به گزارش روز شنبه خبرنگار حوزه مبارزه با مواد مخدر ایرنا، تأسیس دهکده‌ها یا شهرهایی برای بازگرداندن معتادان متجاهر به جامعه خبری بود که بتازگی از سوی سردار حسین رحیمی رئیس پلیس پایتخت در دیدار از یک مرکز بازپروری اعلام و عنوان شد که تلاش می‌شود در این شهرها یا دهکده‌های سلامتی که برای معتادان متجاهر طراحی شده، آنها را با یک شیب ملایم به جامعه بازگرداند.
خبری که سرهنگ عبدالوهاب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، درباره آن گفت: جزئیات این طرح به ستاد مبارزه با مواد مخدر ارائه شده و سوله‌هایی با عنوان آسایشگاه برای نگهداری مددجویان، ساختمان غربالگری برای ورود افراد جدید به دهکده، حسینیه با مساحت هزار مترمربع، آموزشگاه‌های ۲۱گانه در دو ساختمان مجزا، احداث ۲۰ کارگاه، یک هتل آپارتمان، منازل کارگری، ساختمان چندمنظوره سینما، تئاتر، ساختمانی برای نگهداری معتادان متجاهر با سن زیر ۱۸ سال، پارک مجهز با سبک و سیاق مدرن و ویژه با سایت‌های مختلف اعم از پارک علم و فناوری، مرکز مطالعات بالینی مواد مخدر، سایت پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، چهار باغ هنر شامل باغ کتاب، هنر، فلسفه و هنرهای دستی، زمین‌های ورزشی، جاده تندرستی و آب‌نماهای مختلف در طراحی این دهکده پیش‌بینی شده است.
به گفته او براساس برآوردهای انجام‌شده فاز نخست این دهکده در دو سال و فاز دوم آن طی سه سال انجام خواهد شد و نیازمند اعتباری در حدود هزار میلیارد تومان است که البته می‌توان با کمک دولت و خیران آن را اجرائی کرد.
طرح تاسیس دهکده سلامت برای بازگشت معتادان به جامعه از جمله طرح هایی بود که سال های قبل هم نمونه های مشابه آن مطرح و بنا به دلایلی به منصه ظهور نرسید همچون طرحی که در دهه ۶۰ به اسم «جزیره فارور» یا طرح ساخت «شهرک بازتوانی زنان آسیب‌دیده یا در معرض آسیب» که با مخالفت نهادهایی همچون بهزیستی و همچنین فعالان اجتماعی مواجه شد و عنوان کردند که دوران درمان‌های جزیره‌ای و تبعیدی تمام شده است. ضمن اینکه مطابق قانون، متولیان تنها حق جمع‌آوری افراد معتاد متجاهر را دارند و پس از ترک و گذراندن دوره سم‌زدایی در کمپ‌ها، آنها موظف به رهاکردن آنان هستند.
در مورد پیشنهاد طرح تاسیس دهکده سلامت برای بازگشت معتادان به جامعه هم علیرضا نوروزی روانپزشک و عضو مرکز ملی مطالعات اعتیاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه این ایده برای پاکسازی مناطق شهر از مشکل معتادان متجاهر یا بی خانمان مطرح شده و قرار است این افراد در شهرک یا دهکده جدایی سلامتی خود را بدست بیاورند، خاطرنشان کرد: طرح جداسازی ضمن اینکه پر هزینه است، موثر هم نیست.
وی درتوضیح نظر خود، یادآور شد: این جداسازی از دو حالت خارج نیست؛ یا فرد معتاد هر وقت خواست می تواند از آن مکان خارج شود که به طور حتم و با توجه به تجارب قبلی، هر گز باز نمی گردد اما اگر فرد معتاد حق خروج از دهکده را نداشته باشد آنوقت یکجور محکومیت یا تبعید محسوب می شود و نامگذاری دهکده سلامت چندان معنا نخواهد داشت.
این روانپزشک با بیان اینکه جداسازی ممکن است در مدت زمانی محله ها و مناطق شهری را پاکسازی کند اما باید دید تا چه وقت می توان این روند را ادامه داد، تصریح کرد: با این کار، یک تکلیف و هزینه هنگفتی بر دوش دولت و مسوولان مربوطه می افتد ضمن اینکه میزان عود و بازگشت به چرخه اعتیاد در این افراد بسیار بالا است تا آنجا که ۹۰ درصد به مصرف بازمی گردند و پس از بازگشت به محل بار دیگر شکوه و شکایت افراد محله بلند شود.
نوروزی یادآور شد: با این جداسازی، مهارت های کافی برای زندگی در اجتماع و حمایت لازم برای بازگشت معتاد به جامعه وجود نخواهد داشت پس به جای جداسازی، بهتر است محله ها را توانمندسازی کنیم. به این معنا که هر محله را متعهد کنیم تا تمام منابع خود اعم از سازمان های غیردولتی و دولتی را در جهت پاکسازی و بازپروری معتادان محله بسیج کند زیرا هیچ کس حق جابجایی افراد را ندارد و هر معتادی در همان محله باید ساماندهی شود.
به گفته وی، باید امکان اسکان، درمان و خدماتی که نیاز دارند در همان محله فراهم شود و تلاش شود که معتاد به آغوش خانواده بازگردد؛ کاری که از دهه ۱۹۷۰ در دنیا در حال اجرا شدن است. از این طریق هزینه ها از دوش دولت کاهش پیدا می کند و امکان ارایه خدمات افزایش پیدا می کند.
عضو مرکز ملی مطالعات اعتیاد با اشاره به اینکه میانگین سن معتادان ۳۵ تا ۴۰ سال است، تاکید کرد: بر فرض ماندن این افراد در دهکد سلامت، در نهایت باید به آغوش خانواده بازگردند پس بهینه است از اول همان کاری که می خواهیم در نهایت به آن برسیم را انجام دهیم یعنی با ارایه مشوق هایی معتاد را به خانواده و محله تحویل بدهیم.
نوروزی با تاکید بر اینکه نباید همه کارها را بر دوش دولت انداخت، تصریح کرد: نباید فراموش کرد که منابع و قدرت در محله ها و میان خانواده ها است. ضمن اینکه باید در نظر داشت نگهداشتن معتاد در یک دهکده مجزا، باعث پسرفت مهارت های اجتماعی آنان می شود و در فضایی که با افراد دیگر مخلوط هستند جرایم جدیدی می آموزند زیرا در خرده فرهنگ خلاف، نظام ارزشی ضدارزش حاکم می شود.