فرزانه محمدی روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: مشکل زاینده رود و راهکارهای رفع آن را همه می دانیم اما مساله این است قدرت و اختیار لازم را برای حل این موضوع نداریم.
به گفته وی، دخالت مستقیم دولت ها، نبود تیزبینی در نمایندگان مجلس برای جلوگیری از اجرای برخی طرح ها و افزایش بارگذاری های بی رویه و مداخلات سیاسی برای توسعه صنایع،خشکی این رودخانه را به‌دنبال داشته است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: نبود شفافیت همچنین اعمال محدودیت در اطلاعات و جزییاتِ میزان برداشت ها از این حوضه آبریز رفع چالش های آن را به تاخیر انداخته است، بطوریکه اکنون احیای زاینده رود از ابعاد کارشناسی خارج و به جنگ و درگیری های اجتماعی تبدیل شده است.
نبود شفافیت در میزان و آدرس برداشت از زاینده رود
استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح کرد: آمارهای ۱۰ سال اخیر نشان می دهد ۵۶۵ میلیون متر مکعب آب زاینده رود آدرس مصرف ندارد.
محمدی گفت: میانگین آب خروجی از سد زاینده رود در ۱۰ سال اخیر، هزار و ۱۶۵ میلیون مترمکعب بوده است که از این مقدار ۶۰۰میلیون مترمکعب برای آب آشامیدنی و نیاز صنعت اصفهان، کاشان و یزد برداشت می شود.
وی هشدار داد: معلوم نیست بقیه خروجی آب کجا می رود که نتوانستیم ۱۷۰ میلیون مترمکعب حقابه تالاب گاوخونی را تامین کنیم.
محمدی افزود: طول حوضه زاینده رود از سراب تا پایاب ۴۰۰ کیلومتر بوده است اما در سال های اخیر تنها به ۱۰۰ کیلومتر می رسد و بقیه مسیر خشک است.
وی افزود: در محدوده بالادست آب زاینده رود برای کشاورزی مصرف می شود در حالیکه نمی دانیم مقدار و اندازه این برداشت ها چگونه است.
افزایش پنج برابری مصرف آب اراضی کشاورزی
استاد دانشگاه افزود: آبی که از سد زاینده رود رها می شود ابتدا بطور مستقیم وارد استان چهارمحال و بختیاری می شود و پس از خروج از این استان با برداشت از آن برای آب آشامیدنی یزد و اصفهان، در فاصله ۳۰ کیلومتر بعد خشک می شود، بنابراین آبی برای تامین حقابه کشاورزان و محیط زیست باقی نمی ماند.
محمدی ادامه داد: مزارع حوضه آبریز زاینده رود که بیشتر آن در استان همجوار است در سال ۸۵ تنها هشت هزار هکتار بوده است اما در سال ۹۸ به ۴۰ هزار هکتار افزایش یافته است، به این معنا که مصرف آب در این اراضی پنج برابر شده است و ۴۵۰ میلیون متر مکعب آب در قسمتی که سد رهاسازی می شود برداشت می شود.
استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه میانگین بارش ها در کل حوضه زاینده رود طی ۵۰ سال گذشته ۲۴۰ میلی متر بوده است، افزود: این مقدار در ۱۰ سال گذشته به ۲۱۰ میلی متر کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: با این حال در حوضه زاینده رود بارش متناوب داشته ایم به این معنا که باید طوری برنامه ریزی می شد که در سال های ترسالی حقابه محیط زیست برای سالهای خشکسالی تامین شود.
استاد دانشگاه با بیان اینکه در ۱۰ سال اخیر میزان کاهش بارش ها در چلگرد از ۲هزار میلی متر به هزار و ۵۰۰ میلی متر رسید، افزود: درست است که شکل بارندگی تغییر کرده و بیشتر باران است اما با توجه به سیلاب ها و رواناب ها و مهار آنها از طریق طرح های آبخیزداری این مقدار کاهش نباید دلیل ۸۰ درصد خشک شدن زاینده رود باشد.
وی افزود: با اجرای عملیات آبخیزداری برای کنترل سیلاب در مسیر زاینده رود، ۴۸۰ میلی متر آب از بارندگی ها به‌دست می آید که نمی دانیم کجا به مصرف می رسد.
محمدی تصریح کرد: در سال ۹۷ و ۹۸ که ترسالی بوده است معادل ۵۰ سال قبل بارش داشتیم و باید پرسید چه اتفاقی افتاده است که در ۲ سال گذشته رودخانه بطور کامل خشک بوده است.
وی افزود: بر اساس آمار وزارت نیرو میانگین ورودی آب به سد در ۱۰ سال اخیر هزار و ۱۴۰ میلیون متر مکعب بوده وخروجی هزار و ۱۶۵ میلیون مترمکعب؛ این یعنی به‌جای ذخیره سازی همواره بیش ازحجم ورودی به سد برداشت کرده ایم و تنها ۲۰ درصد حجم سد را توانستیم نگه داریم.
محمدی افزود: ایران جزو کشورهای عضو کنوانسیون رامسر که بر حفاظت و بهره‌برداری معقول از تالاب ها به ویژه در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تاکید می‌کند، است از این رو بر اساس قانون حق نداریم کاری کنیم که تالاب ها خشک شوند.
به گفته وی، بارگذاری های زیاد و بدون جایگزین علاوه برخشک شدن تالاب گاوخونی، خالی شدن سفره های آب زیرزمینی یزد را نیز به‌دنبال داشته است.
این استاد دانشگاه گفت: زاینده رود مربوط به همه ایران است و مرگ زاینده رود مرگ فلات مرکزی است.
به گزارش ایرنا؛ مساحت حوضه زاینده رود هزار کیلومتر مربع است که ۹۳ درصد آن در اصفهان و هفت درصد درچهارمحال و بختیاری است.
زاینده‌رود به طول افزون بر ۴۰۰ کیلومتر به‌عنوان بزرگ‌ترین رودخانه منطقه مرکزی ایران در دهه‌های اخیر به یک رودخانه با جریان دوره‌ای تبدیل و در پایین‌دست با خشکی مواجه شده است .