غلامرضا صنعتگر که پس از پخش قطعه ضامن آهو در وصف امام رضا (ع) شناخته شد، سال‌ها است که در عرصه موسیقی پاپ علاوه بر خوانندگی در زمینه آهنگسازی و نوازندگی نیز فعالیت دارد به طوری که در جایگاه آهنگساز با خوانندگانی چون رضا صادقی ،ناصر عبداللهی و بسیاری دیگر همکاری کرده ولی طی سال‌های اخیر بیشتر آثارش را با صدای خودش در بازار موسیقی عرضه کرده است.
از این خواننده و آهنگساز اهل بندرعباس آلبومی با عنوان خاطره باز از سوی مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده است که گفتگوی ذیل به بهانه انتشار این اثر است که به گفته خودش با سایر آثارش تفاوت‌های چشمگیری دارد.
آلبوم موسیقی «خاطره باز» بر چه اساسی و با چه ایده‌ای شکل گرفته است؟
این آلبوم ماحصل گفتگوی من با میلاد عرفان پور مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری و پیشنهاد او است. در واقع طی جلسه‌ای که داشتیم، تصمیم به شکل گیری و ساخت این آلبوم گرفته شد. این اثر غالبا از قطعات عاشقانه و اجتماعی تشکیل شده است و فکر می کنم نسبت به کارهای قبلی‌ام متمایز باشد.
البته این تفاوت علاوه بر ساختار موسیقایی، بیشتر تاکید بر غنای ادبی است. چون شاعران و ترانه سرایانی چون محمدعلی بهمنی، علی محمد مودب، محمد مهدی سیار، عباس محمدی و محمدرضا طهماسبی در این اثر مشارکت دارند و میلاد عرفان پور، نیز پذیرفت آثاری را در این آلبوم داشته باشد.
یکی از موارد مهمی که حال و هوای مرا نسبت به این آلبوم بهتر کرده است، حضور پررنگ پسرم عرشیا در این کار بود که چند قطعه را آهنگسازی و تنظیم کرده است. فکر می‌کنم اتفاقات خوبی برای وارد شدن به دنیای حرفه ای موسیقی وی بود.
حال و هوای موسیقی این آلبوم، عاشقانه، اجتماعی و جنوبی است. یعنی شنونده تلفیقی از ژانرهایی که شما در همه این سال‌ها کار کردید را در آلبوم خاطره باز می‌شنود. زنجیر اتصال این ژانرها در این آلبوم به چه صورت است؟
من در این اثر علاوه بر قطعات عاشقانه و اجتماعی، دو قطعه برای امام رضا (ع) و امام زمان (عج) ساخته و اجرا کردم که قطعه مربوط به امام رضا را به اسم ایشان قطعه شماره ۸ قرار دادیم و معتقدم این دو برکت کارم هستند و یک مقدار حال و هوا و رنگ آمیزی کار را به نوعی بهتر کردند و در کنارش قطعات بندرعباسی شنیده می‌شود که به خاطر اصالتم و آن تعصبی که به خاکم دارم چند قطعه مربوط به این منطقه را هم اجرا کردم که فکر می کنم به خاطر اصالت موسیقی بومی ، فضای کار بهتر شده است.
در کنار این قطعات، چند قطعه عاشقانه هم به چشم می‌خورد که برای ساخت آنها از ترانه های خارق العاده‌ای استفاده کردم و فکر می کنم قرار گرفتن این قطعات کنار هم خودشان یک زنجیر اتصالی را ایجاد کرده اند که در نهایت ترکیب بسیار خوبی شده است.
در اجرای قطعات موسیقی جنوبی، آیا پاز سازهای بومی بهره بردید و ملودی های قدیمی را عینا اجرا کردید و یا آنها را در ژانر پاپ برگردان کردید؟
در این قطعات از سازها و ملودیهای بومی منطقه استفاده نکردم و بیشتر روی ریتم و لهجه تمرکز کردم. از نظر من ریتم و لهجه نشانگر آن اصالت و اصل بودن است و پرداختن به موسیقی محلی شهر خودم اتفاق خوبی است. چون در مجموعه آثارم سعی کردم با پرداختن به موسیقی منطقه خودم این اصالت را حفظ کنم.
