تهران - ایرنا - سی و چهار سال از تاسیس «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس) می گذرد، جنبشی که خود را «جنبش آزادیبخش ملی» با اندیشه اسلامی میانه رو و معتدل که مبارزه و کار خود را محدود به آرمان فلسطین می کند و در امور دیگران دخالت نمی کند، تعریف کرده است.

به گزارش ایرنا، روزنامه «الاخبار» لبنان امروز (چهارشنبه) به مناسبت سی و چهارمین سال تاسیس جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به شکل گیری و فعالیت‌های این گروه مقاومت فلسطینی اشاره کرد و نوشت: گرچه ۱۵ دسامبر زمان اعلام رسمی تولد این جنبش به عنوان بازویی که ویژگی جنگ مسلحانه در یک سرزمین اشغالی را در اختیار دارد، است و این جنبش پس از آنکه «شیخ احمد یاسین» بنیانگذار آن وظیفه سازماندهی «اخوان المسلمین» که تحت عنوان «حامیان سرزمین اسراء» و «جنبش مبارزه اسلامی» فعالیت می‌کرد را برعهده گرفت، تاسیس شد، اما حماس خود را زاده سازمان جهانی می‌داند که در سال ۱۹۲۸ توسط «حسن البنا» تاسیس شد و شیخ یاسین به همراه تعدادی از رهبران گروه، نظریه‌پردازی‌های او را ادامه دادند. 

آن‌ها این نظریه‌ها را از «مسجد مجمع اسلامی» در محله «الصبر» در شهر غزه آغاز کردند و این مسجد پایگاه اصلی برای گسترش نظریات در میان ساختارهای ساده مردمی و نقطه شروعی برای شکل گیری توده‌هایی از رهبران مذهبی نخبه که وظیفه آن‌ها هدایت جامعه بود، شد. 

الاخبار افزود که شاید وقوع اولین انتفاضه (قیام) فلسطینی‌ها در سال ۱۹۸۷ به سرعت بخشیدن به برنامه‌های «ندای شیخ یاسین» در یک حرکت ملی پس از افول حضور جنبش‌های چپ با آغاز کاهش نفوذ اتحاد جماهیر شوروی در پایان دهه هشتاد و تا زمان انحلال آن در اوایل دهه ۹۰ کمک کرد و فضایی برای دریافت تجربه‌های جدید در پی جهت گیری فطری ساکنان مذهبی نوار [ غزه ] به وجود آورد.  

اهداف و نیات حماس در ابتدای فعالیتش با تردیدهایی از سوی فلسطینی‌ها مواجه شد، هنگامی که رقیب سنتی آن یعنی «فتح» به این جنبش به چشم یک توطئه‌گر برای «سازمان آزادی‌بخش فلسطین» می‌نگریست، اما تاسیس اولین دستگاه نظامی با عنوان «مجاهدین فلسطین» و فعالیت نظامی چشمگیر این سازمان در ربودن سربازان اسرائیلی و اجرای چند عملیات با سلاح سرد توسط آن‌ها علیه سربازان رژیم اشغالگر، موجب شد تا این جنبش خود را به طور جدی به صحنه [ فلسطین ] تحمیل کند. 

این روزنامه لبنانی اضافه کرد که حماس بر اساس منشور اول در سال ۱۹۸۸ خود را به عنوان یکی از حلقه‌های جهاد در مقابله با صهیونیست‌ها می‌داند و بر اساس شعاری که در این منشور آمده است، پایه ریزی می‌شود و  آن این است که «هدف نهایی‌ خدا، الگویش رسول، قانون اساسی‌اش قرآن، راهش جهاد و مرگ در راه خدا بالاترین آرزویش است».  

استقرار «دولت اسلامی در سرزمین فلسطین» هدف راهبردی حماس است و به همین منظور مقاومت در برابر اشغالگران را پایه ریزی می‌کند، چنان که در منشور اول حماس آمده است: «هدف مقابله، تسخیر و شکستِ باطل است تا حق پیروز شود و صاحبان سرزمین به وطن‌های خود برگردند و از بالای مساجد آن برای برپایی حکومت اسلام اذان گفته شود تا مردم و همه چیز به جای خود بازگردند و خداوند بهترین یاور است. 

