بهنام عسکری دوشنبه در گفت و گو با ایرنا با اشاره به مزیت‌های استفاده از بذرهای اصلاح شده در ارتقای میزان تولید و کاهش ضایعات و آفات محصول افزود: همه زحمت‌ها و فعالیت‌های ترویجی و سخت گیری های کنترل بذر و حتی پرداخت یارانه دولتی به بخش بذر باعث شده بود که ضریب نفوذ مصرف بذر اصلاح شده طی ۱۰ سال از ۳۰ درصد به ۶۰ درصد ارتقا یابد ولیکن صرفاً به دلایل تصمیمات خلق الساعه در سال ۱۳۹۹ این ضریب ناگهانی به ۲۵ درصد در سال جاری کاهش یافت.
اثر ۳۰ درصدی بذر اصلاح شده در افزایش میزان محصول
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تولید استان فارس خاطرنشان کرد: جملات عجیبی که گاه از طرف سیاست گذاران عالی و میانی در سالیان گذشته مطرح شده مانند "بذر اثر آنچنانی در تولید ندارد " و برخی تصمیمات منجر به تشویق استفاده بذور خود مصرفی توسط کشاورزان شده است.
وی تصریح کرد: صدور مجوز استفاده از بذور سیلویی علاوه بر کاهش عملکرد و اختلاط مزرعه اثراتی ناگوار همچون آلوده شدن مزارع به علفهای هرز و انواع آفات و امراض می شود که پاک کردن مزارع از این اثرات ممکن است سالها زمان ببرد.
عسکری ادامه داد: این در حالی است که امروز حتی کارگران بخش کشاورزی هم از نقش بذر در تولید کشاورزی مطلع هستند و تجارب و تحقیقات محاسباتی و اجرایی بیانگر اثر ۳۰ درصدی بذر اصلاح شده در تولید محصولی مانند گندم است که اثر فوق‌العاده بزرگی در تولید این محصول استراتژیک دارد.
وی گفت: بذر اصلاح شدهً می تواند تعدیل کننده اثر سایر عوامل محیطی و مدیریتی درون مزرعه هم باشد و با درک مزیت‌های بذرهای اصلاحی، سرمایه گذاری بسیاری در صنعت بذر کشور از هسته های اولیه در شرایط خاص تحقیقاتی تا احداث مزارع بذری استاندارد در طبقات مختلف و نهایتاً مراکز فرآوری بذر صورت گرفته و به بذرسازی طبق استاندارد ملی منجر شده است.
نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان بذر فارس گفت: هر گونه پیش بینی، تصمیم یا حتی مکالمه نادرست و ناشیانه و آنی توسط سیاست گذاران بذری کشور می تواند در جریان تولید بذری در ابتدا و در عملکرد محصول و فضای مزرعه کشاورزان در چند سال بعد اثر نامطلوب داشته باشد.
ظرفیت استان فارس در تولید بذر اصلاح شده گندم
عسکری در ادامه به عنوان نمونه به ظرفیت استان فارس به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید گندم کشور در تولید بذر اصلاح‌شده اشاره کرد و گفت: در این استان طی سالیان متمادی ۲۲ شرکت تولید کننده بذر با شناسنامه و تعهدات خاص قریب به ۱۰ هزار هکتار مزرعه تولید بذر احداث کرده اند.
وی ادامه داد:این شرکت‌ها سالیانه تا ۵۰ هزار تن بذر گندم اصلاح شده ، گواهی شده و کاملاً استاندارد تولید کرده‌اند که نهایتاً قابلیت پوشش ۱۷۰ هزارهکتار از مزارع کشاورزان استان را دارد یعنی معادل ۷۰ درصد مزارع استان ظرفیت سازی شده است.
نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان بذر فارس گفت: ارزش این سرمایه گذاری شامل تاسیسات و نیروی انسانی و ارزش کل زنجیره به قیمت امروز برای هر شرکت حداقل ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد ریال است و هزینه های ثابت و همچنین تامین سرمایه در گردش نیز نیاز است.
