مریم اخگری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که در سیستم دارویی با آن مواجه هستیم، بحث مصرف داروهای گیاهی است، افزود: شاهد مصرف داروهای گیاهی در بسیاری از کشورها به خصوص در قاره آسیا هستیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر در ایران اقبال خاصی برای مصرف داروهای گیاهی و مکمل وجود دارد، اما استفاده کنندگان از این داروها باید عوارض و کاربرد آن را بدانند و اینکه مصرف داروهای گیاهی تداخل با داروهای شیمیایی که فرد مصرف می‌کند دارد یا نه؟.
این کارشناس آزمایشگاه افزود: گاهی شاهدیم که تبلیغات وسیع و گسترده ای در خصوص مصرف داروهای گیاهی و همینطور داروهای مکمل انجام می‌شود و در چند سال اخیر هم استفاده از داروهای گیاهی و داروهای مکمل رشد داشته است.
وی تاکید کرد: اما مشکل اساسی این است که قوانین تولید و توزیع دارو در مورد داروهای گیاهی و مکمل ها رعایت نمی‌شود و این داروها می توانند تهدیدی بر سلامت فرد مصرف کننده باشند.
وی افزود: برخی از مکمل ها و حتی داروهای گیاهی از مبادی غیررسمی به کشور وارد می شوند و ازطریق شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی هم برای مصرف آنها تبلیغاتی انجام می شود.
داروهای تقلبی
عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی گفت : سازمان بهداشت جهانی داروهایی را تقلبی اعلام می کند که اطلاعات و برچسب های نصب شده و برروی دارو با محتویات و داروهای موجود در فراورده دارویی مغایرت داشته باشد.
وی با بیان اینکه برخی از مراجعات به سازمان پزشکی قانونی این است که دارویی که مصرف شده بود، تقلبی بوده است، خاطرنشان کرد: به رغم اینکه دارو به عنوان یک داروی گیاهی به فرد فروخته می شود، در تهیه آنها داروهای شیمیایی و حتی کشنده استفاده شده و در بررسی های آزمایشگاهی قابل شناسایی هستند این داروها را می توان در چند دسته طبقه بندی کرد.
داروهای مکمل و نیروزا
اخگری تصریح کرد: بسیاری از داروهای مکمل و نیروزا که در حال حاضر در بازار سیاه دارویی در ایران یافت می شود، حاوی ترکیبات خطرناک و داروهای شیمیایی هستند، متاسفانه جوانان به منظور ایجاد نیروزایی و چاقی یا لاغری ممکن است از آنها استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه هرچند در تبلیغات این داروها اعلام می شود که از اساس گیاهی هستند، تاکید کرد: در این داروها ممکن است ترکیباتی نظیر ترکیبات خانواده "کورتون" یافت شود.
اخگری با بیان اینکه این داروها باید مجوز وزارت بهداشت داشته باشند، افزود: اما متاسفانه این طور نیست و برخی از داروهای شیمیایی یا خطرناک در داروهایی که پایه گیاهی دارند ریخته می شود که موجب افزایش کاذب اشتها می شود و آب و نمک را در بدن فرد نگه می دارد و موجب متورم شدن صورت و بدن فرد مصرف کننده می شود.
وی ادامه داد: همچنین داروهایی که به منظور چاقی استفاده می شود، می تواند، دارای عوارض طولانی مدت مانند: دیابت و پوکی استخوان، آکنه‌های پوستی، زخم وسیع دستگاه گوارش، ضعف عضلانی و مشکلات پوستی را به همراه داشته باشد و حتی در برخی از این داروها مشاهده می شود که هورمون مردانه وجود دارد که سیستم طبیعی بدن را به هم می ریزد.
اخگری به هموطنان توصیه کرد: هموطنان و به ویژه جوانان به هیچ عنوان از این داروهای تقلبی که از مبادی غیررسمی وارد می‌شوند، استفاده نکنند.
داروهای کاهنده یا افزایش دهنده وزن
عضوهیات علمی سازمان پزشکی قانونی درتوضیح دسته دیگری از دارو های گیاهی گفت: این دسته شامل، داروهای کاهنده و افزایش دهنده وزن هستند.
وی افزود: مشاهده می شود در ماهواره برای داروهای کاهش دهنده یا افزایش دهنده وزن توسط افراد سودجو بر اساس و پایه گیاهی تبلیغ می شود، اما دربررسی هایی که در آزمایشگاه ازاین نوع داروها شده است، معلوم می شود که در آن داروهای شیمیایی وارد می شود، داروهایی نظیر" آمفتامین ها"یا حتی دارو هایی که از چرخه دارویی خارج شده اند به این داروها اضافه می‌شوند که مصرف آنها می‌تواند عوارضی داشته باشد.
اخگری تاکید کرد: در مجموع بیشتر داروهای کاهش دهنده یا افزایش دهنده وزن عموماً داروهای تقلبی هستند که به ماده گیاهی اضافه می‌شوند و این چنین داروهایی که در مدت کوتاهی کاهش دهنده یا افزایش ناگهانی وزن هستند، دارای عوارض شدیدی هستند.
