به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، «هوشنگ فلاحتیان» امروز (یکشنبه) در سمینار تخصصی چالش گاز در زنجیره فولاد با اشاره به اینکه ایران دهمین تولید کننده بزرگ فولاد جهان و نخستین تولیدکننده آهن اسفنجی بر پایه گاز است، افزود: زنجیره ارزش فولاد حدود ۱۲ درصد ارزش صادرات غیرنفتی کشور بوده و ظرفیت تولید فولاد در حال حاضر بیش از ۴۰ میلیون تن است که تا سال ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن می‌رسد.
وی با بیان اینکه در زنجیره فولاد چهار محصول کنستانتره آهن، گندله آهن، آهن اسفنجی و در نهایت شمش فولاد تولید می‌شود، ادامه‌داد: زنجیره ارزش فولاد بیش از ۱۰ درصد برق کشور ( معادل ۶ هزار و ۸۰۰ مگاوات) و روزانه حدود ۴۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی را مصرف می‌کند.
فلاحتیان تاکید کرد: تولید فولاد جهان در سال ۲۰۱۸ حدود یک‌هزار و ۸۰۸ میلیون تن برآورد شده است و ۲ فرآیند کوره بلند و کوره قوس الکتریکی، روش‌های اصلی فولادسازی به ترتیب با سهم حدود ۷۰ و ۳۰ درصد از تولید کل فولاد خام دنیا است.
وی گفت: سهم فولاد بازیافتی از قراضه‌های آهنی موسوم به فولاد ثانویه در کل تولیدات فولادی جهان در سال ۲۰۱۷ حدود ۳۵ درصد بوده و روند بلندمدت سهم فولاد ثانویه در جهان از ۳۵.۵ درصد در سال ۲۰۱۷ به حدود ۴۰ درصد در سال ۲۰۵۰ می‌رسد.
فلاحتیان با اشاره به اینکه حدود ۷۵ درصد از تولید فولاد ایران را کوره‌های قوس الکتریکی بر عهده دارند، افزود: ۸۰ درصد فولاد ترکیه نیز در کوره‌های قوس الکتریکی تولید می‌شود، با این حال خوراک اصلی کوره‌های قوس الکتریکی در ترکیه قراضه است، خوراک اصلی کوره‌های قوس الکتریکی در ایران آهن اسفنجی است.
به گفته این مقام مسوول، نسبت قراضه بازیافتی به شمش فولاد تولید شده در کوره‌های قوس الکتریکی کشور حدود پنج درصد است.
وی تاکید کرد: آهن اسفنجی سهم حدود ۹۵ درصدی از ماده اولیه کوره‌های قوس الکتریکی و بیش از ۵۰ درصدی از ماده اولیه کوره‌های القایی فعال در کشور را دارد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت، نسبت خوراک آهن اسفنجی به تولید کل فولاد خام دنیا را فقط حدود چهار درصد دانست و گفت: دو کشور هند و ایران در مجموع بیش از ۵۵ درصد از آهن اسفنجی جهان را تولید می‌کنند، این در حالی است که تولید آهن اسفنجی بیش از ۷۵ درصد از مصرف گاز و تولید شمش فولاد بیش از ۷۰ درصد مصرف برق در زنجیره فولاد را به خود اختصاص می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه مصرف ویژه انرژی اولیه برای تولید فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی فعال در کشور تقریبا چهار برابر فرآیند کوره بلند است، بیان‌داشت: روند مصارف گاز در صنایع فولاد از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ دارای رشد سالیانه در حدود ۱۳.۷ درصد است.
فلاحتیان ادامه‌داد: این در حالی است که میانگین رشد سالیانه مصرف گاز در صنایع پتروشیمی ۸.۱ درصد و در صنایع سیمان ۵.۵ درصد و میانگین رشد تحویل گاز سبک به خطوط سراسری گاز ۵.۲ درصد بوده است.
