به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از اعلام روز سه شنبه معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در این نشست، برنامه جذب دستیار پژوهش، برنامه پزشک پژوهشگر، امور بین‌الملل و مرکز کاکرین ایران طی نشستی با حضور دکتر یونس پناهی ارائه شد.
پناهی در این نشست در سخنانی افزود: تعاملات دوجانبه باید با کمترین هزینه برای ما باشد. هم در تولید دیتا برای تصمیم‌گیری‌های کلان دنیا مشارکت داشته باشیم و هم بتوانیم از دیتاهای دنیا استفاده کنیم؛ همچنین تا جایی که امکان دارد از طریق این همکاری‌ها فرصت‌هایی را برای کشور جذب کنیم.
به گفته وی، باید مراکز همکار به گونه‌ای رفتار کنند که برای حل مسائل کلان در منطقه، مراکز تحقیقاتی همکار ایران مد نظر قرار گیرد.
او تاکید کرد: باید برای توسعه این همکاری‌ها تسهیلگر باشیم و تسهیلات نیز بدهیم تا مراکز همکار جهانی تحقیقاتی بهداشت هم تعدادشان بیشتر شود و بتوانند به تعهداتشان عمل کنند.
پناهی با تاکید بر اینکه لازم است رویکردهایمان را در حوزه پژوهش تغییر دهیم، گفت: ضریب تاثیر تحقیقات در حل مسئله را در زندگی مردم باید در نظر بگیریم.
وی با طرح این مسئله که آیا صرف گرفتن پتنت کافی است!؟ گفت: خیر این تازه شروع کار است. فرد تلاش می‌کند تا در دانشگاه قبول شود ولی به محض قبولی دیگر دست از تلاش برمی‌دارد در حالیکه باید برعکس باشد؛ فرد با شروع دوره دانشجویی باید شروع به پویایی و تکاپو کند. پتنت را ثبت کند آن را صنعتی و عملیاتی کند تا وارد بازار شود و مردم از آنها استفاده کند اینجا باید نمره و امتیاز داشته باشد. دانشجویان اینگونه انگیزه می‌گیرند.
در این نشست دکتر بیتا مسگرپور مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گزارشی از عملکرد خود و تیم اجرایی‌اش در خصوص برنامه عملیاتی معاونت، برنامه جذب دستیار پژوهش، برنامه پزشک پژوهشگر، امور بین‌الملل و مرکز کاکرین ایران ارائه کرد.
وی گزارش خود را با اشاره به اهداف برنامه عملیاتی معاونت تحقیقاتی آغاز کرد و گفت: در این برنامه به دنبال دستیابی به توسعه علوم و فناوری‌های نوین، متناسب با اولویت‌ها، نیازها و مزیت‌های نسبی کشور و انتشار و به‌کارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی، صنعتی و خدماتی به ویژه نظام سلامت در راستای تحقق دانشگاه نسل سوم به عنوان هدف کلی در حوزه معاونت تحقیقات و فناوری هستیم.
او در ادامه به ارائه آماری از روند برنامه عملیاتی معاونت تحقیقات و فناوری در سال ۱۴۰۰ پرداخت و گفت: یک هدف کلی برای سال جاری در نظر گرفته شده است و ۱۷ هدف کمی، ۷۳ برنامه و ۴۵۵ فعالیت که از این میان ۱۹۳ فعالیت دانشگاهی و ۲۶۲ فعالیت ستادی را شامل می‌شود.
به گفته وی، تمام مراحل خوداظهاری و پایش برنامه بر پایه یک سامانه آنلاین ستادی انجام می‌شود که هم موجب سهولت کار برای دانشگاه‌هاست و هم نظارت را در سطح ستادی تسهیل می‌کند.
دکتر مسگرپور افزود: به صورت سالانه یک راهنمای برنامه عملیاتی مشترک دانشگاه‌ها نیز منتشر می‌کنیم تا جزئیات فعالیت‌ها، روند اجرا و مستندات مورد انتظار به طور شفاف اعلام شود.
او به برنامه جذب دستیار پژوهش در مراکز تحقیقاتی که با هدف جلوگیری از مهاجرت دانش‌آموختگان راه‌اندازی شده، اشاره کرد و گفت: در جذب دستیاران پژوهش، مخصوص مشمولان خدمات موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان تعداد ثبت نام شدگان ۵۵۴ نفر بود که در نهایت ۱۲۴ نفر تایید شدند. همینطور در جذب دستیار پژوهش سرباز مخصوص مشمولین خدمت نظام وظیفه ۲۱۲ نفر ثبت نام کردند که از این میان ۸۰ نفر تایید و به معاونت توسعه مدیریت و منابع ستاد وزارت بهداشت معرفی شدند.
