تهران- ایرنا- رونمایی دیجیتال از اسرار مومیایی آمنهوتپ اول، در هفته گذشته تیتر رسانه‌های جهان شد، این موضوع بهانه ای شد تا مهم‌ترین مومیایی‌های کشف شده از دوران مصر باستان را معرفی کنیم.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مومیایی آمنهوتپ اول که از سال ۱۵۲۴ تا ۱۵۰۴ قبل از میلاد در مصر فرمانروایی می‌کرد، ۱۴۰ سال پیش در محوطه باستانی دیرالبحری در کرانه غربی رود نیل کشف شد اما باستان‌شناسان برای آن که ماسک صورت و بانداژهای این مومیایی را حفظ کنند از باز کردن آن خودداری کردند. حالا محققان با استفاده از یک دستگاه سی‌تی اسکن به صورت دیجیتال این بانداژها را باز کرده و از ناگفته‌ها درباره این فرعون و نحوه کفن و دفن وی پرده برداشتند.

اسکن‌های انجام شده نشان داد آمنهوتپ ۱۶۹ سانتی‌متر قد داشته و در زمان مرگ ۳۵ ساله بوده است. نتایج مطالعات محققان همچنین نشان داد این فرعون معروف در زمان مرگ از وضعیت جسمانی و سلامت خوبی برخوردار بوده و هیچ زخم و نشانی از بیماری در بدن او دیده نمی‌شود بنابراین احتمالا بر اثر ابتلا به عفونت یا ویروس جان خود را از دست داده است.

به مناسبت اسکن دیجیتال مومیایی آمنهوتپ اول در ادامه نگاهی می‌اندازیم به معروفترین مومیایی‌هایی که در سده‌های گذشته در مصر کشف شدند:

۱. توت‌عنخ‌آمون

هاوارد کارتر، باستان‌شناس و مصرشناس معروف انگلیسی، در سال ۱۹۲۲ مومیایی توت‌عنخ‌آمون را در دره پادشاهان مصر کشف کرد.

مقبره این فرعون معروف با وجود دستبردهای متعدد همچنان پر بود از گنجینه‌های باستانی از جمله جواهرات، زیارتگاه‌های طلاکاری شده و یک ماسک مرگ طلایی.

این کشف توجه جهان را به تاریخ مصر باستان جلب کرد. پس از دهه‌ها گمانه زنی درباره احتمال به قتل رسیدن این فرعون جوان، تجزیه و تحلیل کامپیوتری مومیایی وی نشان داد او در نتیجه جراحت‌هایی که در جریان شکار برداشته جان خود را از دست داده است. ‌

توت‌عنخ‌آمون در سن ۹ سالگی فرعون شد و حدود ۱۰ سال بر مصر فرمانروایی کرد.

۲. حَتشـِپسوت 

حتشـپسوت یکی از برجسته‌ترین بانوان تاریخ مصر است که در نزدیک به دو دهه حکمرانی، راه‌های تجاری جدید ساخت و پروژه‌های عمرانی جاه‌طلبانه را به اجرا درآورد. این بانوی تاثیرگذار مصری در ششمین دهه از زندگی خود چشم از جهان فروبست. 

وی به عنوان بیوه فرعون تحوتموس دوم، پس از مرگ همسرش در سال ۱۴۷۹ پیش از میلاد براساس سنت‌های آن دوران نائب السلطنه پسر ناتنیش تحوتموس سوم شد تا زمانی که به سن سلطنت برسد اما پس از چند سال خود را فرعون مصر معرفی کرد.

مقبره حتشپسوت در سال ۱۹۰۲ به دست کارتر کشف شد اما تابوت وی برخلاف تابوت توت‌عنخ‌آمون، خالی بود. کارتر یک مقبره مجزا شامل دو تابوت کشف کرد که یکی از آنها حاوی جسد ندیمه ملکه حتشپسوت بود و دیگری حاوی جسد زنی ناشناس. زاهی حواس باستان شناس مصری و وزیر سابق باستان شناسی مصر و تیمش در سال ۲۰۰۶ بررسی کردند که آیا این زن ناشناس می‌تواند ملکه گمشده مصر باشد یا نه. در جریان این مطالعات یک دندان آسیا که داخل جعبه‌ای مزین به نام حتشپسوت قرار داشت در فک بالایی این مومیایی جا رفت و همین دلیل کافی بود که حواس پایان جست‌وجوها برای پیدا کردن مومیایی حتشپسوت را اعلام کند.

۳. تحوتموس سوم

تحوتموس سوم پسر تحوتموس دوم بود. وی به محض این که از زیر سایه نامادری خود، حتشپسوت، بیرون آمد برای خود اسم و رسمی به هم زد.

