سیدجواد رسولی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در مساله گردوغبار در کشور ما سهم خشکسالی در بروز این پدیده ۷۵ درصد و سهم عوامل انسانی حدود ۲۵ درصد است.
وی ادامه داد: این در حالی است که در گردوخاک منطقه سرخس و همچنین شمال خراسان رضوی، سهم عوامل انسانی بیشتر و حدود ۳۵ درصد است و بقیه عوامل طبیعی از جمله خشکسالی سهم ۶۵ درصدی در بروز این پدیده دارند.
رییس مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی خراسان گفت: پدیده گرد و غبار از دهه ۱۳۹۰ در سرخس مطرح شد و اکنون این شهرستان از همین جهت با چالش اجتماعی روبه رو شده است.
وی افزود: پدیده گرد و غبار ظرف چهار سال اخیر در سرخس بطوری تشدید شده که پیشتر برای مدت محدود نیم ساعت محیط زیست منطقه را تحت تاثیر قرار می‌داد اما اکنون وضعیت آن به حدی حاد شده که زندگی و زیست شهری، کشاورزی و صنعت در این بخش از شرق خراسان رضوی تحت تاثیر قرار داده است.
رسولی ادامه داد: در منطقه سرخس و اطراف آن عوامل انسانی مثل برهم زدن سطح زمین، شخم زدن بیش از حد زمین و کشت‌های دیم، بدون توجه به وجود بارندگی به مراتب بیشتر از دیگر عوامل انسانی منطقه را گرفتار پدیده گردوغبار کرده است.
وی به کشت محصولات کشاورزی دیم در اکثر روستاهای شهرستان سرخس اشاره و بیان کرد: کشاورزان این خطه مزارع را بی‌مورد و بی‌دلیل شخم می‌زنند و این اقدام باعث بلند شدن گرد و خاک در محیط در پی وزش کمترین جریان باد می‌شود.
این کارشناس ارشد هواشناسی، دشت قره‌قوم ترکمنستان را از جمله مناطق سیلاب‌خیز مهم در منطقه توصیف و بیان کرد: تغییر پوشش گیاهی، دشتهای سیلابی و مسیل رودخانه‌ها نیز موجب بلند شدن ذرات ریز خاک به هوا می‌شود بنابراین دشت قره‌قوم تاثیری جدی در بروز پدیده گرد و خاک در آن منطقه دارد.
فرماندار سرخس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هرچند منشا اصلی گرد و غبار کنونی در این شهرستان مرزی صحرای قره قوم ترکمنستان است اما فقدان پوشش گیاهی و از بین رفتن مراتع در بخش مرکزی شهرستان موجب تشدید بروز گرد و غبار در منطقه شده است.
محمدرضا رجبی‌مقدم افزود: متاسفانه به دلیل چرای نامناسب دام ها، مراتع شهرستان تخریب و یا به دیمزار تبدیل شده و قرار است به زودی رایزنی هایی با ترکمنستان در خصوص کنترل شرایط کنونی انجام شود، اما به جز این مساله ایجاد پوشش گیاهی در منطقه در اولویت است.
معاون پایش و نظارت اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی هم در آخرین روزهای آذرماه گذشته پس از رخداد پدیده گرد و خاک در سرخس در گفتگو با خبرنگار ایرنا بدون اشاره به میزان آلودگی، کیفیت هوای آن شهرستان را "بحرانی" توصیف کرد.
منابع محلی در سرخس مدعی هستند ظرف روزهای اخیر میزان ریزگردها و گرد و خاک در این شهرستان به ۲۰ برابر شرایط استاندارد رسیده است.
اهالی پیگیر وضعیت آلودگی هوا در سرخس، با استناد به اطلاعیه پیش‌آگهی هواشناسی، بازگشت شرایط ناپایدار و گرد و خاک به این شهرستان را به ویژه در بخش مرکزی آن دور از انتظار نمی‌دانند.
مرکز شهرستان ۹۰ هزار نفری سرخس در ۱۸۵ کیلومتری شرق مشهد واقع است.
سرخس مرکب از ۲ بخش "مرکزی و مرزداران" ۸۵ روستا دارد که ۵۱ هزار نفر از جمعیت این شهرستان ساکن آنها هستند.
سرخس از سمت شمال و شرق هم مرز با کشور جمهوری ترکمنستان است.