مسگرپور در ادامه به برنامه پزشک پژوهشگر اشاره کرد و گفت: این برنامه نیز از سال۹۳ شروع و آیین نامه اجرایی آن تدوین شده است. تاکنون ۷ فراخوان منتشر شده است که بیش از ۱۴۰۰ نفر متقاضی داشتیم در فراخوان‌های اولیه تعداد متقاضیان کمتر بود ولی به مرور زمان از سال ۹۸ استقبال مطلوبی از برنامه به عمل آمد. در این مدت ۵۷ نفر پذیرش شده‌اند که ۶ نفر با موفقیت برنامه را به پایان رساندند و ۴۹ نفر دیگر در حال تحصیل هستند. ۷ نفر انصراف دادند و یک نفر نیز حایز شرایط ادامه برنامه نبود و از آن خارج شده است.
مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت افزود: در حال حاضر نیز به دنبال به‌روزرسانی آیین‌نامه برنامه پزشک پژوهشگر هستیم تا از نظر محتوایی شاخص‌های مشخصی برای آموزش و پژوهش در این برنامه در نظر گرفته شود. پیشنهاداتی در خصوص اعضای شورای راهبردی، ویژگی‌های برنامه، شرایط ورود به برنامه، شرایط مرکز تحقیقاتی و گروه آموزشی بالینی برنامه پزشک پژوهشگر، تسهیلات برنامه پزشک پژوهشگر و غیره را آماده کرده‌ایم.
مسگرپور در زمینه همکاری‌های بین‌المللی گفت: در چارت وزارت بهداشت، بخش بین‌الملل ذیل معاونت تحقیقات قرار دارد و تاکنون طبق آمارها همکاری‌های بین‌المللی در تعداد مقالات پزشکی بالینی در ایران بر اساس نمایه‌نامه scopus روند صعودی دارد که لازم است برای حفظ و ارتقای این روند مراقت کرد.
وی با اعلام اینکه ۱۴ مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در ایران WHOCC فعال هستند و گفت: دانشگاه علوم پزشکی کرمان مسوولیت دبیرخانه هماهنگ‌کننده مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت در ایران را برعهده دارد چرا که این ۱۴ مرکز برای حفظ و تداوم همکاری‌ها باید در دوره‌های مشخص گزارش‌هایی را به سازمان جهانی بهداشت ارائه کنند.
مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گزارش داد: در تعامل با امور بین‌الملل ستاد وزارت بهداشت ضمن پاسخگویی به نامه‌ها، اطلاع‌رسانی رویدادهای بین‌المللی، معرفی محقق یا مراکز تحقیقاتی یا مراکز فناوری یا پروژه، جایزه‌های بین‌المللی همکاری با سازمان‌های بین‌المللی (WHO، یونسکو و ...) در معاونت تحقیقات وزارتخانه انجام می‌شود.
به گفته وی، در برنامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم مشارکت داریم و طی آن در فراخوان‌های مشترک حمایت از طرح‌های پژوهشی با کشورهای سوئیس، آلمان و ترکیه در حال همکاری هستیم. با کشور آلمان نیز برای روز علم ایران و آلمان مشارکت داشتیم.
مسگرپور با اعلام اینکه ایران تنها کشور منطقه خاورمیانه است که نمایندگی کاکرین را دارد، گفت: مجوز راه‌اندازی مرکز کاکرین ایران در تاریخ ۱۲ دی‌ماه ۱۳۹۵ به موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی ایران (نیماد) وابسته به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعطا شده است.
او خاطرنشان ساخت: کاکرین با جمع‌آوری و تحلیل بهترین شواهد پژوهشی به درمانگران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم بالینی را برای بیمار خود اتخاذ کنند و به بیماران کمک می‌کند تا نسبت به درمان خود آگاهانه تصمیم بگیرند.
او با بیان اینکه زبان فارسی به عنوان زبان رسمی در سایت کاکرین ثبت شده است، گفت: از ۸ هزار سند موجود در سایت کاکرین ۲۹۴۶ به فارسی ترجمه شده است که اتفاق خوبی است.
وی همچنین با اشاره به مقاله‌ای که دستاوردهای مرکز کاکرین ایران را تشریح کرده است اعلام کرد: تاکنون ۱۷۲ ویدئو آموزشی کاکرین در کانال آپارات بارگزاری شده که بیش از ۲۱ هزار بار بازدید داشته است.