این جنبش، فلسطین را سرزمین موقوفه اسلامی می‌داند که غفلت از آن یا بخشی از آن جایز نیست و آزادسازی آن وظیفه هر مسلمانی در هر کجا که باشد، است.  

ویژگی‌های متمایز حماس 

الاخبار نوشت که حماس دارای ویژگی‌های متمایز کننده‌ای است که به گسترش سریع آن، کمک کرده است. اولاً فرزند یک جامعه ساده است و در ابتدا در میان طبقات اجتماعی ساده‌ (کارگران، سالمندان و دانش آموزان) گسترش یافت.  

شاید اشتیاق زیاد این جنبش به ساختن مساجد و اجرای فعالیتهای اجتماعی، ورزشی، آموزشی و امدادی، توانایی آن را برای نفوذ در همه خانه‌ها و بین خانواده‌ها بالا برد. 

حماس به دست شهید «صلاح شحاده» اولین دستگاه نظامی خود به نام «مجاهدین فلسطین» را تاسیس کرد که در اواخر دهه ۸۰ ضربه امنیتی خورد و پس از آن «تیپ‌های شهید عزالدین قسام» که تاسیس آن در سال ۹۲ اعلام شد، جایگزین آن شد. 

بر اساس منابع تاریخی، «مجاهدین فلسطینی» موفق شدند «آوی ساسبورتس» گروهبان اسرائیلی را در سوم فوریه ۱۹۸۹ و «ایلان سعدون» سرباز اسرائیلی را در سوم ماه می‌۱۹۸۹ به هلاکت برسانند. 

«حماس» از شرکت در اولین انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطین در سال ۱۹۹۶ خودداری کرد و در این زمینه نظرات مذهبی و سیاسی را برای دمکراتیک نبودن روند برگزاری انتخابات ارائه کرد، اما در سال ۲۰۰۶ وارد انتخابات شد.  

این جنبش در آن زمان اکثریت کرسی‌های مجلس قانونگذاری فلسطین را به دست آورد. این موفقیت، درها را به روی عصر جدیدی از درگیری داخلی و طرد خارجی‌ها باز کرد، هنگامی که رژیم اسرائیل به سرعت یک محاصره خفه کننده را در نوار غزه اعمال کرد و شکست فتح در پذیرش نتایج انتخابات منجر به بروز درگیری و اخراج تشکیلات خودگردان فلسطین از غزه و برچیدن سرویس‌های امنیتی آن در سال ۲۰۰۷ شد، به طوری که وقایع آن سال، آغازی برای اختلاف بین فلسطینی‌ها شد که به رغم تلاش های «متزلزل» انجام شده برای دستیابی به آشتی، این اختلاف‌ها تاکنون ادامه دارد.  

الاخبار در بخش دیگری از این گزارش آورده است که جنبش حماس به همراه بقیه گروه‌های مقاومت، چهار جنگ علیه دشمن اسرائیلی (۲۰۰۸.۲۰۱۲، ۲۰۱۴ و ۲۰۲۱) انجام داده است. 

اولین آن در سال ۲۰۰۸ بود که رژیم اسرائیل با هدف سرنگونی حاکمیت حماس بر نوار غزه و بازگرداندن «گیلاد شالیط» سرباز اسیر شده، علیه این جنبش وارد جنگ شد. اما جنگ‌های بعدی به هر نحوی به دلایل «سیاسی» برای محاصره نوار غزه بوده است. 

با اتفاقات پیچیده طی یک دهه گذشته، حماس در می‌۲۰۱۷ سند سیاسی جدیدی را ارائه و بدون به رسمیت شناختن «رژیم اسرائیل» از تشکیل یک کشور فلسطینی بر اساس  مرزهای ۱۹۶۷ موافقت کرد. 

«حماس» و «گردان‌های القسام» از زمان تاسیس، ده‌ها تن از رهبران خود را فدای آرمان فلسطین کرده اند و برجسته‌ترین فرماندهان نظامی و سیاسی این جنبش از جمله «صلاح شحاده» بنیان‌گذار دستگاه نظامی حماس، «احمد یاسین» پدر معنوی جنبش، «عبدالعزیز رنتیسی»، «اسماعیل ابوشنب»، «ابراهیم المقادمه» و «احمد الجعبری» توسط رژیم اسرائیل ترور و به شهادت رسیده اند.