بر اساس داده های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، تا ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۸۴ میلیون نفر در جهان مجبور به ترک خانه های خود شده اند. این رقم نسبت به سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹ روندی افزایشی را نشان می دهد درحالیکه سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹، از نظر تعداد آوارگان اجباری در سراسر جهان خود رکورد دار بوده است.
تناقضی که مشابه آن در تاریخ بشر دیده نشده است
به طور کلی افزایش آوارگان در داخل کشورها با کاهش سفر در سطح جهان به دلیل قوانین سخت‌گیرانه‌تر مسافرتی همراه شد و "آنتونیو ویتورینو" مدیر کل آژانس مهاجرت سازمان ملل اعلام کرد که جهان شاهد تناقضی است که مشابه آن در تاریخ بشر دیده نشده است.
او در مراسم معرفی آخرین گزارش مهاجرت جهانی این آژانس گفت: در حالی که ویروس کرونا میلیاردها نفر را زمین گیر کرده است، ده ها میلیون نفر دیگر در کشورهای خود آواره شده اند.
آژانس مهاجرت همچنین هشدار داد که پناهندگان و مهاجرانی که مجبور به مهاجرت می شوند، به طور خاص تحت تأثیر محدودیت‌های سفر کرونایی قرار گرفته‌اند و میلیون‌ها نفر دور از خانه و در معرض خطر قرار گرفته اند.
فرار از خشونت و حملات مسلحانه
بر اساس گزارش های سازمان ملل، درگیری یکی از دلایل اصلی برای مهاجرت مردم از خانه های خود در جستجوی زندگی بهتر است و متأسفانه در سال ۲۰۲۱ خشونت زیادی در جهان بخصوص در آفریقا وجود داشت و مردم را مجبور به فرار و آوارگی کرد.
بسیاری از کشورهای آفریقایی تحت تأثیر این خشونت ها قرار گرفتند: در جمهوری آفریقای مرکزی، انتخابات ریاست جمهوری با جنگ همراه بود، منطقه دارفور سودان تحت تاثیر خشونت های قبیله ای قرار گرفت، گروه های مسلح در شرق کنگو دست به جنایت زدند، در بورکینافاسو حملات خشونت آمیز افزایش یافت و در نتیجه این خشونت ها صدها هزار نفر آواره شدند.
افزایش درگیری در منطقه تیگرای اتیوپی در سال ۲۰۲۱ باعث نگرانی و آوارگی گسترده مردم شد به طوری که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گزارش داد که مردم درمانده برای فرار از این درگیری ها به سودان پناهنده شدند.
در همین حال، اریتره ای هایی که برای فرار از خشونت در کشور خود به اتیوپی آمده بودند، ناخواسته گرفتار درگیری های تیگرای شدند. تصاویر ماهواره ای در ماه مارس نشان داد که اردوگاه های هزاران پناهنده اریتره ای در آتش سوخته اند.
کارکنان بشردوستانه سازمان ملل تا ماه اوت نتوانستند به پناهندگان دسترسی داشته باشند و در ماه اوت کمک های فوری مورد نیاز پناهندگان اریتره را به آنها ارائه دادند.
آوارگی میلیون ها نفر در افغانستان
بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل ، حتی قبل از تسلط طالبان بر افغانستان در ماه اوت، وضعیت امنیتی وخیم در این کشور باعث آوارگی بیش از صد هزار نفر در این کشور در ماه جولای شده بود و تعداد کل آوارگان داخلی در افغانستان را به ۳.۵ میلیون نفر افزایش داده بود اما پس از تسلط گروه طالبان بر افغانستان که سرعت این تسلط بسیاری از ناظران را غافلگیر کرد.
آنتونیو ویتورینو مدیر کل آژانس مهاجرت سازمان ملل در ماه نوامبر هشدار داد که درگیری‌های مداوم، فقر شدید و شرایط اضطراری مرتبط با آب و هوا، افغانستان را به مرز فروپاشی سوق داده است.
مهاجرت بی سابقه در آمریکای مرکزی
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل سطح آوارگی در مکزیک و آمریکای مرکزی را در سال ۲۰۲۱ "بی سابقه" توصیف کرد. نزدیک به یک میلیون نفر در این منطقه به دلیل کمبود فرصت ها، باندهای تبهکار، جرایم سازمان یافته، اثرات سوء همه گیری کرونا و تغییرات آب و هوایی مجبور به ترک خانه های خود شدند.
دولت آمریکا اعلام کرده بود که رفتاری دلسوزانه در مقابل مهاجران و پناهندگان غیرقانونی که از مرزهای جنوبی وارد آمریکا می‌شوند خواهد داشت اما محدودیت‌های پناهندگی مرتبط با سلامت عمومی آمریکا همچنان پابرجاست و مرزهای آبی این کشور بسته است و آمریکا صدها هزار نفر را به مکزیک و سایر کشورهای مبدا اخراج کرد.
مکزیک با حدود ۱۰۰ هزار درخواست پناهندگی در سال ۲۰۲۱ به کشور مقصد مهاجرت و همچنین کشور عبوری به سمت آمریکا تبدیل شد که این تعداد از پناهندگان یک رکورد جدید است.