معاون تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه باید سهم پژوهشی ما در دنیا بیشتر شود، گفت: در تحقیقات نباید ایزوله شویم. باید به سمتی حرکت کنیم که پژوهش‌ها را با استفاده از داده‌های بین‌المللی انجام دهیم و نتایج آن را هم در عرصه بین‌المللی منتشر کنیم.
در نشست گزارش عملکرد برنامه ثبت بیماری‌ها و پیامدهای سلامت، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت دکتر کاظم زنده دل مشاور معاونت و مسئول برنامه ثبت بیماری‌ها و پیامدهای سلامت به همراه تیم اجرایی خود به ارائه گزارش عملکرد از اقدامات انجام شده در خصوص این برنامه پرداخت.
زنده‌دل به تشریح نظام ثبت بیماری و پیامد سلامت پرداخت و گفت: این برنامه یک سیستم سازمان‌یافته برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، بازیابی، تجزیه‌وتحلیل و انتشار اطلاعات افراد مبتلابه یک بیماری خاص است که باهدف ایجاد منبع قابل‌اعتماد و توسعه پژوهش‌های سلامت و ارزیابی کیفیت مراقبت از بیماران ایجادشده است.
وی با بیان اینکه در برنامه محققان را به همکاری با یکدیگر هدایت می‌کنیم گفت: در برنامه محققان را تشویق می‌کنیم از ثبت جداگانه داده‌ها پرهیز کنند و باهم همکاری کرده و به‌صورت یک شبکه در تولید و استفاده از داده‌های ثبت موجب توسعه تحقیقات بالینی و درنتیجه ارتقا کیفیت مراقبت‌های تشخیصی و درمانی بشوند.
مشاور معاونت تحقیقات وزارت بهداشت افزود: ۲۹۹ برنامه ثبت تا شهریورماه سال جاری اجراشده است که از این تعداد، ۲۲ برنامه به‌صورت چندمرکزی و ملی با مشارکت دانشگاه‌های علوم پزشکی اجرا می‌شود.
زنده‌دل به الگوهای بین‌المللی اشاره کرد و گفت: در دنیا نیز روند ثبت بیماری‌ها رو به افزایش است و اغلب کشورهای توسعه یافته به اهمیت آن پی بردند و وارد این عرصه شده‌اند؛ در حال حاضر به جرات می‌توان مدعی شد در ایران بزرگترین برنامه ثبت بیماری‌ها را در منطقه خاورمیانه داریم.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت نیز گفت: باید برنامه ثبت بیماری‌ها روی حوزه بیماری‌هایی که جزو معضلات سلامت کشور حتی دنیاست تمرکز کند. این برنامه فرصتی برای ارزیابی، کنترل و درمان بیماری‌ها در آینده را فراهم می‌سازد.
پناهی با اشاره به اینکه صرفا جمع آوری دیتا و نگه داشتن آن کاربردی ندارد و اطلاعات در زمان خود ارزشمند است، گفت: در خصوص کووید_۱۹ اکنون اگر درباره اثربخشی واکسن‌ها اطلاعات داشته باشیم و آن را تحلیل کنیم مفید است. بیمارانی که واکسینه شده و باز بیمار شدند یا اینکه کدام واکسن اثربخش‌تر است یا داروهایی که استفاده شدند در این دوره باید بررسی شود تا میزان اثرگذاری آنها مشخص شود.
او افزود: ثبت بیماری‌ها و پیامدهای سلامت بهترین وسیله برای ارزیابی درمان و پیشرفت بهبود بیماری است وقتی دراین حوزه پیشرفت کنیم بدون تردید شرکت‌های دارویی و تشخیصی از این برنامه استقبال خواهند کرد البته باید توجه و دقت شود که از اطلاعات کسب شده چه استفاده‌ای خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه تصمیم‌گیری در خصوص نحوه استفاده از نتایج برنامه ثبت بیماری‌ها بر عهده معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت است، گفت: اطلاعات ریجستری روی توزیع صحیح دارو در مناطق مختلف کشور هم موثر است. در منطقه‌ای نوعی از بیماری شیوع بیشتری دارد و حالا داروهای متناسب با آن در مناطق خاص باید با حجم بیشتری توزیع شود. دیگر توزیع مساوی داروها به مناطق مختلف کشور معنا ندارد باید هوشمندانه عمل شود.
معاون وزیر بهداشت اظهار داشت: انتظار داریم به عنوان نتیجه این برنامه در راستای نیازهای ملی کشور برنامه بدهید.