به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، کنکور سراسری حدود ۵۱ سال است که در نظام آموزش عالی ایران قدمت دارد و هر ساله جنجال‌هایی بر این کارزار مهم و آینده‌ساز وجود داد که البته مهمترین مساله در این زمینه تقاضای داوطلبان آن در رشته علوم تجربی و تمایل برای رشته‌های پزشکی است که بیشترین آمار را به خود اختصاص می‌دهد.
گروه آزمایشی علوم تجربی به دلیل رشته‌های پرطرفدار دامپزشکی، پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی هر ساله بخش اعظمی از داوطلبان آزمون سراسری را به خود اختصاص می دهد؛ سال ۱۴۰۰ نیز این رکورد با تعداد ۵۵۴ هزار و ۸۶۰ داوطلب از آن این گروه آزمایشی شد. همچنین دختران بیشتر از پسران برای شرکت در این آزمون ثبت نام کردند که تعداد آنها به ۳۵۷ هزار و ۹۷۵ نفر می رسد؛ آمار پسران نیز ۱۹۶ هزار و ۸۸۵ نفر است.
اکثریت داوطلبان کنکور بیشترین تمایل برای رشته‌های پزشکی دارند و کارزار کنکور هرساله با بالاترین آمار در گروه علوم تجربی برگزار می‌شود که خود نشان می‌دهد باید ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی افزایش یابد تا داوطلبان با امید بیشتری برای تحصیل در این رشته‌ها اقدام کنند و هم نرم وجود پزشک به ازای هر فرد در ایران نیز به حد مطلوبی برسد.
اینکه ۱۵ درصد صندلی‌های دانشگاه ها جنبه رقابتی دارد، به نوعی برای بسیاری از داوطلبان مشکل ساز است چون نه می‌توانند آن رشته‌ای که را می‌خواهند انتخاب کنند، نه اینکه تلاش آنها در نهایت نتیجه بخش خواهد شد، در واقع رقابت برای رشته‌های پزشکی عرصه را برای همه تنگ کرده و کمبود پزشک نیز مهمترین موضوعی بود که باعث شد افزایش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گفت و اکنون به تصویب رسیده است.
به همین منظور شورای عالی انقلاب فرهنگی روز ۱۸ آبان ماه در یکصد و پنجاه و پنجمین جلسه شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور با افزایش ظرفیت سه هزار نفری رشته‌های پزشکی در مدت پنج سال موافقت کرد تا شاید بخشی از مشکلات داوطلبان رشته‌های پزشکی حل شود و مشکل کمبود پزشک هم به عنوان موضوعی لاینحل باقی نماند.
اینکه تصمیمی گرفته شده است تا داوطلبان گروه علوم تجربی بتوانند در مدت پنج سال، هرساله سه هزار نفر ظرفیت پذیرش بیشتری داشته باشند تا مسیر تحصیل در رشته‌های پزشکی برای داوطلبان فراهم شود، از یک جنبه که مشکل کمبود پزشک در کشور نیز حل می‌شود نیز بسیار تاثیرگذار است، چون اکنون براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، سرانه تعداد پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ایران حدود ۱۶ پزشک است که در مقایسه با سایر کشورها، ایران در وضعیت مطلوبی قرار دارد، این در حالی است که با وجود فارغ التحصیلی حدود ۵۰ هزار دانشجوی پزشکی کشور، این سرانه به زودی به شاخص ۲۰ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر خواهد رسید.
این آمارها نشان می‌دهد که ایران کمبود پزشک دارد و اگر این موضوع پذیرش دانشجویان در رشته‌های پزشکی حتی پنج سال ادامه پیدا کند چون بر اساس برآوردهای انجام شده کشور ایران نیازمند ۲۲۵ هزار پزشک است، تقریبا ۱۵ سال متوالی باید با ظرفیت بالا، دانشجوی پزشکی جذب شود تا بتوان این ظرفیت را پر کرد.
اینکه داوطلبان به رشته‌های پزشکی، داروسازی، دامپزشکی و دندانپزشکی علاقه دارند، بیشتر بخاطر جایگاه این پزشکان در جامعه است و بسیاری از خانواده‌ها به دلیل جایگاه والای پزشکان تمایل زیادی به تحصیل فرزندان خود در این رشته‌ها را دارند اما همه خوب می‌دانیم که نباید اجباری برای تحصیل فرزندان در یک رشته خاص باشد و باید فرزندان این مرز و بوم براساس تمایل ادامه تحصیل دهند.
کنکور سراسری سال ۱۴۰۰ با برگزاری آزمون عمومی و اختصاصی هر یک از گروه‌های آزمایشی کنکور در تاریخ ۹ تا ۱۲ تیرماه ۱۴۰۰ در ۴۱۴ شهرستان و بخش مختلف کشور و سه هزار و ۵۲۲ حوزه امتحانی و ۱۱ کشور خارجی با رقابت یک میلیون و ۱۱۱ هزار و ۸۱۸ نفر داوطلب برگزار شد. همچنین تعداد ۶۶۲ هزار و ۱۱۴ داوطلب زن و تعداد ۴۴۹ هزار و ۷۰۴ داوطلب مرد در کنکور سراسری ۱۴۰۰ ثبت نام کردند که برای در مجموع تعداد یک میلیون و ۳۶۷ هزار و ۹۳۱ کارت کنکور صادر شد.
به هر حال رقابت کنکور سراسری تنها به ۱۵ درصد صندلی‌های دانشگاه‌ها اختصاص دارد و ۸۵ درصد کرسی‌های دانشگاه بدون آزمون و رقابت جدی، برای داوطلبان امکان ورود به دانشگاه‌ها را ایجاد کرده است و در واقع ۷۰ درصد افراد شرکت کننده در کنکور، متقاضی رشته‌های پزشکی هستند.
