف و تولید نیاز به یک انقلاب اساسی دارد.
وی افزود: شما اگر کل صنعت کشور را در نظر بگیرید که میلیون ها اشتغال و هزارران هزار ارزش افزوده را به خود اختصاص داده و کمتر از ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را شامل می شود، کل میزان آبی که در این بخش مصرف می شود حدود ۲.۷ میلیارد متر مکعب است. حالا نمی توان ادعا کرد که مصرف آب در بخش صنعت راندمان بالایی دارد یعنی با تکنیک هایی که در برخی واحدهای صنعتی دیده می شود می توان این ۲.۷ میلیارد را به شدت کاهش داد.
محرابیان گفت: ایران در منطقه ای خشک قرار دارد که متوسط بارش آن در شرایط نرمال یک سوم جهانی است؛ حالا اگر به سال های خشکی مثل سال جاری برسیم، شاهد کاهش ۵۰ درصدی بارش خواهیم بود. پس موضوع مدیریت آب شاید محوری ترین و مهم ترین موضوع در اقتصاد و رشد محسوب می شود.
وزیر نیرو گفت: در بخش کشاورزی حوزه‌ای برای تولید یک محصول داریم که کل اشتغال سالانه آن ۳۵ هزار نفر است ولی میزان مصرف آن ۴ میلیارد متر مکعب است. این در حالی است که ۲.۷ میلیارد آب به صنعت با بازدهی خوب دادیم و همان آب به این محصول خیلی ضعیف می دهیم. اینکه این میزان آب را چگونه مدیریت کنیم که بالاترین رشد بالاترین اشتغال و بالاترین رضایت مندی در کشور را داشته باشیم، شاید در موضوع آب مهمترین محور پژوهشی است که روی میز قرار دارد.
محرابیان در پایان سخنان خود از همه پژوهشگران و دانشگاهیان دعوت کرد تا در اجرای درست پروژه ها به وزارت نیرو کمک کنند.