در ماه دسامبر، یک فاجعه هولناک نیاز به کنترل و ایمنی مهاجرت را افزایش داد. در این ماه یک کامیون که تعداد زیادی از پناهندگان را حمل می کرد در چیاپاس مکزیک واژگون شد و حداقل ۵۴ مهاجر از آمریکای مرکزی جان خود را از دست دادند و بیش از ۱۰۰ نفر نیز مجروح شدند. این مرگبار ترین حادثه برای مهاجران در مکزیک از سال ۲۰۱۴ بود.
در جنوب قاره آمریکا، ادامه سقوط اجتماعی- اقتصادی ونزوئلا منشأ یکی از بزرگترین بحران‌های مهاجرت در جهان بود. بیش از شش میلیون نفر در ونزوئلا خانه های خود را ترک کرده اند و نیازهای پناهندگان و مهاجران ونزوئلایی به دلیل همه گیری کووید-۱۹ بدتر شده است.
در ماه دسامبر، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و سازمان بین المللی مهاجرت درخواستی مشترک به مبلغ ۱.۷۹ میلیارد دلار برای تأمین مالی یک طرح منطقه ای با هدف حمایت از نیازهای فزاینده پناهندگان و مهاجران از ونزوئلا و جوامع میزبان آنها در ۱۷ کشور در آمریکای لاتین و کارائیب را ارائه کردند.
آب های بی رحم مدیترانه
دریای مدیترانه برای سال‌های متمادی مسیر مطلوبی برای مهاجران و پناهندگان برای رسیدن به اروپا بوده است. با این حال، با تشدید اخراج‌ها و عقب‌راندن در مرزهای زمینی و دریایی از سوی کشورهای اروپایی، این گذرگاه خطرناک امسال حتی مرگبارتر شد..
در شش ماه اول سال ۲۰۲۱، حداقل یک هزار و ۱۴۰ نفر در تلاش برای رسیدن به اروپا در آب های مدیترانه جان خود را از دست دادند. صدها نفر دیگر در نیمه دوم سال در حالی که تلاش می کردند از کشورهای شمال آفریقا یا ترکیه به اروپا برسند، جان خود را از دست دادند.
تنها در یک حادثه در ماه نوامبر، حداقل ۲۷ نفر در کانال مانش غرق شدند که بزرگترین تلفات جانی در این کانال انگلیسی تاکنون است. به گفته مقامات فرانسوی، بیش از ۳۱ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ برای عبور از این مسیر آبی خطرناک بین فرانسه و انگلیس تلاش کردند و بیش از ۷ هزار و ۸۰۰ نفر در دریا نجات یافتند.
رفتار خشن با مهاجران در لیبی
بسیاری ازمهاجرانی که قصد داشتند به اروپا برسند از سواحل لیبی اقدام به این سفر خطرناک کردند. سواحل لیبی در سال ۲۰۲۱ شاهد واژگونی مرگبار قایق های مهاجران بود. در ماه ژانویه یک قایق مهاجران در آب های ساحلی لیبی غرق شد که در آن ۴۳ نفر جان باختند. در ماه آوریل و در حادثه ای مشابه ۱۳۰ نفر جان خود را از دست دادند.
برغم بهبود وضعیت صلح و امنیت، لیبی همچنان برای پناهندگان و مهاجران خطرناک است. براساس گزارش سازمان ملل، مهاجران در لیبی با رفتارهای خشن از سوی سازمان های امنیتی مواجه شده اند که این رفتارها منجر به مرگ حداقل یک نفر و افزایش شدید بازداشت ها در این کشور شده است.
بحران در مرزهای بلاروس و لهستان
در ماه سپتامبر یک بحران در مرز بلاروس و لهستان رخ داد. اتحادیه اروپا بلاروس را به تلاش برای عبور غیرقانونی مهاجران به لهستان متهم و بلاروس این اتهام را رد کرد.
در همان ماه، پس از آن که هزاران مهاجر از عراق، افغانستان و کشورهای دیگر تلاش کردند به طور غیرقانونی وارد لهستان شوند، وضعیت اضطراری در مناطق شرقی لهستان اعلام شد.
در ماه نوامبر، پس از هفته‌ها افزایش تنش، سازمان ملل خواستار کاهش تنش فوری میان لهستان و بلاروس شد.
با کاهش دما و مرگ چندین پناهجو و مهاجر که هفته ها در شرایط وخیم سرگردان مانده بودند، دفتر حقوق بشر سازمان ملل از هر دو کشور بلاروس و لهستان خواست تا بحران را حل کنند و به حقوق بشر احترام بگذارند.
اهمیت فزاینده بحران آب و هوا در امر مهاجرت
در حالی که به نظر می رسد درگیری در سال های آینده همچنان عامل اصلی جابجایی داوطلبانه و اجباری باشد، تغییرات اقلیمی نیز احتمالا نقش مهمی در افزایش مهاجرت و آوارگی ایفا خواهند کرد.
داده‌های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که در دهه گذشته، بحران‌های مرتبط با آب وهوا بیش از دو برابر درگیری و خشونت باعث جابجایی افراد شده‌اند. از سال ۲۰۱۰، آب و هوای شدید سالانه حدود ۲۱.۵ میلیون نفر را مجبور به مهاجرت کرده است.
در حالی که درگیری های افغانستان کانون توجه بوده است، افغان ها همچنین باید با بلایای طبیعی متعددی از جمله بحران آب دست و پنجه نرم کنند. در سه دهه گذشته همه ۳۴ استان افغانستان حداقل یک بلای طبیعی را تجربه کرده اند.