اگر موسیقی های محلی به ژانرهای دیگر برگردانده شوند اصالتشان را از دست می دهند؟
من به شهر و زادگاهم و موسیقی این منطقه تعصب خاصی دارم و هر کدام از همکارانم که به این موسیقی توجه خاصی داشته باشد بسیار خرسند می شوم اما در زمینه کاری خودم باید بگویم که من سعی کردم این موسیقی ها را با زبانی اجرا کنم که عامه مردم متوجه آن شوند و همین مسئله می تواند یک پیشرفتی برای موسیقی آن شهر باشد. چرا که هر چه قدر عام تر این کار را اجرا کنیم شاید به گوش مخاطب زیباتر بیاید چون معنی و مفهوم کار را بیشتر متوجه شود و با شنیدن موسیقی و فهم شعر؛ارتباط بهتری با کل کار برقرار می کنند.
دلیل اینکه به اصل بودن اثر لطمه نمی‌زند آیا این است که موسیقی بومی با سازهایشان و لهجه معنا پیدا می کنند؟
خیر. به نظرم نفس کار مهم است که شما به چه صورت ادای دین کردید نسبت به موسیقی منطقه خودتان. ممکن است در پردازش قطعه از سازهای محلی همچون ساز نی جفتی یا دهل استفاده نکرده باشم ولی اصل داستان این است که آن چارچوب را حفظ کردم چرا که گویش همان گویش و ریتم همان ریتم بندرعباسی است ولی مدرن تر شده و به سمت و سوی سلائق آدم‌های دنیای امروزی نزدیکتر شده است.
چه قدر فکر می‌کنید موسیقی بندرعباس این قابلیت را دارد که شما در یک آلبوم مجزا و اختصاصی به آن بپردازید؟
خیلی . ما مملو از ملودیهای زیبا و بکر در بندرعباس هستیم که هنوز که هنوز است به آنها پرداخته نشده است ولی خیلی از عزیزان هنرمند در این سرزمین و خارج از کشور از آنها استفاده می کنند بی آنکه نامی از اصل کار و راویان آن بیاورند و به نام خودشان اثر را ثبت و وارد بازار کار می کنند .
در آلبوم «خاطره باز» تمام آهنگسازی ها را شما و پسرتان بر اساس وسعت صدایی خودتان انجام دادید . ساخت این آثار برای صدای خودتان چه قدر با دیگر کارهایتان متفاوت بود؟
از ابتدای کار، میلاد عرفان پور عزیز ملودی‌هایی را ساختند وبه‌گونه‌ای تنظیم کردند که دقیقا مناسب صدای من بود.
من با خیلی از آهنگسازان و تنظیم کننده های بزرگ کشور کار کردم ولی اینکه چه قدر حس و حالشان نزدیک کار من باشد و یا من چه قدر بتوانم ادای دین کنم نسبت به آن موسیقی که ساخته می شود خیلی مهم است.
ولی در کل چارچوب این آلبوم به گونه ای بود که همه دست به دست هم دادند و همه نزدیک به هم کار کردند و آن حس وحال طوری بود که من انقدر ارتباط خوبی با شعرها و ملودیها برقرار کردم که به نظرم همه اینها نشان از همدلی و همبستگی است که در گروه اتفاق افتاده است.
چرا در این کار تمایل نداشتید خواننده دیگری در کنار شما قرار گیرد؟
من در آلبوم های قبلی با خوانندگان بسیاری همچون مرحوم ناصر عبداللهی ،رضا صادقی و عمران طاهری و ... همکاری کردم که همگی آثاری بودند که مردم دوست داشتند ولی در آلبوم خاطره باز از همان ابتدا با توجه به خروجی جلساتمان در اتاق فکر مرکز موسیقی حوزه هنری تشخیص داده شد که این آلبوم با صدای بنده منتشر شود.
شما سالهاست در زمینه آهنگسازی و خوانندگی فعالیت می کنید چه قدر معتقد به تقلید در زمینه خوانندگی هستید؟
از نظر من موضوع تقلید کاملا رد شده است. اینکه بیایم صدای یک خواننده را با تحریرهاش و با حس و حالش تقلید کنم اصلا قبول ندارم چرا که اگر من بخواهم از فلان خواننده تقلید کنم خود اصلش هست و نیازی نیست و مردم سعی می کنند اصل کار و صدا را گوش کنند تا اینکه صدای من را با تحریرهای آن شخص خواننده.
