گرایش تدریجی افکار عمومی به سوی وضعیت اجتماعی پساکرونا در حالی است که نه تنها جهان نگران پیامدهای گسترش سویه جدید و نه چندان شناخته شده ویروس همه‌گیر با عنوان "اومیکرون" است بلکه مدیران و کارشناسان امور بهداشتی و درمانی هم ثبات نسبی کنونی در فروکش شیوع بیماری کووید ۱۹ را بسیار شکننده می‌دانند و بیمناک از آغاز موج دیگری از طغیان ویروس کرونا، نسبت به احتمال وقوع اوجگیری جدید آن هشدار می‌دهند.
چنانکه شهردار مشهد نیز روز سه‌شنبه در نشستی به همین منظور، تمایل افکار عمومی را به سمت باور ذهنی نسبت به پدیدار شدن وضعیت پساکرونایی، ناصحیح خواند.
شهرداری مشهد با توجه به مسوولیتهای خود نه تنها در قبال شهر و شهروندان این کلانشهر مذهبی بلکه میلیونها مشتاق تشرف به بارگاه منور حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) در فاصله اندکی بیشتر از سه ماه به ایام نوروز ۱۴۰۱، امروز میزبان نشستی با عنوان "مشهد پساکرونا" برای ارزیابی وضعیت بازآماد، نوسازی و تمهید شرایط و ظرفیتهای این کلانشهر با هدف آمادگی در برابر افزایش احتمالی زائران حرم مطهر امام هشتم(ع) از اقصی نقاط ایران و جهان بود.
شهردار مشهد در این نشست کارشناسی گفت: وضعیت ذهنی و اجتماعی پساکرونایی هرچند که صحیح نیست اما در حال گسترش در میان افکار عمومی است.
سید عبدالله ارجائی مناسبترین توصیه ممکن را به مومنان مجاور و زائران مشتاق حرم مطهر امام رضا (ع) در این شرایط چنین بیان کرد: برای پساکرونا عجله نکنید اما برنامه‌ریزی لازم را داشته باشید.
وی "مدیریت آفندی" را یکی از مولفه‌های مدیریت عالمانه توصیف و بیان کرد: عادت کرده‌ایم برخی مواقع امور بطور "واکنشی" مدیریت شوند چنانکه برنامه‌ریزی برای رفع پیامدهای یک رخداد به پس از وقوع آن موکول می‌شود.
شهردار مشهد این نهاد را برای وضعیت اجتماعی پساکرونا نیازمند آمادگی در قالب برنامه‌ای جامع و موثر دانست و افزود: ترمیم آسیبهایی که شیوع ویروس کرونا به جامعه وارد نموده در هر دو عرصه اقتصادی و اجتماعی نیازمند برنامه ترمیمی است زیرا این بحران بهداشتی بطور جدی حتی به روابط فردی آسیب زده بگونه‌ای که در دوران بحران کرونا برخی از مردم حتی نتوانستند برای فوت عزیزان جانباخته خود از بیماری کووید ۱۹، سوگواری مناسبی داشته باشند.
وی همه امور و مسائل اجتماعی مرتبط با همه‌گیری کرونا را جدی توصیف و بیان کرد: تشکیلات شهرداری باید به مسائل اجتماعی جامعه توجه نموده و به فکر مردم باشد.
ارجائی ادامه داد: وظایف شهرداری به عنوان نهاد خدمات عمومی محدود به اموری همچون ساخت پل، آسفالت خیابان و موارد مشابه نیست زیرا شهر علاوه برکالبد فیزیکی، برخوردار از روح و از همه مهمتر متشکل از شهروندان است.
وی گفت: بر این اساس مشهد نیازمند "برنامه آمادگی" در کنار "برنامه" ترمیمی است زیرا بدون تردید این کلانشهر در وضعیت اجتماعی پساکرونا زائران و میهمانان بسیاری خواهد داشت که شمار آنها نسبت به گذشته افزایش دارد و مجبور است تا برای پذیرایی مناسب از آنها آمادگی لازم را کسب نماید.