وی در مورد عوارض مصرف این دارو ها گفت: لرزش دست، تعریق زیاد، افزایش فشار خون، بی خوابی، لاغری سریع، کاهش اشتها، سردرد، ایجاد توهم، قرمزی‌چشم، حملات قلبی و در نهایت مرگ را به همراه دارند.
وی تصریح کرد: بنابراین توصیه اکید ما این است که به هیچ عنوان داروهایی که خارج از سیستم دارویی و شبکه درمان است استفاده نشود.
دارو های افزایش دهنده قوای جنسی
عضوهیات علمی سازمان پزشکی قانونی در مورد دسته ای دیگر از دارو های گیاهی که این روزها در ماهوراه یا فضای مجازی شاهد تبلیغات آن هستیم، نیز گفت: دسته دیگر از داروهایی هستند که موجب افزایش قوای جنسی می شوند و تحت این عنوان تبلیغ می‌شوند.
وی افزود: افراد مسن معمولا به دلیل داشتن بیماری ها متعدد یا زمینه ای داروهایی را استفاده می‌کنند برای بیماری‌های نظیر دیابت و فشارخون مورد استفاده قرار می گیرد که استفاده از داروهای افزایش دهنده قوای جنسی می تواند تداخل دارویی با داروهای قبلی فرد داشته باشد و عوارضی را نیز به همراه داشته باشد.
اخگری تاکید کرد: وقتی داروهای تبلیغ شده قوای جنسی مورد بررسی قرار می گیرد، مشاهد ه می شود که داروهای شیمیایی با آنها ترکیب شده است که متاسفانه مسمومیت ها و عوارض برگشت ناپذیر را برای فرد استفاده کننده ایجاد می کند.
داروهای ترک اعتیاد
این کارشناس آزمایشگاه پزشکی قانونی خاطرنشان کرد: دسته دیگری از داروهای تقلبی، دارو های ترک اعتیاد هستند و بر اساس آزمایش های که بر روی داروهای ترک اعتیاد انجام شده است نشان می‌دهد که این نوع داروها که با نام داروهای گیاهی نیز تبلیغ می‌شوند، دارای مواد مخدر و داروهای شیمیایی هستند که به مقدار زیادی به این داروهای گیاهی اضافه شده است و مصرف این نوع دارو ها علاوه برعوارضی که به همراه دارد، می تواند موجب اعتیاد به ماده افزوده شده به آن دارو باشد و ترک آن هم سخت و دشوار خواهد بود.
قرص برنج
عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی در مورد مسمومیت با قرص برنج نیزگفت: قرص برنج از جمله قرص های حشره زدا هستند که برای دفع آفت های برنج و حبوبات مورد استفاده قرار می گیرد، قرص های بزرگی ۳ گرمی و به رنگ خاکی است که اگر فردی آن را استفاده کند حتماً دچار مرگ خواهد شد.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۸۴ این ماده از لیست آفت‌کش‌های مجاز در کشور حذف شد و هرگونه تولید، توزیع و واردات آن ممنوع شد، اما متاسفانه اشکال مختلف قرص برنج از طریق قاچاق به کشور وارد می‌شود و به دلیل قیمت پایین آن در بسیاری از شهرهای شمالی و جنوبی به منظور حفاظت از محصولاتی مانند برنج و حبوبات و غلات استفاده می شود.
وی تصریح کرد: اما، استفاده از قرص برنج بسیار خطرناک است، زیرا در مجاورت رطوبت، گازی سمی متصاعد و آزاد می‌کند که وقفه تنفسی شدید را ایجاد می‌کند و در نهایت مرگ را به همراه دارد.
وی تاکید کرد: از هموطنان می خواهیم برای محافظت از مواد غذایی برنج و حبوبات از قرص های سیر که در داروخانه ها به صورت مجاز به فروش می‌رسد استفاده کنند.
توصیه هایی برای مصرف داروهای گیاهی
اخگری گفت: گیاهی بودن یک دارو دلیل بر بی خطری آن نیست، داروهای گیاهی حتی اگر تماما گیاهی باشد و بر پایه گیاهی ساخته شده باشد و مطمئن باشیم که دارو شیمیایی در آن وجود ندارد، به دلیل احتمال بروز تداخلات دارویی حتما باید با نظر پزشک و از نوع داروی دارای مجوز وزارت بهداشت استفاده شود.
وی ادامه داد: اگر کسی داروی گیاهی استفاده کرد و نتیجه مطلوبی هم داشت به هیچ عنوان مصرف آن را به دیگران توصیه نکند و حتماً هر نوع دارو و حتی داروهای گیاهی با نظر و تجویز پزشک و با مجوز وزارت بهداشت و درمان استفاده شود.
وی اعلام کرد : در حال حاضر داروهای گیاهی در داروخانه ها به شکل فرآوری شده وبا مجوز وزارت بهداشت موجود هستند و در لیست دارویی قرار دارند و پزشکان نیز با مصرف آن آشنا هستند و برای بیماران خود تجویز می کنندو افرادی که این داروهای گیاهی را استفاده می‌کند، حتماً از فروشگاه های معتبر و داروخانه ها تهیه کنند و به هیچ عنوان از داروهای گیاهی دست ساز استفاده نکنند.
گفت و گو از ناهید حاجی خانی