عسکری گفت: در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ صنعت بذر استان فارس نهایتاً ۴۷ هزار و ۳۹۸ تن بذر گندم در ۲۰رقم گواهی شده تولید کرده است که تا ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰، ۲۶ هزار و ۶۶۵ تن معادل ۵۶ درصد بذر مورد نیاز فرآوری شده است.
به گفته وی، از این میزان تنها ۱۹ هزار و ۸۸۹ تن بذر اصلاح شده برای تحویل به مزارع حمل شده‌اند که معادل ۴۲ درصد تولید بذر پیش‌بینی شده و سفارش شده است.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تولید استان فارس خاطرنشان کرد:این در حالی است که در استان فارس سالانه نزدیک به ۶۴ هزار تن مصرف بذر گندم است و ظرفیت بذری استان ۷۰ تا ۸۰ درصد این نیاز سالانه را قادر است تامین کند اما سیاست های قیمت گذاری بذور و قیمت گذاری محصول گندم بر میزان تقاضا و مصرف سالیانه این زنجیره اثرات متقابل دارد.
وی گفت: به دلایل تورمی، قیمت بذر هر سال متاًثر از قیمت محصول سال قبل آن است حال آنکه قیمت محصول سال آینده بسیار بیشتر از قیمت بذر خریداری شده است و وقتی نسبت "قیمت محصول به قیمت بذر" دچار تغییرات بیش از میزان طبیعی شود صنعت بذر کشور هم دچار تلاطم می شود و از این رو، سیاست گذاری تعدیل این شرایط خاص جهت جلوگیری از لطمه به جریان بذری یک الزام است.
کشت قراردادی نیازمند بذر است تا کود
نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان بذر استان فارس در بخش دیگری از این گفت و گو به ارائه چند پیشنهاد برای ساماندهی وضعیت تامین بذر در استان پرداخت.
عسکری گفت: با توجه به توسعه روشهای کشت قراردادی در سالیان اخیر تنظیم شرایط بذری و پیوند صنعت بذر با این روش میتواند از اثر شرایط نامتقارن و نامتعادل قیمتی بکاهد.
وی یادآور شد: کشت قراردادی بیش از هر چیز نیازمند تامین بذر است تا کود؛ این در حالی است که در شرایط تسهیلات تعیین شده کودهای دولتی تخصیص یافته اند.
وامهای شرکتهای بذری استمهال شود
این کارشناس ارشد حوزه کشاورزی گفت: هماهنگی جهت تحویل بذور گواهی شده اما بوجاری نشده و مانده در کارخانجات بذری به سیلو و خرید دولتی به قیمت گندم سال بعد مثلاً خرید بذر موجود فعلی به نرخ سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ میتواند مشوقی برای تامین بذر مورد نیاز مزارع فارس باشد.
وی همچنین اظهار داشت: از آنجا که تامین مالی و سرمایه در گردش بسیاری از شرکتهای بذری از طریق وامهای زیر کلید از بانکها و عمدتاً بانک کشاورزی انجام میشود استمهال این وامها میتواند در توقف روند چالش مالی آنها مؤثر باشد.
ایجاد سازوکار برای تامین مطلوب بذر
نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان بذر استان فارس در ادامه شکل‌گیری ساز و کاری برای خرید گندم های بذری با قیمت پایه (معادل گندم خوراکی ) را خواستار شد و گفت: این اقدام میتواند با مدیریت اداره غله و توسط شرکتهای بذری صورت گیرد.
به گفته وی، در این چارچوب، فرآوری و توزیع بذر با قیمت مصوب محقق میشود، چنانچه بذر مازاد در میانه سال زراعی وجود داشت با همان قیمت پایه به اداره غله عودت داده میشود.
عسکری خاطر نشان کرد: این ساز و کار میتواند متناسب با نقش دولت به عنوان سفارش دهنده تولید بذر و تاًمین کننده مالی طرح مدنظر قرار گیرد.