براساس داده‌های هواشناسی خراسان شمالی هم اکنون ۸۲.۸ درصد گستره شهرستان شیروان را خشکسالی فرا گرفته است بطوریکه در ۹ ماه امسال بارندگی این شهرستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۴۹.۷ درصد کاهش داشته و همین خشکسالی های مستمر و به دنبال آن کاهش بارندگی وضعیت سد بارزو را برای کشاورزان و دامداران بویژه مناطق پایین دست این سد نگران کرده است.
در عین حال با توجه به این که آب سد بارزو این شهرستان برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی است، کاهش حجم ذخیره آن و وضعیت بی سابقه ای که هم اکنون شاهد آن هستیم با خشک شدن یکی از سرشاخه های آن عجین شده و هم اکنون مردم نگران این منطقه و کارشناسان تنها راه علاج و درمان آن را بارندگی می دانند و چشم به آسمان دوخته و دعا می کنند که بارش های زمستانی فرا برسد بلکه ابر رحمت الهی دوباره آب سد را تامین کند.
مدیر امور منابع آب شیروان با اشاره به کاهش ۵۵ درصدی ذخیره حجم آب سد بارزو شیروان، گفت: اینک ذخیره آب این سد، ۱۵ میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب است در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته، ۳۳ میلیون مترمکعب گزارش شده بود.
اسحاق خسروپناه افزود: رودخانه قوردانلو یکی از سرشاخه های سد بارزو این شهرستان کاملا خشک شد بطوریکه امسال حجم آب عبوری این رودخانه به صفر رسید و این در حالی است که سال گذشته آورده آن یک میلیون مترمکعب بود.
وی با اشاره به کاهش ۵۰ درصدی بارندگی های امسال و اینکه کمتر از ۱۰ درصد بارش های سال آبی محقق شده است، خاطرنشان کرد: هر سر شاخه کورکانلو و قوردانلو در شبکه سنجش وزارت نیرو به عنوان ایستگاه های معرف هیدرومتری کشوری ثبت شده اند و بر مبنای آمارهای این ایستگاه ها مطالعات سد شکل گرفته است.
خسروپناه با اشاره به کاهش بیش از ۸۰ درصدی حجم آب عبوری این دو رودخانه، اضافه کرد: براساس مطالعات و پایش ایستگاه های هیدرومتری در سال آبی جاری حجم آب عبوری سرشاخه رودخانه کورکانلو بسیار کاهش یافته است در حالیکه سال آبی گذشته۲.۲ میلیون مترمکعب بود و سال آبی امسال شاهد کاهش رواناب به میزان ۲ میلیون متر مکعب هستیم.
مدیر امور منابع آب شیروان گفت: سد بارزو شیروان در یکی از سرشاخه‌های رودخانه اترک واقع شده و این حوزه ۴۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد که از ۲ رودخانه اصلی به نام های محلی کورکانلو و قوردانلو منابع آبی آن از بالا دست سرریز می شود و در پشت سد ذخیره و مورد بهره برداری قرار می گیرد و شاخه کورکانلو شاخه اصلی با آورد متوسط ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیتر در ثانیه و شاخه قوردانلو شاخه فرعی است.
خسروپناه سطح اراضی کشاورزی تحت پوشش این سد را پنج هزار و ۷۱۳ هکتار عنوان و اظهار کرد: آب کشاورزی هشت روستا از جمله بارزو، محمدعلی خان، قلجق، زیارت، منصوران، خانلق و قلندرآباد از این سد مشروب می شود و هم چنین در سه ماه آبی امسال، یک میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب از آب این سد در بخش کشاورزی، ۶۰۰ هزار مترمکعب شرب و ۹۰ هزار مترمکعب در بخش صنعت تحویل داده شده است.
وی اضافه کرد: با توجه به بارش های مهر و آبان امسال وضعیت سد بارزو این شهرستان نگران کننده است و در آذرماه بارندگی بسیار کم بوده که طی سه ماه زراعی امسال فقط ۹.۸ درصد بارش ها محقق شده است.
وی گفت: اکنون شیروان جزو پنج ایستگاه بدتر استان از نظر بارش است و با توجه به بارش های اندک و اهمیت سد بارزو باید تمهیداتی صورت گیرد که تبعات خشکسالی سال گذشته منجربه بروز یک تنش در منطقه نشود.
رییس اداره هواشناسی شیروان نیز با اشاره به کاهش ۴۹.۷ درصدی بارندگی این شهرستان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته گفت: مجموع کل بارندگی های سال گذشته در این شهرستان، ۱۷۸ میلی متر و امسال ۸۷ میلی متر ثبت شده که نسبت به سال قبل، ۴۹.۷ درصد کاهش بارندگی و متوسط ۱۰ ساله، ۴۲.۵ درصد کاهش ثبت شده است.