وی با تاکید بر اینکه بیشترین مقدار گاز مصرف‌شده (بیش از ۷۵ درصد) در زنجیره فولاد، در فرآیند تولید آهن اسفنجی بوده است، افزود: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۴ به‌طور متوسط سالیانه بیش از پنج درصد مصرف گاز صنایع فولاد افزایش یابد و سهم فرآیند تولید آهن اسفنجی از مجموع افزایش مصرف گاز تا سال ۱۴۰۴ بیش از ۸۰ درصد خواهد شد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: با ادامه روند موجود، پیش‌بینی می‌شود ناترازی گاز از ۲۰۰ میلیون متر مکعب فعلی در ماه‌های سرد سال به حدود ۲۵۰ میلیون متر مکعب در سال ۱۴۰۴ و به بیش از ۵۰ میلیون متر مکعب در سال ۱۴۱۰ برسد.
نیاز به بیش از ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گاز
وی با تاکید بر اینکه نگهداشت و افزایش تولید گاز نیازمند بیش از ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گاز است، اظهار داشت: از مجموع ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مورد نیاز، ۲۳.۶ میلیارد دلار در بخش فشار افزایی و تثبیت تولید میادین گازی در حال تولید، ۳۶.۴ میلیارد دلار در بخش توسعه میادین جدید، هشت میلیارد دلار برای توسعه و به‌سازی پالایشگاه‌های گازی، ۱.۲ میلیارد دلار برای جمع‌آوری گازهای مشعل، سه میلیارد دلار توسعه ذخیره‌سازی گاز در میادین، ۶ میلیارد دلار خطوط لوله و ایستگاه‌ها و ۲ میلیارد دلار برای بهینه‌سازی در ساختمان مورد نیاز است.
فلاحتیان ادامه‌داد: بر اساس تفاهم‌نامه بین وزارت نیرو و وزارت صمت، برای افزایش ظرفیت نیروگاهی به میزان ۱۱ هزار و ۹۰۹ مگاوات ، با نصب واحدهای گازی متدوال سوخت مورد نیاز آنها در حدود ۷۵ میلیون متر مکعب معادل گاز طبیعی است. همچنین با احداث نیروگاه به صورت واحدهای سیکل ترکیبی، بیش از ۵۰ میلیون متر مکعب معادل گاز طبیعی خواهد بود.
وی گفت: با احداث نیروگاه‌های مورد نظر با استفاده از واحدهای گازی از نوع بازده بالا، سوخت مورد نیاز دست‌کم ۶۰ میلیون متر مکعب معادل گاز طبیعی است.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت با اشاره به اینکه در صورت ساخت نیروگاه سیکل‌ترکیبی با استفاده از واحدهای گازی راندمان بالا، سوخت مورد نیاز حداقل ۴۰ میلیون متر مکعی خواهد بود، بیان‌داشت: اکنون امکان احداث حدود هفت هزار و ۳۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی با تبدیل واحدهای گازی وجود به سیکل ترکیبی وجود دارد که احداث آن تغییری در مصرف روزانه سوخت نیروگاه‌های کشور نسبت به وضعیت فعلی ایجاد نمی‌کند.
وی تاکید کرد: حداقل چهار هزار و ۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاهی فعلی مربوط به نیروگاه‌های کوچک کم راندمان است که با خارج کردن از مدار بهره‌برداری و تخصیص سوخت به آنها به واحدهای راندمان بالا و یا احداث واحدهای تولید همزمان برق و حرارت استاندارد در صنایع، امکان احداث ظرفیت نیروگاهی به میزان حدود دو برابر ظرفیت فعلی وجود خواهد داشت.
فلاحتیان خاطرنشان‌کرد: در این زمینه می‌توان با اهتمام به احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی موجود و تبدیل آنها به سیکل‌ترکیبی به جای احداث نیروگاه‌های جدید و احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با راندمان بالا به عنوان جایگزین نیروگاه‌های فرسوده موجود، شرایط را بهبود بخشید.
وی گفت: همچنین سرمایه‌گذاری صنایع فولاد در زنجیره تولید و تامین گاز، پرهیز از احداث واحدهای فولاد جدید مبتنی بر آهن اسفنجی و استفاده از کوره بلند مبتنی بر زغال سنگ، بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنایع فولاد و مشارکت و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بهینه‌سازی گاز در بخش خانگی با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید در این مسیر راهگشا خواهد بود.