به همین منظور سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: به‌رغم اینکه ظرفیت آموزش پزشکی کشور از ۲۷ دانشگاه در ۲۰ سال گذشته به ۵۷ دانشگاه رسیده ولی ظرفیت پذیرش تغییر جدی نکرده است.
وی تصریح کرد: ما مشکل کمبود پزشک داریم به خصوص پزشک متخصص چون نسبت آن موجب شده که ایران در رتبه‌های پایینی در سطح جهان و منطقه قرار گیرد. تعداد فارغ‌التحصیلان پزشکان عمومی و متخصصان حوزه‌های پزشکی کم است؛ اینکه رتبه ما در سطح منطقه و جهان چند است برای ما تعیین کننده نیست؛ اگر پزشک به اندازه کافی داشتیم، برای افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی اقدام نمی‌کردیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: با توجه به اینکه ظرفیت دانشگاهی در ایران توسعه پیدا کرده و تقاضای داوطلبان باهوش برای رشته‌های پزشکی بالا است، با محاسباتی که صورت گرفت قرار شد بین سه تا پنج هزار ظرفیت کنکور را در رشته‌های پزشکی افزایش دهیم. البته اگر این موضوع پنج سال ادامه پیدا کند چون بر اساس برآوردهای انجام شده کشور ایران نیازمند ۲۲۵ هزار پزشک است و این ظرفیت اگر تامین شود، تقریبا ۱۵ سال متوالی باید با ظرفیت بالا، دانشجوی پزشکی جذب کنیم تا بتوانیم این ظرفیت را پر کنیم.
عاملی خاطرنشان کرد: یکی از بهترین نتایج اجرای افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی این است که فرزندان ایرانی در کشورهای مختلف آواره نمی‌شوند، چون اکنون این افراد به روش‌های مختلفی به کشورهای دیگر برای تحصیل مراجعه می‌کنند و در این راستا بسیاری از خانواده‌ها برای پرداخت هزینه‌های تحصیل فرزندان خود در رشته‌های پزشکی در خارج از کشور با مشکل مواجه می‌شوند.
وی در ادامه به این موضوع که در کنکور سراسری رقابت برای درصد کمی از صندلی‌ها است نیز اشاره کرد و یادآور شد که تنها ۱۵ درصد صندلی‌های دانشگاهی جنبه رقابتی دارند و در حال حاضر جنجال اصلی برای برگزاری کنکور سراسری روی این میزان صندلی‌های دانشگاه ها در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی است.
وی به تاثیر معدل در کنکور ۱۴۰۲ اشاره کرد و افزود: در کنکور سراسری سال ۱۴۰۲ حدود ۶۰ درصد ارزیابی داوطلبان به عهده آموزش و پرورش و ۴۰ درصد مربوط به کنکور سراسری است و این محاسبه ظرفیت از طریق معدل دانش‌آموزان است و با معدل‌گیری و بر مبنای آن، تاثیر قطعی در ارزیابی نهایی صورت می‌گیرد.
عاملی در ادامه درباره ۱۵ درصد صندلی‌های دانشگاه که جنبه رقابتی دارد، توضیح داد: ۸۵ درصد افراد بر مبنای علایق خود می‌توانند در رشته مورد تقاضای خود تحصیل کنند. برخی از سیستم‌های آموزشی در دنیا سیستم‌هایی است که باز است و هر فرد هر رشته‌ای را درخواست می‌کند، می‌تواند روی صندلی آن بنشیند اما بیرون آمدن از آن کار سختی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: به خاطر این شرایط فرد فارغ‌التحصیل نمی‌تواند به راحتی شرایط و استانداردها را احراز کند. اکنون ۸۵ درصد صندلی‌های دانشگاه های کشور به دلیل این ظرفیت رقابتی نیستند و این امکان وجود دارد که یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر داوطلب کنکور سراسری بتوانند در رشته‌های مختلف دانشگاهی قبول شوند اما رقابت بر سر آن ۱۵ درصد صندلی‌هاست.
وی درباره اینکه چه اقداماتی برای افزایش رقابت در کنکور سراسری می‌توان انجام داد، تصریح کرد: موضوعی که باعث تقویت رقابت می‌شود، این است که همه رشته‌های تحصیلی باید در عرصه ایجاد اشتغال و بازار کار جایگاهی داشته باشند؛ زیرا وقتی شغل مرتبط با برخی از رشته‌های خاص وجود داشته باشد، رقابت به آن رشته ها کشیده می شود.
عاملی ادامه داد: نظام پیشرفت کشور توجه لازم را به علوم انسانی و اجتماعی و ظرفیت‌های علوم پایه ندارد و رشته‌های کشاورزی که نیاز اساسی کشور است، تعداد متقاضی کمی دارد. اگر مسیر رشد و پیشرفت کشور چند رشته‌ای شود، همه رشته‌ها اهمیت پیدا می‌کنند که ضروری است این موضوع را اصلاح کرد.
وی به مصوبه جلسه ۸۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر «سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» نیز اشاره کرد و اظهار داشت: اجرای مصوبه این شورا برای اصلاح کنکور از سال ۱۴۰۲ روشی اعتمادآفرین است. اکنون نظام سنجش و پذیرش ساختاری قابل اعتماد دارد و اگر نواقصی هم وجود دارد تا اجرایی شدن مصوبه باید برطرف شود. بنابراین باید گفت نظام سنجش و پذیرش آزمون سراسری یکی از مزیت‌هایش اعتمادآفرینی، امنیت و سلامت آزمون‌ها است.