شهر تاریخی ماسوله با قدمتی ۸۰۰ تا هزار ساله است که در سی‌ام مردادماه سال ۱۳۵۴ به‌شماره ۱۰۹۰ بصورت یک مجموعه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی ماسوله هم از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت.
ثبت جهانی در جمع مجموعه تاریخی یونسکو می تواند در ارزش گذاری و همچنین معرفی جهانی این شهر ساخته شده در دل جنگل های سرسبز گیلان اثرگذار باشد و جایگاه گردشگری منطقه را ارتقایی محسوس بخشد.
اما با این حال طی ۱۰ سال اخیر ماسوله موفق به دریافت نشان جهانی ثبت نشد. عدم مدیریت یکپارچه شهری، نبود طرح ساماندهی گردشگری و وجود یازده ساختمان ناهمگون اداره برق، آب و فاضلاب، مخابرات، هواشناسی، تعاونی صنایع دستی، درمانگاه، دو واحد تجاری، دو واحد مسکونی در حریم فضای سبز از جمله موانعی است که بر سر راه جهانی شدن ماسوله وجود داشته و دارد.
حتی در این سالها ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی (از بقایای جنگل های دوران سون زمین شناسی) که بخش عمده‌ای از آن در گیلان قرار دارد نیز تیرماه سال ۹۸ طی چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان انجام شد و پس از آن نیز وستای قاسم آباد رودسر در بهمن ماه همان سال میزبان ثبت جهانی بود.
ماسوله میزبان اخبار امیدبخش
آباماه امسال بود که سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی ماسوله در مصاحبه ای با خبرنگار ایرنا اعلام کرد که با توجه به مطالبات عمومی، مطالعات تکمیلی و جامع در زمینه های طبیعی، باستانشناسی، تاریخی و اجتماعی، پرونده این شهر تاریخی در حال تدوین، اصلاح و ویرایش مطابق با نظر کارشناسان دفتر ثبت جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.
محمد سنایی اظهار داشت: در این راستا باتوجه به اهمیت و ارزش ثبت جهانی و پیگیری دوستداران و دلسوزان امر، اجماع استانی فرهیختگان و متخصصان استان به منظور تکمیل و ارسال پرونده نهایی ماسوله شکل گرفت؛ خوشبختانه با توجه به مطالعات تکمیلی و جامع این پرونده در حال تدوین، اصلاح و ویرایش مطابق با نظر کارشناسان دفتر ثبت جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.
البته به اعتقاد مسئولان میراث فرهنگی انتخاب شهر تاریخی ماسوله به عنوان «شهر کامل» در نخستین رویداد انتخاب شهر کامل ایران توسط نشریه بین‌المللی تخصصی A۲ می تواند در مسیر ثبت جهانی کمک بسیاری کند.
علاوه بر این بسیاری از فعلان میراث معتقد هستند با توجه به اینکه تاکنون اثری از استان گیلان بصورت اختصاصی به ثبت جهانی یونسکو نرسیده است، ثبت جهانی ماسوله به‌عنوان اولین اثر تاریخی می‌تواند موجب معرفی ماسوله و حتی گیلان به جهانیان و ورود گردشگران خارجی به استان شود که تقویت بنیه اقتصادی و توسعه گیلان را به ارمغان خواهد داشت.
تاکید استاندار بر اهتام ثبت جهانی ماسوله
حال استاندار گیلان نیز ثبت جهانی ماسوله را یک ضرورت برای ردای گردشگری استان می داند و در دیدار چهارشنبه شب با دیدار مشاور وزیر میراث فرهنگی شهر تاریخی ماسوله را منحصر بفرد و دارای شاخصه هایی ممتاز خواند و از تشکیل جلسه رفع موانع ثبت جهانی آن خبر داد.
اسدالله عباسی در این دیدار با اشاره به سوابق غنی تاریخی و هویتی استان از جمله شهر ماسوله اظهار داشت: حداکثر توان خود را برای فراهم آمدن ثبت جهانی این شهر تاریخی و دارای اهمیت در استان گذاشته ایم.
وی ماسوله را دارای ظرفیت های زیادی عنوان کرد که در حوزه های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری باید مورد توجه قرار گیرد و یادآور شد: ثبت جهانی ماسوله، اقتصاد محلی را تحت تأثیر قرار داده و زمینه های رشد آن را فراهم می سازد.
مشاور وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این دیدار ماسوله را از منظر فرهنگی دارای اهمیت خواند و با اشاره به اینکه مطالعات تکمیلی و جامع این پرونده در حال تدوین، اصلاح و ویرایش مطابق با نظر کارشناسان دفتر ثبت جهانی وزارت میراث فرهنگی است، گفت: در هر سال، کشورمان دارای یک سهمیه برای معرفی به یونسکو به منظور ثبت جهانی است.
محمدحسین طالبیان تاکید کرد: باید نهایت تلاش برای ثبت جهانی ماسوله که دارای ارزش برجسته فرهنگی است، صورت گیرد.
وی وفاق و اتفاق نظر همه مسئولان استانی در بخش های مختلف برای تحقق این مهم و رفع موانع پیش روی آن را یک ضرورت خواند.
ماسوله در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان واقع است. شهر تاریخی ماسوله دارای ۳۵۰ خانه تاریخی با قدمتی ۸۰۰ تا هزار ساله است .