شهردار مشهد افزود: شهروندان مشهدی همسایه حرم مطهر امام رضا(ع) باید خود را برای میزبانی انبوه میهمانان ورودی به این شهر در وضعیت پساکرونا آماده کنند زیرا با توجه به شرایط جاری شمار قابل توجهی زائر همزمان با ایام نوروز آتی به مشهدالرضا مشرف خواهند شد.
وی ادامه داد: برآوردها حاکی از رو به فزونی بودن تقاضای سفر به مشهد است زیرا روزهای آستانه ایام نوروز ۱۴۰۱ مصادف با فرخنده سالگرد میلاد حضرت مهدی (عج) است که در پی آن ماه مبارک رمضان آغاز خواهد شد.
۲۷ اسفند ۱۴۰۰ شمسی مصادف با ۱۵ شعبان ۱۴۴۳ قمری و همچنین چهاردهمین روز فروردین ۱۴۰۱ برابر با نخستین روز ماه مبارک رمضان در سال آتی است.
ارجائی گفت: این مناسبت در حالی شمار سفرها را در آخرین روزهای اسفند امسال به مشهد فشرده خواهد کرد که سال آتی طلیعه ماه مبارک رمضان هم در حوالی ایام عید نوروز است که این هم به تراکم سفرهای نوروزی امسال و سال آتی می‌افزاید.
وی افزود: برنامه آماده‌سازی مشهدالرضا برای چنین شرایط مناسبتی می‌بایست در حوزه‌های حمل و نقل، خدمات شهری، فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین آن ایام یک فرصت طلایی تلقی می‌شود لذا دست‌اندرکاران حوزه اقتصادی هم باید برای زوار و مسافران، شهروندان و شهرداری مشهد در نقاط مختلف شهر فرصت اقتصادی نیز تعریف کنند.
شهردار مشهد ادامه داد: این شهر همزمان با ویژه‌برنامه سال ۱۴۰۱ خود، به یک برنامه ترمیمی و آمادگی هم نیاز دارد زیرا نخستین برنامه مربوط به دوران پساکرونا برای شهرداری مشهد خواهد بود پس باید حوزه برنامه‌ریزی این نهاد توجه کافی و لازم را داشته باشد.
وی گفت: همچنین همزمان با این برنامه‌ریزیها باید مراقب شیوع و بیماری همه‌گیر و بازگشت کرونا نیز بود. هم‌اینک این ویروس به دلیل رعایت نشدن مطلوب پروتکلهای پیشگیرانه در جهان به برخی کشورها بی‌رحمانه بازگشته لذا ما هم باید مراقب باشیم تا پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهیم.
ارجائی بر لزوم مشورت و کسب نظر اعضای شورای شهر مشهد در چارچوب این برنامه‌ریزیها و طراحیها نیز تاکید و بیان کرد: اطلاعات مورد نیاز باید در اختیار این مجموعه مدیریت شهری قرار گیرد.
ارجائی افزود: همچنین نشستهایی نیز با مسوولان و کارشناسان دیگر نهادهای ذیربط همچون آستان قدس رضوی، استانداری خراسان رضوی، فرمانداری مشهد، ادارات‌کل استانی و حتی در صورت نیاز نشستی ملی هم برگزار خواهد شد تا هماهنگی‌های لازم برای وضعیت اجتماعی پساکرونا به خوبی در مشهد ایجاد شود.
وی اولویت یکپارچه مدیریت شهری مشهد را ظرف ماههای آتی "برنامه‌ریزی برای دوران پساکرونا با هدف آمادگی به منظور پذیرایی از زائران حرم نورانی امام رضا(ع)" اعلام و بیان کرد: مردم در وضعیت در حال شکل‌گیری ناشی از ذهنیت پساکرونا، به سمت مشهدالرضا حرکت می‌کنند پس شهرداری نباید از این حرکت جا بماند.