به صورت کلی من مخالفم که تحریرها و چارچوب صدای خواننده دیگری را تقلید کنم اما ممکن است در یک اثر صدای خواننده در یک جاهایی شبیه صدای یک خواننده دیگر باشد که این خیلی لطمه نمی‌زند.
چه قدر در موسیقی پاپ ما صداهای یکسان می شنویم و چه قدر این تقلید در حال اتفاق افتادن است؟
خوشبختانه در شرایط کنونی وضعیت کمی بهتر شده است درواقع فضای موسیقی به گونه ای است که مردم ما کاری که تقلیدی باشد اصلاگوش نمی کنند و یا تهیه کنندگان سعی می کنند در کنار خوانندگانی باشند که دارای رنگ صدایی مختص خودشان باشند.
چه رویکردی و چه ایده ای در ذهن شما به عنوان آهنگساز و خواننده وجود دارد که در کنارتوجه به موسیقی منطقه خودتان و قطعات عاشقانه؛ سراغ موضوعات مذهبی و ملی می روید؟
اگر برای امام رضا(ع) می خوانم چون عاشقانه ایشان را دوست دارم و یا اگر برای امام زمان(عج) می خوانم عاشقانه ایشان را دوست دارم یعنی اگر آن باور قلبی نباشد شما قطعا نمی توانید مخاطب را با کارتان راضی کنید چرا که مخاطب سراغ کارهایی می رود که از اعماق قلب شما نشات بگیرد. درمورد آثاری هم که برای شخصیت‌های سیاسی خواندم همینطور است. من قطعه ای برای حاج قاسم سلیمانی خواندم چون از زمانی که به یک بلوغ فکری رسیدم به ایشان علاقمند شدم و بر اساس باور قلبی ام این قطعه را نیز خواندم و سفارشی نبوده هر چند ممکن است در برخی موارد سفارش ارگانی باشد ولی قطعا روی آن شخصیت فکر می کنم و اگر به باور قلبی داشته باشم انجامش می دهم و می خوانم.
در مورد شهدا هم که کلا مسئله متفاوت است چرا که من دینی نسبت به شهدا دارم که تا آخر عمر و زمانی که نفس می کشم این دین گردن من هست.
بر اساس صحبتهایتان این آثار که تا به حال خواندید سفارشی بوده یا به صورت مستقل از سوی شما شکل گرفتند؟
یک تعدادی را من خودم ساختم و خواندم ولی در مورد دیگر موارد بهتر میبینم بجای کلمه سفارشی از کلمه پیشنهادی استفاده کنم.
کار سفارشی و غیرسفارشی به لحاظ هنری ساختار موسیقایی و اینکه در بین عموم مردم چه دیدگاهی را به خودش اختصاص می دهد؛ چه جایگاهی دارند؟
یک زمانی شما دوست دارید قطعه ای برای شخصیتی بسازید که آن شخصیت ممکن است در همان برهه زمانی یکسری مخاطب موافق و مخالف داشته باشد من بیشتر کارهایی که انجام می دهم اول نگاه به خودم می کنم تا دیگر دوستان و همین اتفاق باعث شد در مورد برخی آثاری که خواندم با مخالفتها و عکس العمل های هنرمندان و حتی مردم روبرو شوم قطعا من کاری را انجام می دهم که از نظر خودم خوب و بهترین است و معتقدم رسالتی بر گردنم است که ادای دین کنم نسبت به سرزمینم ،نسبت به بزرگان کشورم و نسبت به کسانی که خونشان ریخته شده است.
در شرایط کنونی انتشار آلبوم چه قدر می تواند مخاطبان را با خودش همراه کند؟
در حال حاضر متاسفانه بازار به سمت تکنولوژی کشیده شده البته کل دنیا به این صورت است ما نیز نباید از قافله عقب بمانیم. من برای آلبوم خاطره باز نزدیک به دو سال زحمت کشیدم. نت به نت بالای سر بچه ها بودم و خواندم و همه مراحل را انجام دادم و این یک شناسنامه دیگری از غلامرضا صنعتگر است که می شود گفت مخاطبین خاص خودش را دارد من فکر می کنم مخاطبین این آلبوم با شناخت بیشتری نسبت به قبل این کار را گوش کنند.