وی تنها چند ماه پس از آن که به قدرت رسید، با ۲۰ هزار سرباز به آرماگدون لشکرکشی کرد. این فرعون، مصر را از یک امپراطوری که صرفا بر امور داخلی تمرکز داشت به کشوری به دنبال قدرت و کشورگشایی تبدیل کرد و با این کار به عنوان یک استراتژیست نظامی زیرک معروف شد. تاریخ‌دانان از او به عنوان ناپلئون مصر یاد می‌کنند.

۴. ستی یکم

ستی یکم فرعونی از دودمان نوزدهم مصر، پسر رامسس اول و سیتره و پدر رامسس دوم بود.

ستی در سالهای اول فرمانروایی خود ارتشش را تا شمال رهبری کرد تا اعتبار مصر را که در سالهای آشفته پایانی دودمان هجدهم از دست رفته بود، بازپس گیرد. او در فلسطین شمالی و سوریه جنگید و دستکم یک بار با مواتالی، پادشاه امپراطوری هیتی، وارد جنگ شد. بزرگترین دستاورد سیاسی ستی یکم فتح شهرک سوریه‌ای به نام کادش بود که آن را از امپراتوری هیتی گرفت. مصر از زمان فرعون اخناتون مالکیت کادش را از دست داده بود.

ستی علاوه بر گسترش مرزهای مصر، معدن ساخت، چند چاه حفر کرده و معابد و زیارتگاه‌هایی را که فرسوده شده یا آسیب دیده بودند، بازسازی کرد. وی همچنین کار ساخت معبد کارناک را که به دست پدرش آغاز شده بود، ادامه داد؛ کرناک مجموعه‌ای از معابد باستانی مصر است که در ساحل شرقی رودخانه نیل واقع شده است و شامل چندین معبد کوچک و بزرگ و چندین ساختمان مختلف است.

آرامگاه ستی یکم در سال ۱۸۱۷ میلادی به دست جووانی باتیستا بلتزونی، مصرشناس معروف ایتالیایی، در دره پادشاهان کشف شد.

۵. رامسس دوم

رامسس دوم، معروف به رامسس کبیر، به دلیل لشکرکشی‌ها و ساخت یادمان‌های متعدد تاریخی یکی از معروف‌ترین فرعون‌های مصر بود. در نتیجه شرکت در نبردهای متعدد، روی بدن وی جای زخم‌های جوش خورده و ورم مفاصل دیده می‌شد. رگ‌های او سفت شده بودند و یک عفونت بزرگ دندانی داشت که احتمالا همان چیزی بوده که عامل مرگش شده است.

رامسس دوم حدود ۶۰ سال بر مصر فرمانروایی کرد و در ۹۰ سالگی درگذشت. گفته می‌شود او در زمان مرگ بالغ بر بیش از ۱۰۰ فرزند داشت. مومیایی این فرعون معروف در سال ۱۸۸۱ در دره پادشاهان کشف شد. جسد رامسس دوم در سال ۱۹۷۴ برای درمان یک عفونت قارچی به پاریس فرستاده شد و برای این سفر گذرنامه مصری گرفت. در این گذرنامه شغل رامسس دوم پادشاه فقید عنوان شده بود!

۶. مریتامون

از آنجایی که ازدواج با محارم در دوران امپراطوری‌های باستانی رایج بود، مریتامون هم دختر و هم همسر رامسس بزرگ بود. مریتامون القاب متعددی داشت که از آن جمله می‌توان به محبوب ارباب دو سرزمین اشاره کرد. جسد مریتامون در دره ملکه‌ها در مصر دفن شده بود.

این ملکه مصری بیشتر به مجسمه زیبای ملکه سفید (White Queen) که از او در معبد رامسیوم کشف شده، شناخته می‌شود. همچنین تصویر مریتامون همراه با تصویر دیگر اعضای خانواده او روی دیوار معبد ابو سیمبل نیز دیده می‌شود؛ معبد ابوسیمبل توسط رامسس دوم در جنوب مصر ساخته شد.

۷. اهمس نفرتاری

اهمس نفرتاری در دوران حکمرانی پدربزرگش، تائوی یکم، در شهر باستانی تبای متولد شد. وی بعدها با احمس یکم ازدواج کرد و سه پسر برایش به دنیا آورد. یکی از پسران او، آمنهوتپ اول، به عنوان جانشین پدرش فرعون مصر شد. اهمس نفرتاری دو دختر نیز داشت که هر دو به همسری اعضای خانواده سلطنتی درآمدند.