رسول رهنما اظهار داشت: میزان بارندگی از ابتدای امسال تا پایان آذرماه در این شهرستان، ۸۷ میلی متر بوده که این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۱۷۲.۸ میلی متر و دوره آماری بلندمدت ۱۵۱.۳ میلی متر ثبت شده است و میزان بارندگی این شهرستان در مقایسه با دوره آماری بلند مدت ۴۲.۵ درصد کاهش دارد.
وی اضافه کرد: میزان بارندگی امسال در سه ماه سال زراعی جاری، ۲۲.۵ میلی متر بوده که این میزان سال گذشته، ۲۶.۹ درصد و دوره آماری بلندمدت ۴۴.۶ درصد بوده که در مقایسه با سال گذشته ۱۶.۴ درصد و دوره آماری بلند مدت ۴۹.۶ درصد کاهش داشته است.
رهنما با اشاره به میانگین دمای هوای شهرستان گفت: میانگین دمای هوای شهرستان از ابتدای امسال تا آخر آذرماه، ۱۸.۱ درجه سانتیگراد است که این میزان در سال گذشته ۱۶ و در دوره آماری ۱۷ درجه سانتیگراد بوده که در مقایسه با سال گذشته ۲.۱ و دوره آماری ۱.۱ درجه سانتیگراد افزایش داشته است.
رییس اداره هواشناسی شیروان گفت: همچنن میانگین دمای هوا از ابتدای مهرماه امسال تا پایان آذرماه، ۹.۱، سال گذشته ۸.۲ و دوره آماری بلندمدت ۹.۴ بوده که در مقایسه با سال گذشته ۹ دهم درصد و دوره آماری بلند مدت سه دهم درجه سانتیگراد افزایش داشته است. کاهش بارندگی ها به صورت متوالی در این شهرستان ادامه داشته و بارندگی های ابتدای سال زراعی جاری هم تاکنون تاثیر چندانی روی افزایش منابع آب نداشته است.
رهنما خاطرنشان کرد: سه ماه سال زراعی گذشته، ۲۹ میلی متر بارندگی در شیروان ثبت شده که این آمار امسال ۲۲.۵ میلی متر بوده و ۱۶.۴ درصد کاهش بارندگی در مقایسه با پارسال و ۴۹.۶ درصد کاهش را نسبت به سال سال زراعی ۹۸-۹۹ نشان می دهد.
در عین حال مدیر جهاد کشاورزی شیروان نیز در این مورد گفت: خشکسالی ها و کاهش بارندگی ها موجب شده کشاورزی آبی در خطر باشد و کشاورزان بابت این موضوع نگران هستند.
حسن ایزانلو اظهار کرد: با وضعیت کنونی کشاورزی دیم شهرستان تعطیل است و کشت آبی هم بیش از ۹۰ درصد وابسته به چاه ها است و از سوی دیگر امسال ۴۳ درصد تولیدات باغی در شهرستان کاهش یافته و گرانی نهاده ها و کمبود آب کشاورزی هم فعالان ابن بخش ها را در شهرستان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.
وی عنوان کرد:در روستاهای اطراف سدبارزو بیشتر باغ انگور دیده می شود و زراعت عمده نیز گندم و جو و کم آب بر است و امسال به دلیل نبود آب و خشکسالی های پی در پی میزان تولید محصولات در مقایسه با سال گذشته ۴۰ درصد کاهش داشته است.
فرماندار شیروان نیز گفت: تاکنون در این خصوص جلسات متعددی برگزار شده که اینک شرایط خوب نیست و باید طوری مدیریت شود که در بحث شرب و کشاورزی با مشکل مواجه نشویم.
علی ذوالفقاری افزود: باید جلسات توجیهی و آموزشی برای کشاورزان برگزار شود و در بحث مدیریت مصرف آب تمهیدات لازم در این راستا صورت گیرد.
سد بارزو شیروان، پس از سد شیرین دره مانه و سملقان، دومین سد بزرگ خراسان شمالی به شمار می آید که توان ذخیره سازی مخزن آن ۹۲ میلیون مترمکعب است و حجم تراز و ایمنی پایدار این سد ۸.۵ میلیون متر مکعب است.
این سد در سال ۱۳۸۱ با هدف مهار و کنترل سیلاب های فصلی و تامین قسمتی از آب صنعت، آشامیدن شهر شیروان و کشاورزی اراضی پایاب به بهره برداری رسید.
سد بارزو در ۴۰ کیلومتری شمال شهر شیروان قرار دارد.