شهردار مشهد لزوم پیشگامی این نهاد را برای آمادگی در خصوص الزامات و نیازهای شهر در دوره پساکرونا مورد تاکید قرار و ادامه داد: البته شهرداری مشهد در این خصوص جلوتر از دولت قرار دارد بطوری که بخش زیادی از تغییر و تحولات لازم را انجام داده است.
وی گفت: شهردای مشهد در حال تدوین همه‌جانبه برنامه‌ها است بطوری که اصلاح بودجه این نهاد نیز تقریبا به پایان رسیده لذا باید به مدیران دولتی در خصوص ایجاد آمادگی لازم، مناسب و موثر برای حضور شمار انبوه زائران و مسافران در مشهدالرضا تلنگر زد.
لزوم رفتارشناسی برای پساکرونا
معاون مالی و پشتیبانی شهرداری مشهد نیز در ادامه نشست "مشهد پساکرونا" گفت: برنامه‌ریزی برای وضعیت شهری پساکرونا نیاز به رفتارشناسی مردم در دوران بحرانی شیوع ویروس همه‌گیر دارد، این بدان معنا است که برای برنامه‌ریزی اقدامات پساکرونا ابتدا باید رفتار اجتماعی مردم در زمان شیوع کرونا بررسی شود.
محمدرضا مومنی افزود: رفتار زوار در وضعیت پساکرونا متفاوت با شرایط اجتماعی پیش از شیوع ویروس همه‌گیر خواهد بود. به عنوان مثال تا دو سال قبل از این مجاوران و زائران هنگام تحویل سال جدید در محدوده حرم امام رضا (ع) جمع می‌شدند. اگر ویروس کرونا نباشد تجمع مردم دیگر به صحنهای حرم مطهر رضوی محدود نخواهد بود بلکه به فراتر از این محدوده به خیابانهای اطراف هم خواهد رسید و این همان موضوعی است که شهرداری و دیگر نهادهای مرتبط باید برایش برنامه‌ریزی عملی داشته باشند.
وی همچنین به کاهش شدید درآمدهای شهرداری مشهد در دوران شیوع ویروس کرونا اشاره و بیان کرد: هم‌اینک باید برنامه‌ریزی مناسبی در مورد بخششها و تخفیفهای صورت گرفته برای حمایت از آسیب‌دیدگان از کرونا نیز صورت گیرد تا آمادگی لازم در مردم برای بازگشت به اوضاع پیش از شیوع ویروس همه‌گیر ایجاد شود.
۱۰ میلیون زائر نوروزی
دیگر مسوول مدیریت امور شهر مشهد نیز معاون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهرداری بود که در نشست "مشهد پساکرونا" گفت: بر اساس برآورد اعلام شده در نشست اخیر مدیران این شهرداری با مسوولان آستان قدس رضوی حضور ۱۰ میلیون زائر در ایام نوروز آتی پیش‌بینی شد و موضوع مهمی است که شهرداری و همه نهادهای متولی امور زائران مشهدالرضا را به ویژه در حوزه حمل و نقل به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سیدخلیل منبتی افزود: حضور این تعداد زائر پس از دو سال وقفه در مشهد بر حوزه ترافیک بسیار تاثیرگذار است لذا باید برنامه‌ریزی و هماهنگی لازم میان شهرداری، پلیس راهنمایی و رانندگی، آستان قدس رضوی و دیگر نهادهای ذیربط در حوزه وضعیت ترافیکی شهر مشهد صورت گیرد.
وی ادامه داد: اصلاحات هندسی مورد نیاز در مسیر خیابانهای مشهد و یا آسفالت و لکه‌گیری معابر ظرف دو ماه آینده در سطح این کلانشهر انجام می‌شوند تا هیچ فعالیتی در این حوزه به ماه پایانی سال موکول نشود.
معاون شهردار مشهد گفت: همچنین می‌بایست با توجه به افزایش شمار زائران حرم مطهر رضوی در ایام نوروز آتی پیش‌بینی لازم برای جابه‌جایی این جمعیت در قالب سفرهای درون‌شهری صورت گیرد تا اگر کمبودی در حوزه اتوبوس وجود دارد هماهنگی لازم و موثر با دیگر شهرها و همچنین ارتش و سپاه برای رفع آن انجام شود.
وی افزود: ظرف روزهای اخیر بخشهای مختلف حوزه عمران و حمل و نقل مشهد مورد بازدید قرار گرفت و مشخص شد امور مربوط به این بخش بخاطر کمبود بودجه و بدهی مالی سنگین و حتی برخی فعالیتها تعطیل شده اما با این وجود تلاش لازم برای ساماندهی موثر آنها در جریان است.
منبتی ادامه داد: این ساماندهی برای آمادگی بهنگام حوزه عمران و حمل و نقل کلانشهر مشهد نیازمند برنامه‌ریزی و اقدامات دقیقی است که در دست اجرا قرار دارند.
شهرداری کلانشهر ۳۵۰ کیلومترمربعی مشهد ۱۳ منطقه و ۴۴ ناحیه افزون بر ۱۰ هزار کارمند دارد که علاوه بر مدیریت و نظارت عالی بر شهرداران مناطق ۱۳ گانه آن، هشت معاونت شامل حمل و نقل و ترافیک، خدمات شهری، فرهنگی و اجتماعی، فنی و عمرانی، شهرسازی و معماری، برنامه‌ریزی و توسعه، مالی و اداری، معاونت اقتصادی به اضافه تشکیلات مشاور و رییس حوزه شهردار را به عنوان زیرمجموعه خود دارد.
لزوم نظارتها بر مبادی ورودی خراسان رضوی
تکاپوی کنونی آینده‌نگرانه و نظام‌مند مدیریت شهری مشهد برای وضعیت اجتماعی پساکرونا در حالی است که مسوولان حوزه بهداشت و درمان کشور بر اساس برآوردهای آماری کارشناسانه، شرایط عمومی شیوع ویروس کرونا را همچنان شکننده می‌دانند.
جنانکه استاندار خراسان رضوی در نشست اخیر ستاد استانی پیشگیری و مقابله با کرونا گفت: نظارت بر مبادی ورودی خراسان رضوی با هدف پیشگیری، بخاطر شیوع سویه جدید کرونا موسوم به اومیکرون در برخی از کشورهای جهان، همچنان لازم و مورد تاکید است.
یعقوبعلی نظری وضعیت کنونی مقابله با شیوع ویروس کرونا را در سطح کشور و همچنین خراسان رضوی مناسب توصیف اما بیان کرد: میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی پیشگیرانه باید افزایش یابد و مردم همچنان نسبت به اعمال دقیق مراقبتهای بهداشتی برای ممانعت از انتقال ویروس همه‌گیر عامل بیماری کووید ۱۹ حساس باشند.
وی افزود: کمیته‌های تخصصی ستاد مبارزه با کرونا در خراسان رضوی نیز باید با توجه به وضعیت کنونی شیوع این ویروس فعالتر شوند.
استاندار خراسان رضوی با اشاره به پدیدار شدن "اومیکرون" به عنوان سویه جدید ویروس کرونا ادامه داد: افزایش ضریب رعایت پروتکلهای بهداشتی در سطح جامعه، راه‌حل نخست در برابر این سویه جدید ویروس همه‌گیر محسوب می‌شود اما مهمتر از آن کنترل و نظارت بر مبادی ورودی استان است.
وی گفت: لکه‌گیری برای تکمیل روند تزریق عمومی دُز دوم واکسن کرونا امر بسیار مهمی است، بنابراین مردم خواهند توانست در صورت رعایت پروتکلهای بهداشتی پیشگیرانه و پوشش کامل واکسیناسیون بطور تدریجی به شرایط عادی زندگی بازگردند.
شیوع ویروس کرونا که از اوایل اسفند ۱۳۹۸ در ایران آغاز شد ظرف این مدت تاکنون پنج مرحله طغیانی را با افزایش شدید شمار بیماران و جانباختگان پشت سر گذاشته است.
پنجمین موج طغیان ویروس کرونا که از ابتدای تیر ماه گذشته آغاز شد و در نخستین روزهای مهر ماه گذشته در سطح کشور فروکش کرد، با برجای گذاشتن افزون بر ۱۲۰ هزار جانباخته فعلا آخرین مورد اوجگیری ویروس همه‌گیر تاکنون در ایران بوده است.
رکورد تلفات روزانه کرونا در این مدت چندین بار شکسته شد بطوری که دومین روز شهریور امسال با ثبت ۷۰۹ مورد مرگ روزانه، به بالاترین شمار تلفات از ابتدای شیوع کرونا در کشور رسید.
وضعیت کنونی شیوع ویروس کرونا در کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد و ۲۷ شهرستان دیگر از مجموع شهرستانهای ۳۳ خراسان رضوی آبی است. هیچ نقطه‌ای در این استان هم‌اینک با وضعیت قرمز و یا نارنجی کرونا مواجه نیست. شیوع ویروس کرونا تنها در پنج شهرستان "نیشابور، سبزوار، گناباد، کاشمر و بردسکن" خراسان رضوی وضعیت زرد دارد.
تاکنون ۹۱ درصد از جمعیت شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی دُز نخست و ۷۴ نفر از جمعیت استان دُز دوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند.
بر اساس آخرین آمار رسمی تاکنون شش میلیون و ۱۶۰ هزار و ۳۰۳ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. بیماری کووید ۱۹ جان ۱۳۰ هزار و ۸۳۱ نفر را نیز تاکنون در کشورمان گرفته است.همچنین پنج میلیون ۹۸۰ هزار و ۵۶۶ نفر از مبتلایان به ویروس کرونا در ایران تاکنون بهبود یافته‌اند.
هم‌اینک هیچ نقطه‌ای از کشور وضعیت قرمز کرونایی ندارد. هشت شهر در وضعیت نارنجی، ۱۱۹ شهر در وضعیت زرد و ۳۲۱ شهر در سطح ایران در وضعیت آبی از لحاظ میزان شیوع ویروس کرونا قرار دارند.
همچنین تاکنون ۵۸ میلیون و ۸۵۷ هزار و ۲۱۳ شهروند ایرانی دوز نخست واکسن کرونا، ۴۹ میلیون و ۷۲۹ هزار و ۶۴۴ نفر دوز دوم آن را زده‌اند و دو میلیون و ۹۷۱ هزار و ۸۰۶ نفر نیز سومین دُز واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. بر این اساس مجموع واکسنهای تزریق شده در ایران به ۱۱۱ میلیون و ۵۵۸ هزار و ۶۶۳ دوز رسیده است.
"پاندمی کرونا" در سطح جهان ۲۷۱ میلیون و ۲۵۹ هزار و ۲۴۳ نفر را بیمار کرده و جان پنج میلیون و ۳۳۲ هزار و ۱۴۷ نفر را گرفته است. ۲۴۳ میلیون و ۹۱۲ هزار و ۸۷۶ نفر از افراد مبتلا به ویروس کرونا هم تاکنون در سطح جهان درمان شده‌اند.
آمریکا در این میان با ۵۱ میلیون ۱۸ هزار ۲۸۲ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ و همچنین ۸۱۹ هزار و ۳۱۵ قربانی ویروس کرونا، بیشترین آمار ابتلا و تلفات ناشی از پاندمی کرونا را در جهان به خود اختصاص داده است. پس از آمریکا کشورهای هند، برزیل و انگلیس بیشترین شمار افراد مبتلا به ویروس کرونا را دارند.
ایران بر اساس آخرین آمارهای رسمی جایگاه نهم را در جدول بیشترین جمعیت مبتلایان به کرونا و جانباختگان آن، در میان کشورهای جهان دارد.